Πώς είναι μια διδακτική ημέρα στο πιο απομακρυσμένο σχολείο του Νομού Χανίων; Σε μια μικρή κοινότητα 18 παιδιών δημοτικού και 6 του νηπιαγωγείου σε απόσταση 82 χλμ. από την πόλη των Χανίων; Περνώντας μερικές ώρες μαζί με τους μαθητές του διθέσιου Δημοτικού Σχολείου Ανώπολης, παρακολουθώντας το μάθημά τους, βλέποντάς τους στα παιχνίδια τους, διαπιστώνοντας τον σεβασμό και την αγάπη τους για τους δασκάλους πήραμε κι εμείς το δικό μας μάθημα. Ενα μάθημα αισιοδοξίας και ελπίδας από τους μικρούς μαθητές, ένα παράδειγμα υπομονής, επιμονής και αγάπης για το λειτούργημα του δασκάλου από τους εκπαιδευτικούς.
Παίρνουμε θέση σε μια γωνία της “μεγάλης” τάξης της Δ΄, Ε΄ και Στ΄ ώστε να παρακολουθήσουμε όσο το δυνατόν πιο “αόρατοι” το μάθημα. Τα “εκτάκια” έχουν Γεωγραφία, τα μικρότερα παιδιά Γλώσσα. Η δασκάλα της τάξης και διευθύντρια του σχολείου Βάσω Σταθοπούλου κατεβάζει την υδρόγειο μπροστά στα μάτια των παιδιών και μαζί ταξιδεύουν νοερά πάνω στον πλανήτη προκειμένου να τους δώσει να καταλάβουν πώς ορίζεται το γεωγραφικό μήκος και το γεωγραφικό πλάτος. Τα παιδιά παρακολουθούν με ενδιαφέρον, σημειώνουν συνεχώς και δεν διστάζουν να ρωτάνε για το καθετί! Ετοιμη για να λύσει κάθε απορία η κα Βάσω προσπαθεί να ενισχύσει τη φαντασία των παιδιών και να τα βοηθήσει ώστε να αποκτήσουν νέες εικόνες.
Την επόμενη ώρα βρισκόμαστε στην αίθουσα με τις “μικρές” τάξεις. Τα πρωτάκια σήμερα μαθαίνουν το “ξ”, τα υπόλοιπα τα επίθετα και τα ουσιαστικά. Με μεγάλη προσήλωση οι μικροί μαθητές γράφουν στο τετράδιο τους το “ξ” που έχει κάνει στον πίνακα η αναπληρώτρια δασκάλα κα Μαρία Στρατινάκη. Μας κάνει εντύπωση η επιμέλεια τους. «Ετσι είναι πάντα… αλλά αν τους αφήσεις δύο λεπτά αποκλείεται να τα δείτε ήσυχα» απαντάει στο σχόλιό μας. Μέσα σε λίγα λεπτά καταλαβαίνουμε τις δυσκολίες του να είσαι σε μια αίθουσα με μαθητές… τριών τάξεων. Η δασκάλα γίνεται κυριολεκτικά “μπαλάκι” του τένις για να προλάβει να διορθώσει τα επίθετα στο τετράδιο της Γεωργίας, να λύσει μια απορία στον Γιάννη, να επιστρέψει γρήγορα στα “πρωτάκια” ώστε να συνεχίσουν χωρίς… παρασπονδίες τις καλλιγραφίες τους.
Και φυσικά αυτό που κάνει εντύπωση είναι πως τα μεγάλα παιδιά βοηθούν και στηρίζουν τα μικρότερα, ένα είδος αλληλοδιδασκαλίας από τα παλιά.
ΜΙΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ
Σε ένα διάλειμμα του μαθήματος ανοίγουμε κουβέντα με τα παιδιά. Τι τους λείπει περισσότερο στο σχολείο ρωτάμε; Τα μεγαλύτερα σηκώνουν αμέσως το χέρι και συμφωνούν. Αυτό που λείπει είναι μια οργανωμένη βιβλιοθήκη. «Εχουμε ξεκινήσει να μαζεύουμε βιβλία αλλά μας λείπουν ακόμα πάρα πολλά» μας λέει ο Μιχάλης. Ωστόσο το πρώτο βήμα έχει γίνει.
Τα παιδιά επίσης θα ήθελαν να κάνουν Αγγλικά, όμως το ότι το σχολείο είναι διθέσιο δεν δικαιολογεί ούτε ξένη γλώσσα, ούτε γυμναστική, πληροφορική και μουσική. «Είναι κάτι που μας λείπει αλλά δυστυχώς για τα διθέσια δεν δικαιολογούνται αυτές οι ειδικότητες. Βέβαια πολλοί γονείς πηγαίνουν τα παιδιά τους σε φροντιστήριο ξένης γλώσσας στα Σφακιά αλλά και σε άλλες δραστηριότητες τα Σαββατοκύριακα στα Χανιά» μας εξηγεί η κα Σταθοπούλου.
«Μας αρέσει πολύ ο χορός και πηγαίνουμε στη Χώρα όπου κάνουμε μάθημα στον παραδοσιακό σύλλογο “Τα Σφακιά” του κ. Σ. Παπασηφάκη» λέει μια άλλη ενδιαφέρουσα ασχολία η Γαβριέλα. Δεν λείπουν και οι προβολές ταινιών στο σχολείο αλλά και άλλες δραστηριότητες αφού η μικρή σχολική μονάδα είναι και ένα κύτταρο πολιτισμού.
Παρότι το σχολείο τους δεν έχει όσα προσφέρει ένα σχολείο στις μεγάλες πόλεις, τα περισσότερα παιδιά δεν θα ήθελαν να το αποχωριστούν. Πιστεύουν ότι έχει και το Δ.Σ. της Ανώπολης τα πλεονεκτήματα του: «Εχουμε πολύ καλές δασκάλες και είναι συνέχεια δίπλα μας» λέει η Γιούλη.
ΤΟ ΠΡΩΙ ΜΑΘΗΤΕΣ, ΕΠΕΙΤΑ ΑΓΡΟΤΕΣ, ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΟΙ…
Ενα βασικό χαρακτηριστικό των παιδιών της Ανώπολης η βιωματική σχέση τους με τη φύση και το πόσο κοντά είναι σε αυτή. Οπως επίσης και στις δουλειές της υπαίθρου. Δεν υπάρχει κανένα παιδί του σχολείου που στο σπίτι τους να μην έχει κάποιο οικόσιτο ζώο. Με πολύ παραστατικό τρόπο μας εξηγούν πώς και τα ίδια “σακάζουν” τα ζώα, πως χωρίζουν τα πρόβατα από τα αρνιά, πώς τα φορτώνουν στα αγροτικά και τα μεταφέρουν στα βοσκοτόπια τους .«Οταν είναι η εποχή των μελισσών σηκώνομαι πολύ πιο νωρίς για να βοηθήσω τον πατέρα μου να μεταφέρει τις κυψέλες» εξηγεί ο Παύλος. Αλλοι πάλι σηκώνονται αξημέρωτα για να έλθουν στο σχολείο γιατί έρχονται από μακριά.
Οπως η Μαρία που ξυπνάει στις 6 το πρωί. «Ερχομαι από τον Φοίνικα ένα μικρό παραθαλάσσιο οικισμό. Το λεωφορείο έρχεται στις 7 στο χωριό και πρέπει να ξυπνήσω πιο νωρίς να ντυθώ, να φάω κάτι» είναι τα λόγια της. Το ίδιο και ο Μιχάλης αλλά για να βοηθήσει τις αγροτικές εργασίες: το άρμεγμα, να ταΐσει τις κότες και τα κουνέλια.
Τα παιδιά της Ανώπολης μας μιλάνε με περηφάνια για τη σφακιανή καταγωγή τους, τον ήρωα Δασκαλογιάννη, λένε μαντινάδες, κάνουν πλάκες, ενίοτε έχουν και τα καυγαδάκια τους αλλά μετά θέλουν να το ξεχάσουν. Είναι παιδιά όπως όλα τα παιδιά του κόσμου.
ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΙ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
Οι δάσκαλοι που υπηρετούν στο Δ.Σ. Ανώπολης, μένουν και στο χωριό τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας αφού η απόσταση είναι απαγορευτική για να επιστρέφουν κάθε μέρα στ Χανιά. Η κα Bασιλική Σταθοπούλου είναι από την Καλαμάτα, ξεκίνησε την εκπαιδευτική της πορεία από την Κρήτη, ήλθε το 2010 στην Ανώπολη, παντρεύτηκε και έκανε οικογένεια, μένει μόνιμα στο χωριό και είναι χαρούμενη για την επιλογή ζωής που έκανε. «Αμέσως μόλις βρεθείς στο χωριό θα καταλάβεις τη σημαίνει φιλοξενία. Οι κάτοικοι θα σε χαιρετήσουν, θα σε προσκαλέσουν σπίτι τους, θα σε κεράσουν μια ρακή, θα σου πιάσουν κουβέντα, είναι όλοι πρόθυμοι να σου φέρουν να δοκιμάσεις τη δική τους γραβιέρα, το δικό τους παξιμάδι που φτιάχνουν στο σπίτι τους. Οποιος έχει καθήσει σε ένα σφακιανό τραπέζι αντιλαμβάνεται τι λέω. Και οι δάσκαλοι εδώ είμαστε πιο δεμένοι, περνάμε πολλές ώρες μαζί και το απόγευμα συνεχίζουμε την παρέα με βόλτες στο χωριό, έξω στη φύση» αναφέρει.
Οσο για την αναπληρώτρια που για πρώτη φορά βρίσκεται στην Ανώπολη την κα Μαρία Στρατινάκη τα αισθήματα είναι τα ίδια. «Είμαι Χανιώτισσα και είχα μια πρώτη εικόνα για την Ανώπολη, δεν ήλθα δηλαδή κάπου τελείως άγνωστα. Το είδα ως μια εμπειρία. Οι άνθρωποι είναι αληθινοί, το περιβάλλον φιλικό και σίγουρα μόνο κερδίζεις. Για μένα η Ανώπολη ήταν μια πρόκληση» εξηγεί.
Τους ζητάμε να μας δώσουν μια… ακτινογραφία των παιδών.
«Σίγουρα είναι πιο κοντά στη φύση και στο περιβάλλον και από εκεί έχουν πολύ σημαντικά ερεθίσματα. Τους λείπουν βέβαια ερεθίσματα που έχουν τα παιδιά των μεγάλων πόλεων όπως το… λεξιλόγιο. Θυμάμαι ότι δεν μπορούσαν να αντιληφθούν τι σημαίνει “άρθρο” και “δημοσιογράφος” όταν έμαθαν ότι θα μας έλθετε. Για αυτό και πρέπει να δουλέψεις περισσότερο πάνω σε αυτά τα θέματα μέσα στην τάξη με βίντεο, με παραδείγματα και να τα βοηθήσεις» απαντάει η κ. Στρατινάκη.
«Μιλάνε φαρσί τη ντοπιολαλιά σε σημείο που κάποιες φορές να δυσκολευόμαστε να καταλάβουμε τι θέλουν να πουν! Είναι πολύ φιλότιμα και συναισθηματικά παιδιά, σέβονται πραγματικά το δάσκαλο. Πολλές φορές ένα βλέμμα μας είναι αρκετό για να καταλάβουν. Είναι υπερήφανα αλλά θα ζητήσουν συγγνώμη, θα καταλάβουν το λάθος τους. Δεν είναι αγρίμια όπως θα φαντάζονταν κάποιοι που δεν ξέρουν» επισημαίνει η κα Βάσω.
«Είμαι από τη Θεσσαλία, τα Σφακιά τα είχα ακουστά αλλά την… Ανώπολη, δεν την ήξερα ούτε στο χάρτη. Η πρώτη μου εντύπωση μόλις πάτησα στο χωριό ήταν ευχάριστη γιατί τελείωσαν οι αμέτρητες στροφές και το ατέλειωτο ανεβοκατέβασμα στα βουνά» δηλώνει η δασκάλα του ολοήμερου κ. Ευθυμία Τζάνα. Η ίδια είναι ευχαριστημένη από τα παιδιά και το σχολείο. «Η ζωή εδώ στην Ανώπολη, ειδικά το χειμώνα είναι πολύ… ήσυχη, μερικές φορές και μονότονη. Αλλά και με αυτές τις συνθήκες περνάμε καλά »
Πολύ σημαντική για το σχολείο είναι η στήριξη από την τοπική κοινωνία, τους κατοίκους του χωριού, τον πολιτιστικό σύλλογο, τον Δήμο Σφακίων και τη Σχολική Επιτροπή που φροντίζει ώστε να υπάρχει ό,τι είναι απαραίτητο, αλλά και τη Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης που επίσης είναι κοντά στους μαθητές και στις ανάγκες τους.
Μαθητές και εκπαιδευτικοί του Δ.Σ. και του Νηπιαγωγείου Ανώπολης
• ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ: Εκπαιδευτικοί: Μυλωνάκη Αργυρώ, Παπαρηγοπούλου Κωνσταντίνα. Νήπια: Αθητάκης Παναγιώτης, Αθητάκης Στράτος, Κοντορινάκης Γιάννης, Κοντορινάκη Δέσποινα, Ορφανουδάκη Κατερίνα, Ορφανουδάκη Μαρία.
• ΔΗΜΟΤΙΚΟ: Εκπαιδευτικοί: Σταθοπούλου Βασιλική, Στρατινάκη Μαρία, Τζάνα Ευθυμία. Μαθητές: Αθητάκη Κατερίνα, Αθητάκης Αναστάσης, Γλυμενάκη Γεωργία, Κοντορινάκη Αναστασία, Μαυριγιαννάκη Γεωργία, Αθητάκης Μιχάλης, Νικολουδάκης Μανώλης, Κριαράς Νίκος, Ορφανουδάκη Ελένη, Ορφανουδάκη Αναστασία, Αθητάκη Μαρία (του Αναστάση), Αθητάκη Μαρία (του Μανούσου), Παπασηφάκης Μιχάλης, Στάρια Γαβριέλα, Αθητάκη Γιούλη, Κριαρά Σταυρούλα, Ορφανουδάκης Γιάννης, Φασουλάκης Παύλος.
