Δια-βλέποντας με συγκυρίες φωτοθέασης (από το 1989-2014) Το Σαπουνάριο και Φωτο-γραφήματα με ένσοφα κείμενα για τη φωτογραφία Μιχάλης Πολυχρονάκης Διεθνούς αναγνώρισης 3 (τρεις αυτοεκδόσεις) Χανιώτης φωτοκαλλιτέχνης και στοχαστής Χανιά 2013 και 2014
Δημιουργίες φωτοτέχνης ποιητικής ενόρασης από τον έσω οφθαλμό, με το μάτι της μηχανής που αποτύπωσε έναν ολόκληρο πολιτισμό της φωτογραφίας και όλων των σύγχρονων εικονοποιητικών μετεξελίξεων ως τη σημερινή ψηφιακή εποχή όπου η φωτογραφία γίνεται πάνδημος φωτο-ερωτισμός και υπερ-αυτοματισμός. Που όμως κάθε φωτογραφία αποθηκεύεται για να υπάρχει, αλλά και για να μεταχειρίζεται μετα-μορφωτικά σ’ έναν κόσμο που όλα διαμορφώνονται, μεταμορφώνονται και εν τέλει παραμορφώνονται… Εκτός και αν ο ποιητής της υψηλής φωτογραφικής τέχνης υπερβεί, με μοναδικές δημιουργίες τη στιγμή του κλικ της απεικόνισης, για να αναχθεί στην προεικόνιση και στην μετα-εικόνιση.
ΟΜΩΣ Σ’ ΕΝΑ ΚΑΙΡΟ ΕΙΚΟΝΙΚΟ ΚΑΙ ΑΝΕΙΚΟΝΙΚΟ ΤΙ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ ΕΝΑΣ ΠΟΙΗΤΗΣ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣ;
Για να δημιουργήσει τη διαχρονική αυταξία ζώσα εικόνα της φωτο-εικόνας. Με ουσιαστική πνευματική- ηθική αξία του ανθρώπινου προσώπου, του σώματος, της ζωντανής και της νεκρής φύσης και της μακράς οδυσσεϊκής περιπέτειας των γενεών αλλά και των πολιτισμών πάνω στη γη. Σε κάθε τόπο της, με κάθε τρόπο της. Καθώς και έξω από αυτή: μέσα στο ηλιακό, στο γαλαξιακό και στο υπερ-γαλαξιακό αχανές. Αυτό που εδώ και χρόνια το φωτογραφίζουν υπερμηχανές… Ομως σ’ έναν καιρό εικονικής και ανεικονικής πραγματικότητας με εικόνες φρίκης να μας εξουθενώνουν πνευματικά – ψυχικά και υπαρξιακά τι μπορεί να προσφέρει ένας ποιητικής υπέρβασης φωτοκαλλιτέχνης
ΔΙΑΒΛΕΠΟΝΤΑΣ και συνθέτοντας διαχρονικής αξίας συγκυρίες – φωτοθεάσεις από μια ιστορική πόλη, όπως τα Χανιά; Εχοντας απεικονίσει τους χρόνους και τους χώρους της μακράς πολιτιστικής της περιπέτειας έχει προσφέρει την ευπρέπεια των αείζωων εικόνων της διαδρομής της, μέσα από τη ζωή και πέρα από το θάνατο. Οπως έκαμε και συνεχίζει να κάνει ο Μιχάλης Πολυχρονάκης με τις τοπικές φωτο-εικόνες του, που γίνονται ταυτόχρονα, και εικόνες ουσίας και διαχρονίας, του διαπλέοντος τη συνεχή περιπέτεια του πλανήτη μας…
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΑΥΤΟΠΤΕΣ ΜΑΡΤΥΡΕΣ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ
Ο Steve Edwards καθηγητής της ιστορίας της τέχνης, στο ανοικτό πανεπιστήμιο του Λονδίνου (ελληνική έκδοση “Ελληνικά γράμματα” – Το Βήμα) γράφει ότι «οι σύγχρονες κοινωνίες είναι κορεσμένες από φωτογραφίες οι οποίες μπορούν να βρεθούν οπουδήποτε, εκτελώντας μια εξαιρετική ποικιλία λειτουργιών. Με την ομοιότητα της φωτογραφίας με το αντικείμενό της να είναι άμεσο και φυσικό αποτέλεσμα του αντικειμένου ενώ η φωτογραφία δεν θα μπορούσε να υπάρξει χωρίς αυτό. Οι φωτογραφίες δείχνουν τα αντικείμενα που τους έδωσαν ύπαρξη και μας αποκαλύπτουν. Ετσι, οι φωτογραφίες είναι αυτόπτες μάρτυρες των γεγονότων και των αντικειμένων που αποκαλύπτουν .
ΛΑΪΚΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΗΣ ΦΩΤ. ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗΣ
Εχει μάλιστα σημειωθεί ότι η φωτογραφία σε αντίθεση με τη ζωγραφική είναι η τέχνη που ασχολείται ε δεδομένες φόρμες. Εργο της είναι περισσότερο να ανακαλύπτει, παρά να δημιουργεί το έργο της, είναι να απεικονίζει αυτό που συνέβη μπροστά από το φακό, σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο. Με το φωτογραφικό ρεαλισμό να είναι… αδιάψευστος. Ομως στην υψηλή φωτογραφική τέχνη, με την ειδική καλλιτεχνική χρήση του ματιού της μηχανής ο καλλιτέχνης φωτογράφος κατορθώνει να δημιουργήσει μια καλλιτεχνική φωτογραφική έκφραση, με τη δική της ψυχή, ακόμα και με μια μεταφυσική διάσταση στην απεικόνισή της. Ακόμα, όμως πέρα από τις ρεαλιστικές φωτογραφίες της καθημερινής ζωής η φωτογραφική τέχνη σε όλο τον κόσμο και στη χώρα μας δημιούργησαν τη λαϊκή αναγνώριση της φωτογραφικής απεικόνισης. Η οποία στην εξέλιξή της μετέτρεψε τους φωτογράφους από απλούς καταγραφείς της καθημερινής ζωής σε ανεπηρέαστους και καυστικούς σχολιαστές της. …Εν τούτοις, σε αντίθεση με τη ζωγραφική, η φωτογραφία είναι συνδεδεμένη με τις εξωτερικές μορφές. Με την ιδιαιτερότητα του μέσου να μη μπορεί να ακολουθήσει το μονοπάτι της αφαίρεσης. Για να δώσει, αντίθετα, έμφαση σε αυτό που θεωρούσε σημαντικό για φωτογραφική εικόνα.
ΦΑΙΝΟΜΕΝΙΚΗ ΟΞΥΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ ΤΗΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ
Ομως όπως γράφει ο Steve Edwards στο βιβλίο του “φωτογραφία” (σελίδες 78 και 82) «στη σύγχρονη τέχνη η φωτογραφική εικόνα χρησιμοποιείται για να εξετάσει ένα μεγάλο φάσμα αντικειμένων… Με τη φωτογραφία να καταλαμβάνει καίρια θέση στη σύγχρονη θέση καθώς οι ποικίλες μορφές της και η φαινομενική της εγγύτητα στην αλήθεια να της επιτρέπουν να γίνει σπουδαίο εργαλείο στην εξερεύνησή του σύγχρονου πολιτισμού και των αξιών του». Ο χρόνος όμως και ο χώρος των φωτογραφιών στην αντικειμενοποίησή του είναι παράδοξος. Με τα πράγματα και τα γεγονότα που βλέπουμε στις φωτογραφίες να έχουν ήδη συμβεί. Για να πει ο Ρόλαν Μπάρτ ο διάσημος Γάλλος σημειολόγος ότι: «Ο τύπος συνείδησης που περιέχει η φωτογραφία δεν έχει προηγούμενο, αφού καθιερώνει όχι μια συνείδηση του γεγονότος ότι είσαι εκεί αλλά μια συνειδητοποίηση ότι πράγματι ήσουν εκεί…».
ΑΥΤΟΔΙΚΑΙΩΣ ΣΤΟΥΣ ΜΕΓΑΛΟΥΣ ΤΗΣ ΦΩΤΟΤΕΧΝΗΣ Ο Μ. ΠΟΛΥΧΡΟΝΑΚΗΣ
Ομως αυτό τον τύπο συνείδησης που δεν είχε (έχει) προηγούμενο, τον υπερβαίνει με τον υπερέχοντα χρόνο και χώρο ως προηγούμενο ηγούμενο και μεθ’ ηγούμενο κάθε μεγάλος ποιητής – φωτογράφος της καλλιτεχνικής φωτογραφίας (που είναι πολλοί) που ανάμεσα σ’ αυτούς συγκαταλέγεται αυτοδικαίως με το μοναδικό καλλιτεχνικό φωτογραφικό έργο του ο Μιχάλης Πολυχρονάκης. Ενας φωτοκαλλιτέχνης διεθνούς επιπέδου που δημιούργησε φωτο-ζωγραφικούς πίνακες διαχρονικής θέασης, με υπερ-αισθητική συναίσθηση του χωροχρονικού απώτατου και υπέρτοπου που ενδυναμώνει ευεργετικά το παρόν, χωρίς ειδωλολατρεία του εικονικού γεγονότος.
ΜΠΡΟΣΤΑ ΑΠΟ ΝΩΡΙΣ ΣΤΗΝ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ
Τον Μιχάλη Πολυχρονάκη είχα τη μεγάλη χαρά να τον γνωρίσω από τις αρχές της δημιουργικής καλλιτεχνικής – φωτογραφικής του πορείας. Από την εκδοχή του “Φωτοπολιτισμού” που επεσήμανε στις σελίδες του την καλλιτεχνική φωτογραφική του ιδιαιτερότητα και αξία. Μια πρόρρηση που πραγματώθηκε καθ’ ολοκληρία. Για να αποτελεί σήμερα ο Μιχάλης Πολυχρονάκης, ο υπαρξιακής αγωνίας, αναζήτησης της πνευματικής ουσίας, κάθε φωτο-ποιητικής δημιουργίας του ΔΙΑΒΛΕΠΟΝΤΑΣ τα φωτογραφήματα του, καλλιτέχνη – δημιουργό υπερούσιων ένυλων φωτοδημιουργιών.
ΦΩΤΟΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ
Αυτές εκφράζουν την μακραίωνη φυσική εξέλιξη του κόσμου και του ηλιακού μας συστήματος στο οποίο περιλαμβάνεται ο μικρός και μοναδικός πλανήτης Γη, που κατοικείται, ίσως αποκλειστικά στο ηλιακό μας σύστημα από ανθρώπους και πλείστα όσα άλλα ζωικά και φυτικά είδη. Ολα όσα συναρμόνισαν τη ζωή και τους κατά διαδοχή αρχέγονους και μετέγονους πολιτισμούς της γης. Πολιτισμούς που ερμηνεύθηκαν ανθρωπολογικά, γεωλογικά, μυθολογικά, ιστορικά, τεχνολογικά, πνευματικά, φιλοσοφικά, θρησκευτικά, θεολογικά, πολιτικά, οικονομικά, ψυχολογικά, κοινωνιολογικά, υγειονολογικά, φυλετικά, πολεμικά, ειρηνικά, εργαλειακά, θεϊστικά, αθεϊκά, αγροτικά, καλλιεργητικά, αστεακά, και εικόνες από τις βραχογραφίες των σπηλαίων.
ΑΠΟ ΤΙΣ ΒΡΑΧΟΓΡΑΦΙΕΣ ΩΣ ΤΟ ΜΑΤΙ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗΣ
Εως τις πρώτες και τις μετέπειτα μεγάλες ζωγραφικές, τις πρώτες γραφές – επιγραφές, μέχρι το μάτι της πρώτης φωτογραφικής μηχανής που παρήγαγε τον πολιτισμό της φωτογραφίας που γέννησε το φίλμ, τον κινηματογράφο, τη τηλεόραση, το βίντεο και την ψηφιακή φωτογραφία η οποία αποτελεί εδώ και καιρούς την ψηφιακή τεχνολογία η οποία σύμφωνα με μία πλευρά αντιλήψεων υποστηρίζεται ότι οι καινούργιες τεχνολογίες αποτελούν συνέχεια των θεμάτων και πρακτικών της χημικής φωτογραφίας. Ενώ, μια άλλη πλευρά θεωρεί ότι η εισαγωγή της ψηφιακής φωτογραφίας συνιστά ριζική ρήξη με το παρελθόν. Γιατί αλλάζει ο τρόπος με τον οποίο οι εικόνες δημιουργούνται, αποθηκεύονται, κυκλοφορούν και χρησιμοποιούνται. Ομως σε κάθε περίπτωση η ψηφιακή εικόνα έθεσε ερωτήματα για τη φωτογραφία στο σύνολό της. Με ενθουσιώδεις εξυμνήσεις από τους ουτοπιστές αλλά και απογοητευτικές αντιδράσεις από τους απαισιόδοξους οι οποίοι θεωρούν ότι η ψηφιακή εικόνα συνεπάγεται το τέλος της “φωτογραφικής αλήθειας” καθώς μας εκθέτει σε μια ατέρμονη ανακύκλωση φαυλότητας και φαντασίωσης… Με τον κόσμο να είναι πλέον τόσο πλημμυρισμένες από φωτο-εικόνες ώστε δεν μπορούμε να απορροφήσουμε ή να εκτιμήσουμε τίποτε. Με όλα να τίθενται στην υπηρεσία του θεάματος, ο μέσος άνθρωπος να αποπροσανατολίζεται και η στρατοκρατία να νομιμοποιείται… (Steve Edwards “Φωτογραφία” σελ. 155-166).
ΑΠΟ ΤΑ ΧΑΝΙΑ ΕΝΑΣ ΦΩΤΟΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ
Ομως ο μεγάλος από τα πλείστα όσα φωτοζωγραφικά και ποιητικά έργα του Μιχάλης Πολυχρονάκης ανεξάρτητα και παράλληλα με όλες τις τεχνολογικές εξελίξεις πραγματοποίησε από τα Χανιά μια παγκόσμια υψηλοτάτου επιπέδου φωτοδημιουργία η οποία περιλαμβάνει σ’ ένα τόμο μεγάλου σχήματος 189 σελίδων με παρουσίαση 150 (περίπου) φωτοζωγραφικών έργων του που το καθένα είναι ένα εκπληκτικό φωτοποίημα χωρίς λόγια. Οι πίνακες αυτοί περιλαμβάνουν έργα του από το 1989 ως το 2014. Με γενικό τίτλο “Διαβλέποντας”. Για να πει στον πρόλογο αυτής της έκδοσης και το εξής: «Οταν ένα θέμα κι ένα βλέμμα συναντώνεται κι αλληλοεπιδρούν συγκροτείται αυτό που ονομάζω “συγκυρία φωτοθέασης”». Δια-βλέποντας μέσα από τις οξυδερκείς του παρατηρήσεις, τη φθορά των εικόνων του μέλλοντος με το εσωτερικό του φωτογραφικό μάτι να του δημιουργεί την ανάγκη δημιουργίας φωτοεικόνων οράματος που με την πολιτική θα φωτίζουν στο διηνεκές με ζωή ακόμα και τις νεκρές φύσεις των φωτοδημιουργημάτων του…
ΤΡΕΙΣ ΤΟΜΟΙ ΜΕ ΕΡΓΑ ΥΨΗΛΗΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ
Αλλά ο πρώτος τόμος των σπουδαίων καλλιτεχνικών φωτογραφημάτων του εκδόθηκε στα Χανιά το φθινόπωρο του 2013, αφιερωμένες στον γιο του Κωνσταντίνο που “έφερε” τις φωτογραφίες του τόμου με τον τίτλο: “Το Σαπουναριό” τόμος 119 σελίδων μεγάλου σχήματος για τον οποιο γράφτηκαν από σημαντικούς αρθρογράφους στα “Χανιώτικα νέα” και σε άλλες εφημερίδες Χανίων, Κρήτης, Ελλάδας, φωτογραφικά περιοδικά κ.λπ.. Εμένα όμως με συνδέει αυτό το “Σαπουναριό” δια βίου, γιατί γεννήθηκα δίπλα του. Για να ζήσω από κοντά και να γράψω τον απολογισμό λειτουργίας του το 2004 όταν τελείωσε ο δρόμος της εργοστασιακής ζωής του… αυτή τη ζωή όμως στην αποσύνθεση και μεταστοιχείωσή της την φωτοζωγράφισε ο Μιχάλης Πολυχρονάκης.
ΜΕ ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΜΑΤΙΑ
Αυτό για να περάσει ποιητικά και μεθερμηνευτικά κάθε “νεκρή φύση” και αφυσικότητα. Στον επίλογο αυτού του τόμου με υπότιτλο “η ποιητική ματιά” σημειώνει ότι «αυτή καθ’ εαυτή η ματιά ήταν πράγματι ο ενδεδειγμένος τρόπος προσέγγισης και αποτίμησης γιατί ο ποιητής δεν περιγράφει (όπως ο ιστορικός, ο τοπογράφος, ο πραγματογνώμων) γιατί η αποστολή του είναι μεγαλύτερη και το καθήκον του πιο βαρύ». Γιατί ο ποιητής ενώ συνεχίζει να είναι θνητός, απέχει από το να είναι “κοινός”. Με αυτή την ευρύτερη φωτοζωγραφική ευθύνη ο Μιχάλης Πολυχρονάκης εποίησε αυτούς τους μη “κοινούς” πίνακες του “Σαπουναριού”. Οπως εποίησε και τους άλλους πίνακες στα Ταμπακαριά, στη φάμπρικα, στον τερσανά, στο οινοποιείο, στην Αράδαινα, στα ερείπια, στο ναυάγιο, στις εικόνες (στην Κρήτη που χάνεται) στις περίφημες παραλίες, στο γυμνό, στο δέντρο, στα κοχύλια και στις εικόνες εγκατάλειψης και φθοράς.
ΝΑ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΘΟΥΝ ΟΛΕΣ ΟΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΕΣ ΜΑΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ
Ο Μιχάλης Πολυχρονάκης έχει πραγματοποιήσει πολλές ατομικές φωτογραφικές εκθέσεις. Εχει συμμετάσχει σε 30 και πλέον ομαδικές εκθέσεις καθώς και σε διεθνείς φεστιβάλ ενώ έχει βραβευθεί σε δύο διεθνείς διαγωνισμούς με α’ βραβείο στη Response Photo Γαλλίας του ’97. Επίσης με α’ βραβείο Νικον – Φωτογράφος άλλα βραβείο και μετάλλια, ενώ έχει πραγματοποιήσει διεθνείς αναρτήσεις (επιλογής). Αυτός ο σημαντικός καλλιτέχνης αναδείχθηκε αφ’ εαυτού και “ποιητής” της φωτογραφίας τιμώντας τη γεννέτειρά του. Αλλά τα Χανιά σε όλους τους τομείς της τέχνης και της επιστήμης έχουν ξεχωριστές δυνάμεις τις οποίες οφείλουν όλοι θεσμικοί φορείς να στηρίξουν και να ενεργοποιήσουν τις δυνατότητές τους. Πάντως ο Μιχάλης Πολυχρονάκης στα Ενσοφα Φωτο-γραφήματά του, με κείμενα για τη φωτογραφία φωτογραφίζει από τα Χανιά, τον κόσμο, τόσο για τα Χανιά όσο και για τον ίδιο τον κόσμο…
