Ποιος πραγματικά μπορεί να ξέρει -αν δεν έχει δοκιμάσει τη γλύκα τους- από φυλακές;
Οι αγωνιστές, αυτοί οι χιλιάδες ανώνυμοι που σάπισαν κυριολεκτικά στα κελιά των ανά την Ελλάδα κολαστηρίων της Χούντας, ήξεραν από φυλακή.
Κάνεις μια βόλτα στο “Φρούριο Ιτζεδίν” (Φεστιβάλ ΚΝΕ 2018 – Μπράβο τους) και σε πιάνουν ρίγη από το προαύλιο. Παρατηρείς τα κελιά των φυλακισμένων με το μοναδικό παραθυράκι επικοινωνίας μόνο με τον φρουρό τους. Συγκλονίζεσαι στα κελιά της απομόνωσης. Εμείς, κανονικοί άνθρωποι και ασφυκτιούμε, πνιγόμαστε, δεν χωράμε, αυτοί πώς στοιβάζονταν εδώ μέσα, για μέρες, μήνες; Πιο φριχτό από την υγρασία τους, μου φαίνεται πως είναι το πηχτό σκοτάδι που κυριαρχεί στο απαίσιο αυτό ανθρώπινο δημιούργημα. Στα αυτιά σου αντηχούν ολοκάθαρα τα βογγητά και τα βασανιστήριά τους, «Αίθουσα διδασκαλίας» για την Εθνική Ηθική Διαπαιδαγώγηση, αίθουσα σωφρονισμού (καλώς ή κακώς), αίθουσα βιβλιοθήκης, ένας Θεός ξέρει με τι βιβλία.
Πιάτο ο κόλπος της Σούδας, πανέμορφο το νησάκι της και υποχρεούσαι να σκεφτείς πόσο άσχημη και βρωμερή γίνεται η ανθρώπινη ψυχή όταν θέλει να βασανίζει κάποιους που απλώς πιστεύουν σε κάτι διαφορετικό και αγωνίζονται γι αυτό και πόσο πιο βρωμερή γίνεται όταν κορδώνεται γι αυτό και δε ζητάει συγγνώμη.
Και μετανιώνεις γιατί δεν έφερες εδώ το Σχολείο να διδαχτούν επί τόπου τα παιδιά. Τέτοιες εκδρομές πρέπει να οργανώνει η παιδεία.
Στη θλιβερή αυτή επέτειο, άλλη μια κηλίδα της ιστορίας μας, δεν πρέπει να ξεχνάμε αυτούς που αγωνίστηκαν.
*Ο Στέλιος Παπαδάκης είναι καθηγητής
