«Ευτυχής όποιος μελέτησε Ιστορία…»
«Όλβιος όστις ιστορίης έσχε μάθησιν…» Η φράση μου τράβηξε τη προσοχή καθώς έμπαινα στο Πνευματικό Κέντρο Χανίων στο χώρο μιας σημαντικής έκθεσης για τα 100 χρόνια από την Μικρασιατική Καταστροφή.
Προχωρώντας το μάτι στάθηκε σε μια άλλη επιγραφή «Μικρά Ασία Χαίρε» κι ύστερα περιπλανήθηκε από έκθεμα σε έκθεμα.
Τι να πρωτοκοιτάξει όμως κανείς μέσα στο πλήθος των πολύτιμων εκθεμάτων, που εδώ μέσα βρίσκεται η Ιστορία, η καλλιέργεια κι ο πλούτος όλος ενός μεγάλου μέρους του Ελληνισμού που βάρβαρα εκδιώχτηκε απ’ τα πατρογονικά του;
Σαν κι εκείνη την εικόνα του Αγίου Ελευθερίου που την έκοψαν στο ράγισμά της σε δυο κομμάτια δυο αδέλφια, με σκοπό να τα συνενώσουν όταν με το καλό θα ξαναγύριζαν και θα βρισκόταν πάλι μαζί! Πράγμα που δεν έγινε ποτέ!
Όπως εκείνο το χαλί αλλοτινών καιρών -το υφασμένο με τέχνη από καλόγριες- που προοριζόταν για προίκα κάποιου κοριτσιού, που διασώθηκε επειδή η οικογένεια το πήρε μαζί της φεύγοντας, για να το χρησιμοποιήσουν σαν κουβέρτα στο δύσκολο ταξίδι προς τη σωτηρία…
Σαν τα παμπάλαια βιβλία που ιστορούν και καταγράφουν σε Ελληνικά και Λατινικά την άνθηση των Τεχνών και των Γραμμάτων στον ιερό αυτό τόπο. Όπως επίσης πλήθος σύγχρονες λογοτεχνικές εκδόσεις που περιγράφουν γεγονότα και διασώζουν μαρτυρίες.
Εντυπωσιακό και το νυφικό πέπλο, το κεντημένο μ’ ασημοκλωστή, με τα στέφανά του με τα κομψά μπουμπούκια τους φτιαγμένα από κερί, που παραπέμπει σε γάμους κι έθιμα αρχαία Ελληνικά…
Υπάρχουν και οι φωτογραφίες του «πριν» και του «μετά», που διηγούνται τη δική τους ιστορία. Δεν μπορείς να μην θαυμάσεις την ευμάρεια που δείχνουν οι οικογενειακές φωτογραφίες του πριν! Μα και να συγκινηθείς για την αδικία, τη κούραση και την απογοήτευση, που απεικονίζεται στα ταλαιπωρημένα σώματα και πρόσωπα την εκδιωγμένων Μικρασιατών που μόλις έχουν αποβιβαστεί στον Πειραιά…
Καθηλωτικός και ο παλιός χάρτης όπου έχουν καταγραφεί -απ’ τα παράλια της Μικράς Ασίας, τον Πόντο, την Καππαδοκία και μέχρι τα βάθη της σημερινής γείτονος- όλες οι Εκκλησίες και τα Ελληνικά σχολεία.
Αμέτρητα!
Πράγμα που σου προκαλεί οργή και θλίψη…
Διότι εδώ μιλά η Ιστορία μέσα από τ’ άψυχα αντικείμενα!
Που λες και σου γνέφουν να τα πλησιάζεις! Στέκεις κι εσύ σε στάση προσοχής μπρος τους, τα παρατηρείς, αφουγκράζεσαι τις πικρές αλήθειες τους και κουνάς αποδοκιμαστικά το κεφάλι…
«Είναι ευτυχής όποιος μελέτησε την ιστορία, γιατί αυτός ούτε τους πολίτες παρακινεί στην καταστροφή, ούτε ο ίδιος γίνεται άδικος…» μας διαμηνύει απ’ τα βάθη των αιώνων ο τραγικός μας ποιητής Ευριπίδης!
Και πόσο δίκιο έχει!
Διότι κάθε λίγο και λιγάκι, η γνωστή ιστορία απειλών και διεκδικήσεων γης Ελληνικής επαναλαμβάνεται…
Δεν ξεχνάμε λοιπόν πως η Ιστορία διδάσκει και προειδοποιεί. Μιλά για την Μικρά Ασία, τη μαρτυρική μας Κύπρο, τον Πόντο κι όλες τις χαμένες πατρίδες και καθιστά απολύτως απαραίτητες ανάλογες εκδηλώσεις, που θα μας φέρνουν πιο κοντά σε σημαντικά γεγονότα του άλλοτε, και με ατράνταχτα ντοκουμέντα θα μας υπενθυμίζουν τους αγώνες, τα πάθη και τις μύριες θυσίες του ανάδελφου λαού μας…
ΥΣΤ: Να σημειώσουμε πως πλήθος Συλλόγων, φορέων και ιδιωτών προσέφεραν κειμήλια και το πολύτιμο αρχειακό τους υλικό για να στηθεί η σημαντική αυτή έκθεση που ελπίζουμε κάποτε να επαναληφθεί, την οποία επιμελήθηκε ο Λευτέρης Λαμπράκης. Πολλές ευχαριστίες σε Δήμο Χανίων, στην Περιφέρεια Χανίων, στην Πολιτιστική Εταιρεία Κρήτης και σε όλους όσους εργάσθηκαν για την υλοποίησή της. Πολλές ευχές στη φιλόλογο Λαμπαρδάκη Άννα και στον συλλέκτη-αρχαιολόγο Γιάννη Φραγκάκη που μας ξενάγησαν στο χώρο όταν την επισκεφτήκαμε.
