Απανωτές είναι οι αποφάσεις και οι εγκύκλιοι του Υπουργείου Παιδείας της περασμένης εβδομάδας για τα Εργαστήρια Δεξιοτήτων σε Νηπιαγωγεία, Δημοτικά και Γυμνάσια.
Κρίσιμα βήματα για την αναβάθμιση της ποιότητας της Δημόσιας Εκπαίδευσης. Ή μάλλον για να είμαι ακριβής αποφάσεις που έρχονται με μεγάλη καθυστέρηση, όπως αναφέρω, παρακάτω.
Τα προγράμματα είναι πιλοτικά κι αναμένεται όταν υλοποιηθούν να εξοπλίσουν τα Ελληνόπουλα με τις δεξιότητες του 21ου αιώνα.
Το Υπουργείο επείγεται να προλάβει το τραίνο της ανάπτυξης και κάλεσε τις Διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Χανίων να ορίσουν, μέχρι χθες Τρίτη 30 Ιουνίου,ένα νηπιαγωγείο, ένα δημοτικό και ένα γυμνάσιο αστικής περιοχήςστα οποία θα γίνουν οι πιλοτικές εφαρμογές των νέων προγραμμάτων.
Στο σημείωμα παρουσιάζω επιγραμματικά τα νέα προγράμματα με προτάσεις που ελπίζω ότι θα είναι χρήσιμες, μιας κι πρότεινα την εφαρμογή τους εδώ και 10ετίες.
Πριν 19 χρόνια…
Έγραφα, σε αυτή τη στήλη, στις 27.8.2001 ένα κείμενο με τίτλο:
“Μαμά, θα μου πεις ένα παραμύθι;”
…Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι η έλλειψη παροχής αυτής της προσχολικής παιδείας από την πλευρά των γονέων, οδηγεί σε μειωμένη απόδοση του μαθητή στο Δημοτικό Σχολείο.
Το 38% των μαθητών της τετάρτης τάξης των Δημοτικών σχολείων στις ΗΠΑ δεν μπορούν να διαβάσουν.
Αντίστοιχα η δυσκολία κατανόησης οδηγιών και κειμένων που παρατηρείται σε μαθητές των Δημοτικών σχολείων στη Μεγ. Βρετανία οδήγησε φέτος σε εισαγωγή μιας ενότητας μαθημάτων «Μαθαίνω πώς να μαθαίνω».
Συμπληρώνω ότι είχε προστεθεί 1 ώρα την ημέρα στο πρόγραμμα η οποία ονομαζόταν literacy hour, δηλαδή ώρα εγγραμματισμού.
Στην πραγματικότητα περιελάμβανε στρατηγικές μελέτης, στοχοθεσία, στρατηγικές μνήμης και “Μαθαίνω πώς να Μαθαίνω”.
Η στοχοθεσία του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής
Η στοχοθεσία των προγραμμάτων έχει προσδιοριστεί βάσει των δεξιοτήτων του 21ου αιώνα δηλαδή: δεξιότητες της ζωής, ήπιες δεξιότητες και δεξιότητες τεχνολογίας και επιστήμης. Ενδεικτικά, αυτές περιλαμβάνουν την κριτική σκέψη, την δημιουργικότητα, τη συνεργασία, την επικοινωνία, την ευελιξία και την προσαρμοστικότητα, την πρωτοβουλία, την οργανωτική ικανότητα, την εν-συναίσθηση και τις κοινωνικές δεξιότητες, την επίλυση προβλημάτων, τον ψηφιακό και τεχνολογικό γραμματισμό.
ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ 21+: ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ
Μαθήματα ζωής και αγωγής της υγείας
• Διατροφή
• Ψυχική Υγεία
• Σεξουαλική Διαπαιδαγώγηση
• Αυτό-μέριμνα, Ασφάλεια και Πρόληψη, Οδική ασφάλεια
• Πρόληψη από εξαρτήσεις.
Φροντίζω το Περιβάλλον – Περιβάλλον
• Οικολογική Συνείδηση
• Κλιματική Αλλαγή
• Πρόληψη και Προστασία από τις Φυσικές Καταστροφές
• Παγκόσμια Φυσική Κληρονομιά και Αειφορία
• Πολιτιστική κληρονομιά
Ενδιαφέρομαι και Ενεργώ – Κοινωνική Συναίσθηση και Ευθύνη
• Ανθρώπινα δικαιώματα και συμπερίληψη
• Εθελοντισμός
• Αλληλοσεβασμός και διαφορετικότητα
Δημιουργώ και Καινοτομώ – Δημιουργική Σκέψη και Πρωτοβουλία
• Δημιουργώ, καινοτομώ, επιχειρώ
• STEM/ STEAM
• Pομποτική
• Επιχειρηματικότητα
• Νέες Τεχνολογίες
• Γνωριμία με επαγγέλματα
Δεξιότητες του νου
• Στρατηγική σκέψη
• Επίλυση προβλημάτων
• Μελέτη περιπτώσεων (case studies)
• Κατασκευές
• Πλάγια σκέψη
Δεξιότητες Ζωής
• Αυτό-μέριμνα
• Κοινωνικές Δεξιότητες – Πολιτειότητα
• Εν-συναίσθηση και ευαισθησία
• Προσαρμοστικότητα
• Ανθεκτικότητα
• Υπευθυνότητα
• Πρωτοβουλία
• Οργανωτική ικανότητα
• Προγραμματισμός, Παραγωγικότητα
Αμισθοι ειδικοί;
Tο Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής, καλεί εκπαιδευτικούς Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης με εμπειρία στην υλοποίηση καινοτόμων δράσεων στα παραπάνω θεματικά πεδία να δηλώσουν το ενδιαφέρον τους προκειμένου να συμμετάσχουν ως επιμορφωτές- μέλη ομάδας εργασίας, κατά το διάστημα Ιουλίου 2020-Ιουνίου 2021.
Τα μέλη της ομάδας εργασίας θα συνεργάζονται με την αρμόδια Επιτροπή του ΙΕΠ. Σημειώνεται ότι η ομάδα εργασίας θα εργαστεί αμισθί.
Δηλαδή, καλούνται ειδικοί επιστήμονες (είναι προφανές ότι θα είναι άτομα με αυξημένα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα) να εργαστούν για 1 χρόνο, για να στήσουν το φιλόδοξο πρόγραμμα τζάμπα;
Δυσκολίες στην υλοποίηση
Οι μεγαλύτερες δυσκολίες στην υλοποίηση κάθε καινοτόμου προγράμματος στην Εκπαίδευση, σε όλο τον πλανήτη, είναι να πεισθούν όλοι οι εκπαιδευτικοί να υιοθετήσουν τις αλλαγές. Εζησα αυτές τις δυσκολίες όταν παρουσίαζα προγράμματα γνωστικής ανάπτυξης σε συναδέλφους (1993-2012) σε κάθε γωνιά της Ελλάδας. Απαιτείται επίπονη προσπάθεια -όπως αυτή που έγινε με το πρωτοποριακό πρόγραμμα ΜΕΛΙΝΑ στα Χανιά πριν 25 χρόνια. Όμως, πόσοι και για πόσο διάστημα εφάρμοσαν το ΜΕΛΙΝΑ;
Τι είδους προγράμματα;
Από το τίτλο “Εργαστήρια δεξιοτήτων” συμπεραίνω ότι αυτά δεν θα ενσωματωθούν στο πρόγραμμα μαθημάτων, τουλάχιστον στο αρχικό στάδιο. Θα είναι ένα παράλληλο πρόγραμμα που θα το τρέχουν εκπαιδευτικοί; Η μήπως θα αναγκαστούν να καλέσουν ειδικούς από τον ιδιωτικό τομέα για να το υλοποιήσουν;
Με την 30χρονη εμπειρία μας στην υλοποίηση τέτοιων προγραμμάτων συστήνομε τη βαθμιαία ενσωμάτωση της καινοτομίας. Οι λόγοι πολλοί. Θα αποκαλυφθούν διαφορετικές δεξιότητες και κενά των μαθητών, παγιωμένα προφίλ εκπαιδευτικών και ανάγκη για προσαρμογές (συνήθως προς τα κάτω).
Παρατηρώ ότι λείπουν από το σχεδιασμό εργαστήρια για την ανάπτυξη της χωρικής αντίληψης, της παρατηρητικότητας και της μνήμης εργασίας.
Ερευνητές προτείνουν τα προγράμματα να διαχέονται στο σχολικό έτος, η αξιολόγηση τους διαρκής (από ποιους άραγε;) και να γίνεται συνεχής ανατροφοδότηση σε όλα τα επίπεδα.
Συμπερασματικά
✓Συγχαρητήρια για αυτό το τόλμημα του Υπουργείου Παιδείας.
✓Τα Ελληνόπουλα έχουν απόλυτη ανάγκη να αναπτύξουν αυτές τις δεξιότητες.
✓Επίσης, έχουν άμεση ανάγκη να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους σε αυτή την θεματολογία, επειδή χωρίς τη γνώση, οι δεξιότητες ατροφούν ταχύτατα.
✓Ευχή οι δυσκολίες στην υλοποίηση και οι αναμενόμενες αγνωστικές κριτικές από συντηρητικούς να μη σταθούν εμπόδιο στη συνεχή βελτίωση του.
✓Παρόμοια εκπαιδευτικά προγράμματα “εγγραμματισμού” τις δεκαετίες 1980, 1990, 2000 βοήθησαν στην ανάπτυξη των χωρών που τα υιοθέτησαν.
*Πτυχ.Ψυχολογίας-Ανάπτυξης Παιδιού, Master Εκπαίδευσης στην Δια Βίου Μάθηση, συγγραφέας ‘Μαθαίνω εύκολα’, ‘Θυμάμαι εύκολα’. • Επικοινωνία polygnosi@otenet.gr • facebook polygnosi
Τα βιβλία του “Μαθαίνω εύκολα”, “Θυμάμαι εύκολα”, “Γνωστική ανάπτυξη” διατίθενται από τα βιβλιοπωλεία ΚΥΒΟΣ και LIBRAIRIE.
