ΦΕΓΓΑΡΙ ΣΤΗ ΡΟΔΑ
Α. Πιταριδάκη μνήμη
Οπως τράφους ο πατέρας έχτιζε
κι άνεμοι τους σκόρπιζαν έτσι κι εγώ
βιβλιοθήκες στήνω για να στεγάσω τ’ όνειρο
που όλο ξεμακραίνει
…Τσακισμένο φεγγάρι ξεχασμένο σε πηγάδι ζητώ.
Τρελό τον λέγαν κι άλλοι σοφό τ’ άστρα σημάδευε
“και πέτρες πετούσε του φεγγαριού”
σ’ έναν ματωμένο ουρανό συμμάχους -λέει- έψαχνε
εναντίον ενός πεθαμένου Θεού
Ηθελε πρώτος μες στους αγγέλους νάναι.
Από τη συλλογή “Ο Κόσμος των πραγμάτων”
του Γ.Δ. Στεφανάκι (1)
“ΟΥΤΟΠΙΑ” ΣΤΕΦΑΝΑΚΙ ΣΤΗ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ
Σάββατο 18 Μαΐου, διεθνής ημέρα των Μουσείων, η εφημερίδα κάλυψε μέρες τώρα την είδηση με τις σφαιρικές εκδηλώσεις και στον τόπο μας. Γι’ αυτό εστιάζω στη Δημοτική Πινακοθήκη, προσπαθώντας ν’ αναδείξω την ποιητική διάσταση του φιλοξενούμενου άξιου καλλιτέχνη Γιάννη Δ. Στεφανάκι μέσα από το πρίσμα του λαμπερού φεγγαρόφωτου. Η Ελλάδα δεν έχει την πολυτέλεια σήμερα να αναδεικνύει πολυσχιδείς καλλιτεχνικές προσωπικότητες σαν τον Γιαν Φάμπρ, αλλά όσο τολμούν και πηγαίνουν κόντρα στο οριοθετημένο σύστημα καλλιτεχνικής λειτουργίας, παραγωγής και διακίνησης, όπως ο Γ. Στεφανάκης (έχω προσωπική εμπειρία) που λειτουργεί και εκφράζεται σαν αναγεννησιακός άνθρωπος, προτάσσοντας σύνθετο και ποικίλο έργο ως ζωγράφος, χαράκτης, ποιητής, τυπογράφος, εκδότης, βιντεοκαλλιτέχνης, ενίοτε αρθρογράφος, συγγραφέας. Το βιογραφικό στον κατάλογο της έκθεση στη Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων (2) με τίτλο «Ταξίδι στην Ουτοπία», είναι δηλωτικό και επισημαίνεται αλλά και τεκμηριώνεται από το εμπεριστατωμένο κείμενο της έμπειρης, πολυγραφότατης δημοσιογράφου – τεχνοκριτικού Πέγκυ Κουνενάκη, εγώ συνοπτικά θα ‘δινα το στίγμα: Ο Γιάννης Στεφανάκης ποτέ δεν απεμπολεί το δίπολο ποιητική – ονειρική – υπέρλογη. απόδοση της σισύφειας πραγματικότητας μ’ ενα τρόπο που πρυτανεύει η ιδιαίτερη τεχνική (και μαστορατζίδικη ενίοτε) στην απόδοση υφολογικής ταυτότητας της φόρμας που φανερώνει πως ως μετα-μεταμοντέρνα εκδοχή έχει αφομοιώσει τα μοντέρνα προτάγματα του 20ου αιώνα, όπως ο κυβισμός, ο εξπρεσιονισμός και ο σουρεαλισμός. Οι εστιασμένες εγκαταστάσεις του έχουν κάτι από τη μαγεία του Σβίτερ και τον έντεχνο βιταλισμό του Ντιμπιφέ. Ο Στεφανάκις δημιουργεί με τη δίψα ενός ταλαντούχου στερημένου -διαρκώς ανικανοποίητου παιδιού- γιου ενός διαχρονικού μάστορα.
ΚΑΘΗΛΩΜΕΝΑ ΧΑΜΟΓΕΛΑ ΤΟΥ ΑΝΤΩΝΗ
Ο Αντώνης Πιταριδάκης έφυγε πάνω στη δημιουργική ακμή του. Πάντα όταν τον συναντούσα -και για θέματα τρέχουσας πραγματικότητας που έκαιγαν στο αστικό και φυσικό άστυ- μ’ ένα απέραντο χαμόγελο έψαχνε λύσεις, και το βλέμμα του φωτεινό σαν πανσέληνος, άφηνε μονάχα ένα μικρό άσπρο συννεφάκι, λίγο πιο κάτω απ’ αυτό, ναι ήταν εκείνη η άσπρη τούφα στα σκούρα γένια του, που αποστασιοποιούσε τα πεπραγμένα ως αντίδοτο ποιητικό την δική του ουτοπία. Από το εξαιρετικό βιβλίο που έκδωσε για τη ζωή του το ΤΕΕ το 2018, επιλέγω ένα μικρό απόσπασμα από το κεφάλαιο «Α.Π. ο άνθρωπος και το έργο του» γραμμένο από την Τζίνα Καλογερή και την Κάτια Παυλάκη (3)
“Ο Αντώνης Πιταριδάκης ήταν ένας υπέροχος άνθρωπος, αυθεντικός, αξιοπρεπής, βαθιά ανθρώπινος, με καθάριο ήθος και ισχυρό αίσθημα δικαίου. Ενας ιδεολόγος οραματιστής και συνάμα αεικίνητος αγωνιστής. Ενας ιδιαίτερα ευφυής και πολυσχιδής επιστήμονας, άξιος εκφραστής όλων των μηχανικών. Εικόνα που μένει σε όλους μας παντοτινή, η μορφή του Αντώνη μαζί με την Μαίρη, την σύντροφο της ζωής του, πολύτιμη πηγή αγάπης και δύναμης. Μια ιδεώδης σχέση, με την οποία δημιουργήσαν μια ωραία οικογένεια, με τα εξαίρετα παιδιά τους να αντανακλούν την αξία των γονιών τους.
(και ο επίλογος του κειμένου)… Ο Αντώνης έφυγε νωρίς από κοντά μας… Ομως μένει εδώ και φωτίζει με το ενάρετο πνεύμα του και τη γεμάτη θάρρος, κοινωνική ευθύνη και αλληλεγγύη, δημιουργική πορεία του, που αποτυπώνεται στο έργο του, που γίνεται σήμερα πολύτιμη κιβωτός στις επάλξεις του μέλλοντος.”
ΦΕΓΓΑΡΙ ΡΟΔΑ ΚΑΙ ΜΝΗΜΗ
Φοβάμαι ακόμα να σε δέσω με το νήμα της πνοής μου,
με ρούχο να σε ντύσω του ονείρου τις γαλάζιες σημαίες
πλάι στις σκουριασμένες πύλες του ερεβώδη πύργου μου
δάδες να ανάψω μήπως βρεις…
Φοβάμαι ακόμα από την αχνοφεγγιά ημερών να σ’ αποσπάσω
απ’ τη χρυσή την πτώση της ηλιορροής του χρόνου,
στον πάνω απ’ την τρομερή του φεγγαριού την όψη
αφρίζει η καρδιά μου ασημιά.
…Γέρνουν το ανάστημά τους οι σημαίες, οι δάδες γίναν στάχτη
και το φεγγάρι γράφει την τροχιά του.
Το ποίημα της Ingeborg Rachman «Ακόμα φοβάμαι» (4)
Προεκλογική περίοδος, οι γαλάζιες σημαίες ανεμίζουν στις παραλίες που φέρνουν τουρίστες και χρήμα, αλλά φοβάμαι που το λαμπερό φέγγισμα στη ρόδα δε θα αφυπνίσω ούτε και φέτος τους υποψηφίους του Ερεβώδους Πύργου διατηρώντας την αχνοφεγγιά των ημερών που θέλει υποσχέσεις να μην υλοποιούνται, γιατί αλλιώς θα ‘χαμε τους ποδηλατοδρόμους που επιθυμούμε και μας αναλογούν, ακόμα και τον μεγάλο και τόσο απαραίτητο ποδηλατόδρομο από την Αγιά προς Πλατανιά, Γεράνι… που χρόνια τώρα επιδιώκουν άνθρωποι, όπως ο γιατρός Ευτύχης Λαμπουσάκης.
Προς το παρόν μένω να κοιτάζω τους ποδηλάτρεις να ονειρεύονται μαζί μου κάτω απ’ την τρομερή του φεγγαριού την όψη αφρίζει η καρδιά μου ασημιά.
ΜΕ ΚΑΥΚΙΚΑ ΥΛΙΚΑ ΦΕΓΓΑΡΟΛΑΜΨΗ
Σήμερα, κλείνω μ’ ένα ποιητικό εγχείρημα με το δικό μου προσαρμοστικό τρόπο, μ’ ένα ανέκδοτο ποιητικό εγχείρημα, όπου οι λέξεις συνδιαλέγονται με το έργο (5) του μεγάλου ΦΡΑΝΤΣ ΚΑΦΚΑ. Ερέθισμα για έμπνευση ένας απλός σελιδοδείκτης. Προθέσεις και μάνα, ενσωματωμένες.
«Μάνα ψήση»
Εξ’ ολοκλήρου στο κτίσμα ως αναπόφευκτη περίληψη
μουσειακή σε επίμονα διεισδυτική πρόθεση
Το διαπεραστικό βλέμμα στου συγγραφέα την όψη
σε σελιδοδείκτη απρόσμενα ενεργοποιημένη θέαση
Καυκικό επινόημα σωστή αντίληψη
στο προσκέφαλο και να η κατάλληλη περίσταση
μεταμόρφωση στο διακύβευμα σαν ποιητική κόψη
σε τεχνοκρατικά μελλούμενα για αλληλοαπόκλειση
Η παρανόηση σε πόνημα εμμονικό χωρίς εγκατάλειψη
Ερεβώδες Πύργου εδώ να στην εφημερίδα είδηση
Φεγγάρι στη ρόδα μα ονειρεύτηκα φεγγαρολάμψη
ελλειπτική με τη μάνα σε δίκη χωρίς έκθεση.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
(1) Γιάννης Στεφανάκις “ο κόσμος των πραγμάτων ποίηση εκδ. Καστανιώτη.
(2) Η διεθνής ημέρα των μουσείων στο τόπο μας προβάλλεται μέσα από μια σειρά εκδηλώσεων στο μουσείο και οικία Βενιζέλου στο Αρχαιολογικό Μουσείο, στο μουσείο Τυπογραφίας. Εστιάζω στην Δημ. Πινακοθήκη και για λόγους βιωματικούς μ’ αυτήν και για το λόγο ότι με συνδέει μια συν-αδελφική σχέση με το Γιάννη Στεφανάκι, σπουδαία εικαστική – συγγραφική προσωπικότητα με χαραγμένη την αναμφισβήτητη ανθρωπιά του ο Γιάννης θα ξεδιπλώσει τη Κυριακή και τη Δευτέρα τις τεχνικές και καλλιτεχνικές του γνώσεις για μια φορά ακόμα στη πόλη μας. Η ομιλία της Δευτέρας “Από την αφαιρετική τοπογραφία στο παλίμψηστο εννοιών” την χαρακτηριίζω φωτογέννα.
(3) Οι κυρίες: Τζίνα Παυλάκη Καλογερή, καθηγήτρια Γαλλικών, ιδιοκτήτρια φροντιστηρίου ξένων γλωσσών, με μακροχρόνια πολιτιστική δράση και την Κάτια Παυλάκη δραστήρια γεωολόγο δρ. τμήματος πολιτικών μηχανικών Α.Π.Θ. γιατί ο λόγος τους έχει την βαρύτητα της πέραν των οικίων του αναφοράς χωρίς την τοπική συνάφεια του ξύλινου πολιτικού λόγου.
(4) Το ποίημα του Ιngeborg (Ινγκεμποργκ Μπουχμανν 1926 – 1973). Η ποιήτρια και πεζογράφος με έντονα τα υπαρξιακά στοιχεία στο έργο της πέθανε σε πυρκαγιά στο διαμέρισμα της.
(5) Μαυρισμένα τα γνωστά έργα του Κάφκα “Κτίσμα” “Πύργος” “Μεταμόρφωση” “Δίκη”.
