«Κύριε των δυνάμεων μεθ’ ημών γενού άλλον γαρ εκτός Σου βοηθών ουκ έχομεν, Κύριε των δυνάμεων ελέησον ημάς».
Το μέγα απόδειπνο αναγινώσκεται κάθε απόγευμα της Δευτέρας, Τρίτης, Τετάρτης και Πέμπτης κάθε εβδομάδας της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής.
Ο επικεφαλής ύμνος «Κύριε των Δυνάμεων» είναι κατεξοχήν ύμνος που χαρακτηρίζει αυτή την ιερή ακολουθία, το σύνολο της οποίας αποτελούν ψαλτικά προφητικά αναγνώσματα που αναφέρονται κατεξοχήν στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού.
Η ακολουθία εμπλουτίζεται την πρώτη εβδομάδα της μεγάλης Τεσσαρακοστής με τον Μέγα Κανόνα του Αγίου Ανδρέα Κρήτης που είναι κατεξοχήν κανόνας μετάνοιας, δηλαδή προσέγγισης του Κυρίου των δυνάμεων και τις επόμενες εβδομάδες με κανόνες από το Θεοτοκάριο, δηλαδή ύμνους της Παναγίας που αποδίδονται στον ήχο της κάθε εβδομάδας, οι οποίοι ύμνοι υμνούν τον εκ της Παρθένου γεννηθέντα Κύριε των δυνάμεων και πάλι προς πυκνότερη επικοινωνία μαζί του.
Πρόκειται γενικότερα για μια ιερή ακολουθία ευχάριστη σε περιεχόμενο και ξεκούραστη για τους πιστούς που την παρακολουθούν.
Σημειώνουμε ότι για την περίοδο της Τουρκοκρατίας ακόμα και «Χριστός Ανέστη» έχουμε Πασχαλιά και καταλύομε τα πάντα.
Είναι χαρακτηριστική η εκτίμηση των Οθωμανών στην πρόταση των ιερέων του νησιού μας «καλύτερα ένα Χριστός Ανέστη παρά σαράντα δυνάμεως», για το λόγον ότι οι Τούρκοι δεν καταλαβαίνουν το ηθικό νόημα της νηστείας.
Μαζί με τις φωνές των προφητών που αναφέρονται στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού ως Κυρίου των δυνάμεων είναι ταυτόχρονα και οι φωνές των πιστών που επιβεβαιώνουν τους προφήτες «μεθ’ ημών ο Θεός γνώται έθνη και ηττάσθαι ότι μεθ’ ημών ο Θεός».
Θερμές ευχές επίσης επικαλύπτουν και συνοδεύουν τους προφήτες από τους λειτουργούς ιερείς και επισκόπους ευχές που προσεγγίζουν τα βάθη της υπάρξεως και της ζωής των πιστών για το παρόν και το μέλλον.
Πρόκειται γενικότερα για μια αισιόδοξη ιερή ακολουθία που με την εγγύηση του Ιησού Χριστού της υπέρτατης δύναμης των επουρανίων και των επιγείων ξεπερνούμε τους φόβους της καθημερινότητας αλλά και τους φόβους του άγνωστου, του απειλητικού, του βίαιου, του κακού, του γνωστού και του άγνωστου.
Χαιρόμαστε την ομορφιά της ζωής πέρα και έξω από ψυχολογικές επιρροές και επιδράσεις.
Ατενίζουμε με αισιοδοξία το εγγύς και κοντινότερο μέλλον, προσεγγίζουμε την ανάσταση και ζούμε εν αυτή την πληρότητα της ζωής και της σωτηρίας.
«Μεγάλα σπερνά» ονομάζει η παράδοσή μας τα μεγάλα απόδειπνα θέλοντας να τονίσει την μεγάλη προσφορά τους στη ζωή μας και τη διαμόρφωση του ήθους, των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών μας, της ευγένειας, της διάκρισης, της ταπείνωσης που κοσμούν και ομορφαίνουν τη ζωή τους λαού μας.
«Μεγάλα σπερνά» που μόνο με το χτύπημα της καμπάνας έφτανε στα παλιότερα χρόνια για να γίνεται η άμεση διακοπή από τις αγροτικές, καθημερινές εργασίες των πιστών μας, η γρήγορη επιστροφή στο σπίτι και η μετά ταύτα η συμμετοχή όλων στην ιερή ακολουθία του μεγάλου απόδειπνου.
Οι άνθρωποι έμοιαζαν να διψούν να ακούσουν το «Κύριε των δυνάμεων», να νιώσουν να τονώνεται το ήθος τους, να ισχυροποιείται η δύναμή τους, να προάγεται η εν Χριστώ ζωή τους.
Σημειώνουμε επίσης ότι προς το τέλος του Μεγάλου Αποδείπνου των πρώτων ημερών της πρώτης εβδομάδας της Μεγάλης Τεσσαρακοστής περιελάμβανε και την ανάγνωση ευαγγελικής περικοπής.
Τέλος της ακολουθίας έρχεται με την ευχή του Αγίου Εφραίμ του Σύρου «Κύριε και δέσποτα της ζωής μου πνεύμα αργίας, περιεργείας, φυλαρχίας και αργολογίας μη μοι δός, πνεύμα δε σωφροσύνης, ταπεινοφροσύνης και υπομονής χάρισε μοι τω σω δούλω. Δώρισε μοι του οράν τα εμά πταίσματα του μη κατακρίνειν αδελφόν μου ότι ευλογητός ή εις τους αιώνας. Αμήν».
Προστίθενται ταυτόχρονα ευχές υπέρ ζώντων και τεθνεώτων, αγαπώντων και μισούντων, διακονούντων και προσφερόντων, όπως και ευχές για την καρποφορία των καρπών της γης, των εν θαλάσση καλώς πλεόντων, των ασθενίαις κατακειμένων και εν φυλακαίς αδίκως κεκλεισμένων.
Ευλογία Κυρίου και τω Θείον αυτού έλεος έλθει εφ’ υμάς.
