«Με ιστορικές επιδόσεις στις εξαγωγές για τους περισσότερους κλάδους, εξαιρουμένων πετρελαιοειδών και πρώτων υλών, έκλεισε το 2015, σηματοδοτώντας μεγάλες μεταβολές στην προϊόντικη σύνθεση και τη γεωγραφική στόχευση των εξαγόμενων ελληνικών προϊόντων», σύμφωνα με την ανάλυση του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων και του Κέντρου Εξαγωγικών Ερευνών και Μελετών (ΚΕΕΜ), επί των προσωρινών στοιχείων για το σύνολο του 2015, αν και τα στοιχεία δείχνουν υποχώρηση για τρίτη συνεχή χρονιά στη συνολική αξία των εξαγωγών.
Σύμφωνα με την ανάλυση του ΠΣΕ, προκύπτει μείωση της συνολικής αξίας των ελληνικών εξαγωγών κατά 5,1%, στα 25,5 δισ. ευρώ έναντι 26,9 δισ. ευρώ του 2014. Αν, όμως, εξαιρεθούν τα πετρελαιοειδή, προκύπτει αύξηση της τάξης του 7,8%, στα 17,9 δισ. ευρώ έναντι 16,6 δισ. ευρώ το 2014.
Να σημειωθεί ότι η Κομισιόν στις χειμερινές της εκτιμήσεις αναθεώρησε ανοδικά τις προβλέψεις για την πορεία των ελληνικών εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών μέσα στο 2016, κάνοντας λόγο για επικείμενη αύξηση κατά 1,9% (αντί προηγούμενης πρόβλεψης για αύξηση της τάξης του 1,2%), ποσοστό που μεταφράζεται σε πρόσθετες εισπράξεις για την ελληνική οικονομία κατά 1,1 δισ. ευρώ (συμπεριλαμβανομένων και των πετρελαιοειδών), σε σχέση με πέρυσι.
Σχολιάζοντας τα ευρήματα της ανάλυσης, αλλά και τα ευρύτερα δεδομένα γύρω από την ελληνική οικονομία, η πρόεδρος του ΠΣΕ Χριστίνα Σακελλαρίδη τόνισε:
«οι επιδόσεις των εξαγωγών αγαθών και η αύξησή τους -εξαιρουμένων των πετρελαιοειδών- σε εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες αποτελούν τροχιοδεικτικά στόχευσης για δράσεις και μεταρρυθμίσεις ανάκαμψης και μετασχηματισμού του παραγωγικού προτύπου της Ελλάδας. Τα στοιχεία αυτά αποκτούν ιδιαίτερη σημασία, καθώς αναδεικνύουν την κρισιμότητα της στοιχειώδους σταθερότητας και κανονικότητας στο επιχειρηματικό περιβάλλον, σε συνδυασμό με την αξιοποίηση της υφιστάμενης δυναμικής για τις εξαγωγές.
Ενδεικτικά, αναφέρεται ότι, αν είχαν διατηρηθεί οι ρυθμοί αύξησης των εξαγωγών (χωρίς τα πετρελαιοειδή) που καταγράφονταν ως τον Ιούνιο του 2015, στη χώρα θα είχαν εισρεύσει 2,3 δισ. ευρώ περισσότερα απ’ ό,τι το 2014, με σωρευτικό θετικό αποτύπωμα στα δημόσια έσοδα, στις εισφορές σε ασφαλιστικά ταμεία και στη διατήρηση και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Με άλλα λόγια, τα “κλειστά” τραπεζικά σύνορα, υπό τα capital controls, είχαν επίπτωση μεγαλύτερη από τη “μαύρη τρύπα” του ασφαλιστικού, η οποία συνδέεται με νέα επώδυνα μέτρα για την ελληνική οικονομία και κοινωνία.
Την ίδια ώρα, τα προβλήματα με τα φυσικά σύνορα της χώρας είτε σε όρους αγροτικών κινητοποιήσεων είτε σε όρους προσφυγικών ροών και Συνθήκης Σένγκεν, προσθέτουν ανησυχία ενδεχόμενου εκμηδενισμού των όποιων θετικών επιδράσεων στο ΑΕΠ από τις αυξημένες εξαγωγές.
Η χώρα και οι επιχειρήσεις της, για να λειτουργήσουν, έχουν ανάγκη ενός Εθνικού Σχεδίου Δράσης, που συνοψίζεται στο τρίπτυχο: Εμπιστοσύνη, επενδύσεις, εξαγωγές».
Ο χάρτης των εξαγωγών
Η μεγάλη υποχώρηση των διεθνών τιμών των καυσίμων και η συγκυρία του προγραμματισμένου shutdown των ελληνικών διυλιστηρίων τον περασμένο Μάιο, που επηρέασαν και την πορεία της συνολικής αξίας των εξαγωγών, είχε αντίκτυπο και ως προς τη γεωγραφική κατανομή των ελληνικών εξαγωγών. Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι πέρυσι οι καλύτερες επιδόσεις εντοπίζονται στις αναπτυγμένες αγορές (χώρες ΟΟΣΑ, ΕΕ, Ευρωζώνη, G7, Β. Αμερική), σε σχέση με τις αναπτυσσόμενες χώρες.
Ειδικότερα, οι συνολικές εξαγωγές της Ελλάδας προς την ΕΕ (28) εμφανίζουν σημαντική αύξηση (10,6%) και ανήλθαν στο 53,3% των συνολικών εξαγωγών (από 45,6% του συνόλου το 2014), χάρη, κυρίως, στην αύξηση των εξαγωγών κατά 13,5% προς τις χώρες της Ευρωζώνης, οι οποίες απορροφούν το 37,3% των συνολικών ελληνικών εξαγωγών (από 31,1% το 2014). Αν εξαιρεθούν τα πετρελαιοειδή, το μερίδιο των χωρών της ΕΕ εκτοξεύεται στο 65% έναντι ποσοστού μόλις 35% των Τρίτων Χωρών.
Μεγάλη αύξηση καταγράφεται, επίσης, για τις εξαγωγές προς τη Β. Αμερική (+46,6%), τις Λοιπές Χώρες της Αμερικής (+128,5%) και τις χώρες της Αφρικής (+18,7%). Μικρότερες ποσοστιαίες αυξήσεις παρατηρούνται στις εξαγωγές προς τις Λοιπές Χώρες ΕΕ (εκτός ευρώ) κατά 4,3%, προς τις Χώρες της Μ. Ανατολής & Β. Αφρικής κατά 1% και προς την Ωκεανία (5,2%).
Αντίθετα, μεγάλη μείωση καταγράφεται στις εξαγωγές που αφορούν εφοδιασμούς πλοίων είτε με σημαίας ΕΕ είτε με σημαία από Τρίτες Χώρες (-90,9% και -87,8%, αντίστοιχα), αλλά και προς τις χώρες της Ευρώπης εκτός Ε.Ε. κατά -33,8%. Πτωτική είναι η τάση στις εξαγωγές (-9,2%) και προς τις χώρες της Ασίας (πλην Μ. Ανατολής).
Σε επίπεδο επιμέρους χωρών, η Τουρκία (που εισάγει μεγάλο μερίδιο των ελληνικών πετρελαιοειδών) υποχώρησε σημαντικά και από την πρώτη θέση σε ό,τι αφορά τους προορισμούς των ελληνικών εξαγώγιμων προϊόντων, το 2015 εμφανίζεται πλέον στην 3η θέση. Στην 1η θέση ανήλθε η Ιταλία (χάρη στην εκρηκτική αύξηση των εξαγωγών ελαιόλαδου) και στη 2η η Γερμανία, ενώ την πεντάδα συμπληρώνουν κατά σειρά η Κύπρος και η Βουλγαρία. Στην 6η θέση (από τη 8η) αναρριχήθηκαν οι ΗΠΑ, ενώ στην 7η θέση υποχώρησε το Ηνωμένο Βασίλειο (από 6η θέση το 2014). Σημαντική ήταν η άνοδος για την Αίγυπτο (στην 8η θέση από 10η το 2014) και το Λίβανο (από την 16η θέση το 2014, στην 9η το 2015). Η δεκάδα συμπληρώνεται από τη Σαουδική Αραβία (που έχασε μία θέση από την 9η θέση το 2014).
Τέλος, σε ό,τι αφορά νέες εισόδους στην κατάταξη των 100 κυριότερων αγορών-στόχων, ξεχωρίζουν οι: Λιβερία (53η θέση), Μπαχάμες (68η θέση), Λουξεμβούργο (74η θέση), Κένυα (75η θέση), Αντίγκουα και Μπαρμπούντα (85η θέση), Σουδάν (89η θέση), Βερμούδες (95η θέση).
Τα εξαγόμενα προϊόντα
Ως προς τη σύνθεση των εξαγωγών κατά μεγάλες κατηγορίες προϊόντων, η συνολική μείωση οφείλεται στη σημαντική πτώση των εξαγωγών καυσίμων (κατά 26,4%). Αντίθετα, οι εξαγωγές αγροτικών προϊόντων εμφανίζονται σημαντικά αυξημένες κατά 12,4%, ενώ ανοδικά κινήθηκαν και οι εξαγωγές βιομηχανικών προϊόντων (+6,8%). Αντίθετα, οριακή μείωση καταγράφηκε στις εξαγωγές πρώτων υλών (-0,3%), την ώρα που με πτώση έκλεισε το έτος και για τις -χαμηλές σε αξία- εξαγωγές της κατηγορίας Είδη και συναλλαγές μη ταξινομημένα (-5,3%).
Αναφορικά στα επιμέρους προϊόντα, δεν παρατηρούνται μεγάλες διαφορές ως προς την κατάταξη σε επίπεδο πρώτης 20άδας, με το ελαιόλαδο να αναδεικνύεται σε αναμφισβήτητο πρωταγωνιστή της περυσινής χρονιάς.
Σε ό,τι αφορά τις νέες εισόδους στην κατάταξη των 100 πιο εξαγώγιμων προϊόντων της χώρας, ξεχωρίζουν οι: Σωλήνες για αγωγούς πετρελαίου ή αερίου (24η θέση), ελαιόλαδο -όχι παρθένο (43η), αεροπλάνα (58η), πλοία και πλοιάρια αναψυχής (67η), βιζόν (73η), ρεοστάτες (76η), μετρητές ηλεκτρισμού (82η), μανταρίνια (92η), κωκ πετρελαίου (94η), μείγματα ελαιόλαδου (95η) και μήλα (99η θέση).
Αρνητικά πρόσημα στις εισαγωγές
Σύντομη αποδείχθηκε η άνοδος των εισαγωγών του 2014, καθώς οι χαμηλότερες τιμές των καυσίμων, οι κεφαλαιακοί έλεγχοι και η αβεβαιότητα σε επίπεδο πρωτογενούς παραγωγής, βιομηχανίας και εμπορίου, είχαν ως αποτέλεσμα την εκ νέου υποχώρησή τους πέρυσι. Ειδικότερα, το 2015 καταγράφηκε μείωση κατά 9,8%, στα 42,5 δισ. ευρώ (έναντι 47,2 δισ. το 2014). Ωστόσο, το μεγαλύτερο μέρος της μείωσης αποδίδεται στον κλάδο των πετρελαιοειδών (-26,4%), χωρίς τα οποία, η υποχώρηση των εισαγωγών είναι οριακή ( -0,2% ή κατά μόλις 75,5 εκατ. ευρώ).
Πιο αναλυτικά, μειωμένες κατά 1,7% ήταν οι εισαγωγές από την Ευρωπαϊκή Ένωση, λόγω της υποχώρησης των εισαγωγών από τις χώρες της Ευρωζώνης (-3,6%), την ώρα που οι εισαγωγές από τις χώρες μέλη της ΕΕ που δεν είναι ενταγμένες στη ζώνη του ευρώ αυξήθηκαν κατά 5%. Οι εισαγωγές από τις λοιπές χώρες της Ευρώπης (εκτός ΕΕ) εμφανίζουν μεγάλη μείωση της τάξης του -17,8%.
Μείωση των εισαγωγών καταγράφεται από τις χώρες της Β. Αμερικής κατά -10,1%, από τις Λοιπές Χώρες της Αμερικής (-14%), από τη Μ. Ανατολή & Β. Αφρική (-23,6%), από τις λοιπές (πλην Μ. Ανατολής) χώρες της Ασίας (-13,6%) και από τις χώρες της Ωκεανίας κατά -7,3%. Αντίθετα, αυξητική ήταν η τάση των εισαγωγών από τις λοιπές χώρες της Αφρικής (πλην Β. Αφρικής) κατά 10,2%.
Σε επίπεδο μεγάλων κατηγοριών προϊόντων, πέραν των πετρελαιοειδών (-26,4%), πτωτικά κινήθηκα οι εισαγωγές αγροτικών προϊόντων (-0,8%), πρώτων υλών (-8,1%) και εμπιστευτικών προϊόντων (-30,6%).
Αντίθετα, οι εισαγωγές βιομηχανικών προϊόντων που αποτελούν το 57% του συνόλου των ελληνικών εισαγωγών και εξακολουθούν να είναι η σημαντικότερη κατηγορία, ενισχύθηκαν οριακά κατά 1,1% (σε 24.252,4 εκατ. ευρώ από 23.994,3 εκατ. ευρώ).
Ως αποτέλεσμα όλων των παραπάνω κινήσεων στο εξωτερικό εμπόριο της χώρας, καταγράφεται και νέα σημαντική μείωση του ελλείμματος στο εμπορικό ισοζύγιο κατά -15,8% ή στα -17,12 δισ. ευρώ (από -20,34 δισ. το 2014).
