Σε κάποια απ’ τα τοπία όπου πιστεύω ότι αναπνέει ακόμα ο Αποκόρωνας. Σε μέρη που έχει κράτος και εξουσία η αιώνια άνοιξη. Σαν φυσικό και δομημένο περιβάλλον, μα πάνω απ’ όλα σαν ανθρώπινη παρουσία. Εκεί θα μεταφερθούμε στις σημερινές “μεγαλοδευτεριάτικες” εύφημες μνείες, παραθέτοντας αποσπάσματα από ένα κείμενο – οδοιπορικό του γράφοντος με τον… λεγόμενο “Σύλλογο της Μεγάλης Τετάρτης” που φευ έπαψε να λειτουργεί – στη στήλη “Αυτός ο τόπος ο μικρός ο μέγας” (“Χανιώτικα νέα, 30 Απριλίου 2003!) Νοσταλγία!
Γη της επαγγελίας
Ένα νεκρό από κεραυνό κυπαρίσσι, η άκρα αντίθεση στο βαθύ πράσινο των ελαιώνων, μας φωνάζει ενώ πλησιάζουμε να το φωτογραφήσουμε. Είναι η μόνη στάση που κάνουμε πηγαίνοντας απ’ τον Καβρό στον Κουμαρέ, έχοντας βέβαια τώρα πια μαζί μας τον Κώστα τον Ορφανουδάκη που δεν κουράζεται να μας κατατοπίζει για όλα όσα τον ρωτούμε. Βέβαια ότι ο τόπος τούτος που περιλαμβάνει ένα σύνολο από χωριά χτισμένα στις πλαγιές των Λευκών Ορέων, στις εκβολές του Αλμυρού ποταμού και στην ακτή που απλώνεται στον κόλπο του Αλμυρού είναι Γη της Επαγγελίας ακόμα κι αν δεν το ξέραμε, το διαπιστώνουμε ιδίοις όμμασι. Όπως και ο κάθε επισκέπτης που βρίσκει όλα τα γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά του νησιού συγκεντρωμένα σε λίγη έκταση. Το βουνό και τον κάμπο, τον ποταμό, τη λίμνη και τη θάλασσα, την άγρια φύση και την καλλιεργήσιμη γη. Τοπία απαράμιλλης ομορφιάς, οικισμούς που διατηρούν το παραδοσιακό κρητικό στοιχείο, αλλά και οικιστικές ζώνες με κοσμοπολίτικη ατμόσφαιρα. Σε μια πρώτη και γρήγορη, βέβαια, ματιά όλα τούτα γιατί σε μια δεύτερη και σε αργό ρυθμό για την οποία δάσκαλός μας είναι ο Κώστας σήμερα, οι όποιες συναντήσεις με πρόσωπα και πράγματα γίνονται χώροι αναπνοής και γεωμετρικοί τόποι συναισθημάτων…
Στην αυτοκρατορία των αζιλάκων
Βρισκόμαστε κιόλας στη Βρύση του Κουμαρέ, ένα περίπου χιλιόμετρο από τον Κάστελλο που τον έχουμε αφήσει αριστερά μας και τα μάτια μας αρμενίζουν στην ατέλειωτη καταπράσινη θάλασσα των αζιλάκων που έχουν στήσει την αυτοκρατορία τους απέναντι απ’ το Κακό Μπλάι και την Κοπράνια, κατά Κουρνά μεριά. “Δεν υπάρχει τέτοιο δάσος στην Κρήτη”, μας λέει με καμάρι ο Κώστας για να συμπληρώσει με παράπονο ότι εκτός από τους ντόπιους, λίγοι το ξέρουν. Ρωτώντας τον για τούτο και για το άλλο παραδεχόμαστε ότι ο αζίλακας που αεί θάλλει είναι ο βασιλιάς των δέντρων, με την έννοια ότι πολύ δύσκολα υποκύπτει στη φωτιά, μαθαίνουμε ότι ο δήμος Γεωργιούπολης ετοιμάζει μελέτη για την αξιοποίηση του δάσους και μεταφερόμαστε στην όχι και τόσο μακρινή εποχή που εκτός απ’ τις γυναίκες του χωριού που έκαναν μπουγάδα στις γούρνες του ποταμού και οι αζιλακηΐδες. Ποιος ξέρει! Το είδος τούτο των ξωτικών μπορεί και να το συναντούσαμε σε λίγο, όταν βρεθήκαμε να περπατούμε στο δάσος, αν δεν μιλούσαμε κι αφήναμε ν’ ακούγεται μόνο ο ήχος του νερού που έτρεχε στο Πίσω Ρούμα και η θεσπέσια φωνή μια ποταμίδας που είχε αναλάβει το σόλο στη συναυλία των σπίνων […]
Το Πάτημα της ερημιάς
Το δάσος τούτο δεν ξεχνιέται, σκέφτομαι αποχαιρετώντας το και ενώ τα σύννεφα άπτονται, τώρα του Κουλέ και κατηφορίζουν για τον Κάστελλο. Ψάχνουμε για καφέ και ω του θαύματος, βρίσκουμε το καφενείο στο Πάτημα ορθάνοιχτο. Ψυχή, όμως, μέσα, ενώ το όλο εσωτερικό του δείχνει, ότι έπαψε να λειτουργεί γι’ αυτόν τον σκοπό. Παίρνουμε τους δρόμους του χωριού, δε συναντούμε όμως τίποτε άλλο παρά αλλεπάλληλες εικόνες ερημιάς. Ερείπια επί ερειπίων, γκρεμισμένες καμινάδες, βουλισμένα δώματα, αγριοσυκιές και χορταριασμένες αυλές. Λίγα εφτά χιλιόμετρα πιο κάτω, ο κάμπος της Γεωργιούπολης σφύζει από ζωή, εδώ όμως η ανθρώπινη παρουσία είναι δυσεύρετη. “Το χωριό μας είναι το καλύτερο του κόσμου, έχουμε όμως μείνει λίγοι”, μας λέει με άφατη λύπη ένας σεβαστικός γέροντας, ο Χαράλαμπος ο Κλαπάκης, που συναντάμε φεύγοντας στην αυλή των Αγίων Θεοδώρων. […]
Η παρουσία της Ανάστασης στον Κάστελλο
Στον Κάστελλο που πηγαίνουμε αμέσως μετά, τα πράγματα είναι εμφανώς καλύτερα, ωστόσο ούτε εδώ πίνουμε καφέ. Καφενεία υπάρχουν και λειτουργούν, όχι όμως την ώρα που είμαστε εμείς, απομεσήμερο της Μεγάλης Τετάρτης εκεί γύρω στις τρεις. Η ξενάγηση πάντως είναι και πλήρης και συγκινησιακά φορτισμένη, αφού ο φίλος μας ο Κώστας είναι Καστελλιανός. “Εδώ είναι η Λουλουδέ”, μας λέει, αρχίζοντας απ’ την πλατεία και μας δείχνει την ακακία που καλοσυνάτα παραστέκει τον Άγιο Νικόλα, την κεντρική εκκλησία που βιγλίζει απ’ τη μια μεριά την Επισκοπή και την Αρχοντική κι από την άλλη τον Κουρνά. Πριν κάνουμε τη γύρα του χωριού, όπου διαπιστώνουμε κυρίως απ’ την παρουσία του ασβέστη, ότι η Ανάσταση βρίσκεται στον δρόμο, μπαίνουμε για ν’ ανάψουμε ένα κερί και συναντούμε τρία τέσσερα κορίτσια που είναι εδώ και συγυρίζουν.
