Για δέκατη έκτη συνεχόμενη χρονιά το Εργαστήριο Συστημάτων Χρηματοοικονομικής Διοίκησης του Πολυτεχνείου Κρήτης παρουσιάζει για το 2015 την ετήσια έκθεσή του, που αφορά τον χαρακτηρισμό της επικινδυνότητας και την ταξινόμηση των Περιφερειακών Ενοτήτων της Ελλάδας σύμφωνα με τα τροχαία ατυχήματα που έχουν καταγραφεί.
Τα στοιχεία που μελετήθηκαν αφορούν:
1. Τα θανατηφόρα τροχαία ατυχήματα.
2. Τα ατυχήματα σοβαρών σωματικών βλαβών.
3. Τα ατυχήματα ελαφρών σωματικών βλαβών.
4. Τους νεκρούς από τροχαία.
5. Τους σοβαρά τραυματίες.
6. Τους ελαφρά τραυματίες.
Στον Πίνακα 1 φαίνεται αναλυτικά για όλη την Ελλάδα ο αριθμός των ατυχημάτων και των παθόντων για την τελευταία πενταετία προκειμένου να είναι ευχερής η σύγκριση από έτος σε έτος και στον Πίνακα 2 η ποσοστιαία και αριθμητική μεταβολή του 2015 σε σχέση με το 2014.
ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ
Η κοινή γνώμη συγκλονίστηκε τους δύο τελευταίους μήνες από το θανατηφόρο ατύχημα δημοφιλούς τραγουδιστή που έλαβε πολλή δημοσιότητα, έγινε συζήτηση και δημιούργησε προβληματισμό στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης.
Σύμφωνα με τα στοιχεία το 2015 καταγράφηκε αύξηση στα θανατηφόρα (+9) και στους νεκρούς (+6), πρώτη φορά μετά το 1996 με τους 2.157 νεκρούς. Τα επόμενα δεκαοκτώ χρόνια 1997 έως 2015 είχαμε μειώσεις. Ομοίως διαπιστώθηκαν αυξήσεις στα σοβαρά ατυχήματα (+33) και τους σοβαρά τραυματίες (+6), ενώ στις μόνες κατηγορίες που υπήρξαν μειώσεις ήταν των ελαφρών ατυχημάτων (-101) και των ελαφρά τραυματισθέντων (-245).
Δεν συνεχίσθηκε η καθοδική πορεία των τελευταίων ετών, πράγμα που πρέπει να προβληματίσει όλους τους αρμόδιους που εμπλέκονται με την οδική ασφάλεια και με το Στρατηγικό Σχέδιο Οδικής Ασφάλειας (2011–2020).
Η μείωση της τιμής των καυσίμων έφερε την αύξηση της κυκλοφορίας όλων των οχημάτων πράγμα που είχε ως συνέπεια την αύξηση των ατυχημάτων. Η κρίση σε έναν μεγάλο βαθμό είχε βοηθήσει τα προηγούμενα χρόνια στη μείωση των τροχαίων με τη μείωση των διανυομένων οχηματοχιλιομέτρων.
Στη Λευκάδα για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά δεν είχαν κανένα θύμα τροχαίου. Στη Ροδόπη ομοίως δεν σημειώθηκε κανένα θανατηφόρο, ενώ το 2014 είχαμε 8 νεκρούς. Από ένα θανατηφόρο ατύχημα είχαμε στην Ευρυτανία, την Καρδίτσα και την Καστοριά.
Σε έξι Περιφερειακές Ενότητες διαπιστώθηκαν αυξήσεις σε όλες τις κατηγορίες (Χαλκιδική, Φθιώτιδα, Μεσσηνία, Κεφαλληνία, Ηράκλειο και Δωδεκάνησα).
Τη μεγαλύτερη αύξηση στους νεκρούς την είχαμε στην Αθήνα – Υπ. Αττικής με 25 επιπλέον, στη Μεσσηνία με +17, στη Ζάκυνθο με +8, στα Δωδεκάνησα και στο Λασίθι με +7 και τη μεγαλύτερη μείωση στη Λάρισα με -12, στην Καρδίτσα με -10, στην Αιτωλοακαρνανία με -9, στα Ιωάννινα και στη Ροδόπη με -8 και στη Μαγνησία με -7.
Το πρόβλημα των ατυχημάτων, όπως διαπιστώνεται κάθε χρόνο, μεταφέρθηκε στις περιοχές που το οδικό δίκτυο δεν είναι σε καλή κατάσταση και ιδιαίτερα στα νησιά όπου το καλοκαίρι, δέχονται πολύ μεγάλο αριθμό τουριστών, κυκλοφορούν πολλά ενοικιαζόμενα δίκυκλα και το οδικό δίκτυο είναι κακό και άγνωστο στους επισκέπτες (Κυκλάδες, Δωδεκάνησα, Επτάνησα).
Οι μεγάλοι τουριστικοί προορισμοί πρέπει να μπουν σε πρώτη προτεραιότητα βελτίωσης της οδικής ασφάλειας γιατί τα ατυχήματα με παθόντες τουρίστες δυσφημούν τη χώρα. Στα ερωτηματολόγια που συμπληρώνονται κατά την αναχώρησή τους για την ικανοποίησή τους ανεβάζουν την οδική ασφάλεια στις πρώτες θέσεις δυσαρέσκειας.
ΜΕΘΟΔΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ
Η μεθοδολογία, η οποία βασίζεται στην πολυκριτήρια ανάλυση αποφάσεων, ακολουθήθηκε και σε ανάλογες έρευνες στο παρελθόν. Συγκεκριμένα, για κάθε Περιφερειακή Ενότητα γίνεται αναγωγή της συμμετοχής κάθε είδους τροχαίου ατυχήματος και παθόντων σε σχέση με το σύνολο της χώρας και εν συνεχεία συσχετισμός με στοιχεία όπως: πληθυσμός, κυκλοφορούντα οχήματα, μήκος εθνικού και επαρχιακού οδικού δικτύου. Από τους συνδυασμούς αυτούς δημιουργούνται 18 κριτήρια αξιολόγησης και με την εφαρμογή της πολυκριτήριας μεθόδου ανάλυσης αποφάσεων προκύπτουν τα αποτελέσματα, σύμφωνα με τα οποία οι Νομοί ταξινομούνται σε τρεις κατηγορίες υψηλής, μέτριας και χαμηλής επικινδυνότητας και παρατίθενται στον Πίνακα 3.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
Ακολουθεί ο Πίνακας 4 με την κατάταξη των Περιφερειακών Ενοτήτων σύμφωνα με τα τροχαία ατυχήματα την προηγούμενη πενταετία, για ευχερή σύγκριση διαχρονικά. Με μαύρο χρώμα παρουσιάζονται οι Περιφερειακές Ενότητες που επιδείνωσαν τη θέση τους το 2015 σε σχέση με τη θέση που κατείχαν το 2014. Αντίθετα με γκρι είναι αυτές που τη βελτίωσαν. Με μαύρο χρώμα είναι αυτές που δεν σημείωσαν σημαντική αλλαγή (συν ή πλην 2 με 3 θέσεις).
Οι αυξομειώσεις των τροχαίων ατυχημάτων από έτος σε έτος και η μεταβολή της θέσης επικινδυνότητας οφείλονται σε διάφορους παράγοντες. Τι συνέβη και αυξήθηκαν ή μειώθηκαν τα ατυχήματα πρέπει να μελετάται σε κάθε περιοχή και να δίνονται απαντήσεις, ώστε να μην επαναλαμβάνονται τα τυχόν λάθη και να αποφεύγονται οι αστοχίες.
Ο εντοπισμός όλων των παραγόντων, που θα συνοδεύονται από μια ειδικότερη ανάλυση των παραμέτρων πρόκλησης τροχαίων ατυχημάτων, θα υποδείξει τα παθογόνα αίτια, ώστε να οδηγηθούμε στη λήψη των απαιτούμενων προληπτικών μέτρων. Τι λείπει ή τι χρειάζεται ακόμα να γίνει, πρέπει να είναι ένα συνεχές ερώτημα που να βασανίζει τους υπεύθυνους. Υπάρχουν περιοχές που βελτιώθηκαν και μπορούν να γίνουν παράδειγμα για άλλες που επιδεινώθηκαν. Η διαχρονικότητα του προβλήματος μιας περιοχής πρέπει να ευαισθητοποιήσει τους αρμόδιους ώστε να ληφθούν μέτρα και να δώσουν λύση στο πρόβλημα.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα του Πίνακα 4 παρατηρούνται τα ακόλουθα:
Στην πρώτη θέση βρίσκονται τα Δωδεκάνησα από τη 2η το 2014. Οι νεκροί αυξήθηκαν σε 34 από 27, ενώ το 2013 ήταν 20, οι σοβαρά τραυματίες έγιναν 60 από 45 και οι ελαφρά τραυματίες 153 από 136. Το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται στη Ρόδο που έγιναν τα περισσότερα ατυχήματα και ιδιαίτερα το τρίμηνο Ιούλιος – Αύγουστος – Σεπτέμβριος. Θα ιδρώσει το αυτί κάποιου αρμοδίου να γίνει κάτι για να μην σκοτώνεται ο κόσμος εκεί.
Στη δεύτερη θέση είναι η Ζάκυνθος από την 44η το 2014. Ο ένας νεκρός του 2014 έγιναν 9 το 2015. Για ένα νησί με πληθυσμό 41.000 είναι υπερβολικά πολλοί οι 9 νεκροί.
Στην τρίτη θέση κατατάσσονται τα νησιά των Κυκλάδων από την 1η του 2014 και την 7η του 2013. Ο ετήσιος απολογισμός ήταν 9 νεκροί, 77 σοβαρά τραυματίες και 140 ελαφρά.
Διαπιστώνεται ότι στις τρεις πρώτες θέσεις είναι νησιωτικές τουριστικές περιοχές, με κακό οδικό δίκτυο και έλλειψη αστυνόμευσης.
Η Χαλκιδική μετά από τρία χρόνια επανήλθε στις πρώτες θέσεις και συγκεκριμένα στην 4η. Οι νεκροί από 13 έγιναν 17 και οι ελαφρά τραυματίες από 117 αυξήθηκαν στους 135.
Τη μεγαλύτερη επιδείνωση θέσης τη διαπιστώνουμε στη Μεσσηνία 5η από 35η. Οι νεκροί εκτινάχτηκαν στους 26 από 9 που ήταν το 2014 και οι ελαφρά τραυματίες αυξήθηκαν κατά 15 (136 από 111).
Στη συνέχεια από τη 7η έως τη 16η θέση υψηλής επικινδυνότητας συναντάμε όλους τις υπόλοιπες Περιφερειακές Ενότητες της Πελοποννήσου. Παρά τη βελτίωση του οδικού δικτύου τα ατυχήματα παραμένουν πολλά σε αυτή την περιοχή. Το πρόβλημα συνεχίζεται για πολλά χρόνια με όλους να αδιαφορούν.
Η περιοχή της Αθήνας και το υπόλοιπο Αττικής βρίσκεται στην έκτη θέση από την τέταρτη το 2014. Παρά το γεγονός ότι εμφάνισε αύξηση στα θανατηφόρα και τους νεκρούς, είχε σημαντική μείωση στα ελαφρά ατυχήματα και τα ελαφρά τραυματισθέντα άτομα. Αναλυτικά τα δεδομένα των ετών 2015 και 2014 φαίνονται στον πίνακα που παρατίθεται. Αν προσθέσουμε και τα 40.646 ατυχήματα με υλικές ζημιές, ο συνολικός αριθμός των 46.479 ατυχημάτων είναι υπερβολικά μεγάλος (Μ.Ο. 127 την ημέρα).
Στην Κρήτη, η Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου κατατάχθηκε στην 30ή θέση από την 43η το 2014. Τα Χανιά από τη 13η θέση κατέβηκαν στην 25η βελτιώνοντας σημαντικά τη θέση τους. Το Ρέθυμνο επιδεινώθηκε οριακά κατά 5 θέσεις (29η από 34η). Τέλος στο Λασίθι διαπιστώθηκε σημαντική επιδείνωση και από την 50ή προτελευταία θέση του πίνακα το 2014 ανέβηκε στην 24η για το 2015.
Στον Β.Ο.Α.Κ. συνολικά έγιναν 17 ατυχήματα (12 θανατηφόρα, δύο σοβαρά και 3 ελαφρά), που είχαν ως συνέπεια 13 άτομα να χάσουν τη ζωή τους, 2 να τραυματισθούν σοβαρά και 14 ελαφρά. Από τα 12 θανατηφόρα, τα 3 έγιναν στην Περιφερειακή Ενότητα των Χανίων με ισάριθμους νεκρούς, στα 5 θανατηφόρα της Ρεθύμνου είχαμε 5 νεκρούς και 6 ελαφρά τραυματίες, στην Π.Ε. Ηρακλείου 2 θανατηφόρα με ισάριθμους νεκρούς και τέλος στην Π.Ε. Λασιθίου 2 με 3 νεκρούς.
Παρακάτω παρουσιάζονται για τις Περιφερειακές Ενότητες της Κρήτης αναλυτικά το είδος των ατυχημάτων με τους παθόντες για τα έτη 2014 και 2015.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
1. Η οδική ασφάλεια στην Ελλάδα δεν αποτελεί προτεραιότητα. Τα αρμόδια Υπουργεία και η κεντρική εξουσία γενικότερα πέρυσι, αλλά και φέτος, έχουν σημαντικότερα πράγματα να ασχοληθούν, βλέπε οικονομία και αφήνουν την οδική ασφάλεια σε δεύτερη μοίρα. Οι 800 νεκροί όμως και οι 14.000 τραυματίες δεν είναι δευτερεύον θέμα.
2. Η επιβάρυνση των δημόσιων οικονομικών από τα τροχαία είναι πολύ μεγάλη. Το ΕΚΑΒ και τα Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών των Νοσοκομείων δέχονται το μεγαλύτερο βάρος και επιβαρύνονται πολύ και με υλικά και με απασχόληση προσωπικού. Το κόστος στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας και στα χειρουργεία επιβαρύνει υπέρμετρα τους προϋπολογισμούς των νοσηλευτικών ιδρυμάτων και χρειάζονται συνεχώς κρατικές επιχορηγήσεις.
3. Η κρίση των τελευταίων ετών βοήθησε στη μείωση των τροχαίων. Βοήθησε όμως και την αλλαγή νοοτροπίας των οδηγών οι οποίοι σκέπτονται πλέον οικονομικά όχι μόνο για τα χρήματα, αλλά για την εξοικονόμηση καυσίμων οδηγώντας συντηρητικά και οικολογικά, αποφεύγοντας να κάνουν παραβάσεις σκεπτόμενοι ότι δεν έχουν χρήματα να πληρώσουν τις κλήσεις της Τροχαίας και επιλέγουν τη συνετή οδήγηση ώστε να προλάβουν τυχόν παραβάσεις των άλλων οδηγών που θα είχαν ως αποτέλεσμα τη σύγκρουση με απρόβλεπτες συνέπειες και οικονομική επιβάρυνση στην οποία δεν θα μπορούσαν να αντεπεξέλθουν.
4. Η πολιτεία τα επόμενα έτη θα πρέπει να δώσει οικονομικά κίνητρα στους οδηγούς για να αλλάξουν ελαστικά, να περάσουν από ΚΤΕΟ, να κάνουν έλεγχο φρένων, φώτων κ.λπ.
5. Οι εκλεγμένοι περιφερειάρχες και τα Περιφερειακά Συμβούλια καθώς και οι δήμαρχοι με τα Δημοτικά Συμβούλια δεν πρέπει να μένουν απλοί θεατές, αλλά να αναλάβουν δράση, ορίζοντας κατ’ αρχάς έναν αντιπεριφερειάρχη ή σύμβουλο αρμόδιο σε θέματα οδικής ασφάλειας και μείωσης των τροχαίων ατυχημάτων, ο οποίος να επιλύει θέματα ή να κάνει προτάσεις βελτίωσης και να ελέγχει τους αρμόδιους.
6. Θα επαναλάβουμε και φέτος την επισήμανση ότι δεν υπάρχει καθόλου κεντρικός συντονισμός στις δράσεις αυτών που ασχολούνται με την οδική ασφάλεια στη χώρα. Χρειάζεται μια κεντρική καθοδήγηση και ένας συντονισμός για το τι πρέπει να γίνεται κάθε χρονική περίοδο και από ποιους. Αυτά που προτείνονται πρέπει να εκτελούνται σωστά, να υπάρχει λογοδοσία και τελικός έλεγχος.
7. Στα δίκυκλα που χρησιμοποιούνται για υπηρεσίες ταχυμεταφορών και delivery πρέπει να αλλάξει το νομοθετικό καθεστώς, να θεσπισθεί τύπος δικύκλου κατάλληλος για τον συγκεκριμένο σκοπό που θα έχει, να είναι δημοσίας χρήσεως με αυξημένα τέλη κυκλοφορίας και οδηγό με επαγγελματικό δίπλωμα.
8. Με τις νησιωτικές τουριστικές περιοχές που έχουν πρόβλημα θα ασχοληθεί κάποιος ή και φέτος στον αυτόματο πιλότο και ό,τι γίνει.
ΤΕΛΟΣ
Προτείνεται να γίνει μια πανελλήνια συνδιάσκεψη – συνέδριο όλων των εμπλεκομένων φορέων σε υψηλό επίπεδο, για να καθοριστούν οι αρχικές κατευθυντήριες γραμμές, να συμφωνηθούν κάποιες κοινές δράσεις, να παρουσιασθεί το Στρατηγικό Σχέδιο Οδικής Ασφάλειας (2011–2020) και να εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα των οποίων θα αρχίσει η εφαρμογή την επομένη, γιατί το θέμα είναι επείγον και κάθε μέρα καθυστέρησης κοστίζει σε ανθρώπινες ζωές. Ας αναλάβει το θέμα αυτό ο ΙΟΑΣ, αφού οι κρατικοί φορείς δεν μπορούν.
θα μπορούσε να βοηθήσει μια επιστολή στους δημους Ηρακλείου Ρεθύμνου Χανίων Αγίου Νικολάου;