Αξιόλογο χωριό στην επαρχία Αποκορώνου του νομού Χανίων.
Βρίσκεται σε απόσταση 32 χλμ. ΝΑ από τα Χανιά και έχει 138 κατοίκους. Ήταν έδρα Κοινότητας αλλά από το 1999 ανήκει στον δήμο Αποκορώνου. Στην Αιγυπτιακή απογραφή του 1834 το Μελιδόνι ήταν ένα μικρό χωριό που αριθμούσε 20 χριστιανικές οικογένειες. Στην απογραφή του 1881, το χωριό, και όλη η επαρχία Αποκορώνου, υπαγόταν στο νομό Σφακίων. Ήταν τότε σημαντικό χωριό με 259 κατοίκους και ανήκε στον δήμο Φρε.
Το Μελιδόνι είναι κτισμένο σε ωραία τοποθεσία, έχει όμορφα σπίτια, παλαιά και νέα και καλούς δρόμους. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής. Είναι ένα λαμπρό οικοδόμημα βυζαντινού ρυθμού που εθεμελιώθηκε το 1913. Γιορτάζει κάθε χρόνο την Παρασκευή του Πάσχα. Τότε γίνεται ωραίο πανηγύρι. Αλλά και στις 20 Ιουλίου -εορτή του Προφήτη Ηλία- γίνεται στο Μελιδόνι και δεύτερο πανηγύρι σ’ ένα ορεινό φαντασμαγορικό τοπίο σε υψόμετρο 1300μ. Στους προσκυνητές – πανηγυριώτες, προσφέρεται τυρί, κρέας βραστό, πιλάφι, κρασί και καλιτσούνια.
Ένα χιλιόμετρο έξω από το χωριό υπάρχουν δύο αξιόλογα σπήλαια, γνωστά στους σπηλαιολόγους. Το ένα βρίσκεται στην τοποθεσία “Γουργούθια” και λέγεται Σπηλιάρα και το άλλο στην τοποθεσία “Λεντάκια”. Στην ορεινή περιφέρεια του Μελιδονίου και σε υψόμετρο 1700μ. βρίσκεται ένα βάραθρο με την ονομασία “Μαύρο Σκιάδι”, το οποίο έχει βάθος 600 μ. Πιο χαμηλά, στην ίδια περιοχή, είναι και δεύτερο βάραθρο που το βάθος του ξεπερνά τα 700 μ. Και τα δύο βάραθρα έχουν καταρράκτες και λίμνες και είναι γνωστά στους σπηλαιολόγους.
Το 1770 γεννήθηκε στο Μελιδόνι μια μεγάλη μορφή των Κρητικών Απελευθερωτικών Αγώνων ο οπλαρχηγός Σήφης Κ. Σήφακας. Ο άνθρωπος που άφησε εποχή στον Αποκόρωνα και γενικά στη Δυτική Κρήτη. Από νεαρός, άρχισε να αγωνίζεται για την απελευθέρωση της Κρήτης από τους Τούρκους και στη συνέχεια να εξελιχθεί σε ατρόμητο πολεμιστή. Τα ηγετικά του προσόντα τον βοήθησαν να αναλάβει την αρχηγία των πολεμικών επιχειρήσεων εναντίον των Τούρκων. Υπήρξε αληθινό παλικάρι. Ένα παλικάρι απ’ αυτά που μόνο στην Κρήτη γεννιούνται. Ήταν εύσωμος, γεροδεμένος, άριστος τραγουδιστής και δεινός χορευτής. Η τύχη όμως του επιφύλαξε άδοξο τέλος, καθώς άφησε την τελευταία του πνοή στη Μονή Γωνιάς Κολυμπαρίου το 1823, όπου και υπάρχει ο τάφος του, σε ηλικία 53 ετών. Για τη μεγάλη αυτή μορφή που ακούει στο όνομα Σήφης Σήφακας, το Μελιδόνι είναι υπερήφανο.
Εκτός, όμως, από τον θρυλικό καπετάν Σήφακα, στο Μελιδόνι γεννήθηκαν και άλλοι οπλαρχηγοί. Ανάμεσά τους ο Αντώνης Κ. Σήφακας, του οποίου ο τάφος βρίσκεται στο νεκροταφείο του χωριό και ο Αντώνης Γ. Σήφακας.
Αξια τέκνα του χωριού και ο δικηγόρος Εμμανουήλ Α. Νικολούδης και ο συγγραφέας και ζωγράφος Νικήτας Μ. Πλατσιδάκης.
Πηγές:
– Ν. Σταυράκη, Στατιστική του πληθυσμού της Κρήτης
– Ρ. Πάσλευ, Ταξίδια στην Κρήτη (μετ. Δ. Γόντικα)
– Νικήτας Πλατσιδάκης, έγγραφες πληροφορίες
