Η τέλεια κοινωνία της μέλισσας δεν μπορεί παρά να παράξει και… τέλεια προϊόντα! Πέρα από το μέλι, ο βασιλικός πολτός, η γύρη, το κερί, η πρόπολη είναι ανάμεσα στα παράγωγα του ακούραστου εντόμου. Με τη συνδρομή των μελών του συλλόγου Μελισσοκόμων Ν. Χανίων γνωρίζουμε καλύτερα τα προϊόντα αυτά που παράγονται επίσης στα Χανιά. Προϊόντα που λόγω του μικροκλίματος, των βοτάνων και των λουλουδιών της Κρήτης έχουν ξεχωριστή αξία.
Bασιλικός Πολτός
Σούπερ τροφή για τη βασίλισσα αλλά και… “μαγικό ελιξήριο” για τον άνθρωπο είναι ο βασιλικός πολτός, ένα προϊόν που απαιτείται τεράστια προσπάθεια και πολύς κόπος από τον μελισσοκόμο για να καταφέρει να τον συλλέξει. «Βασιλικό πολτό βγάζουν αρκετοί Χανιώτες μελισσοκόμοι αλλά σε επαγγελματικό επίπεδο είναι ένας συνάδελφος ο Νίκος Ορφανουδάκης που το έχει ως κύρια απασχόληση και είναι ο πλέον εξειδικευμένος» μας λέει ο κ. Θ. Βίγλης.
Ο πολύς κόπος που απαιτείται για την παραγωγή βασιλικού πολτού φαίνεται και στην τιμή διάθεσής του. Το γραμμάριο κοστίζει 2,5-3 ευρώ και το φιαλίδιο των 10 γραμμαρίων προσφέρεται στην τιμή των 25-30 ευρώ. «Είναι ένα ευαίσθητο προϊόν που συντηρείται σε ψυγείο για δύο μήνες και έπειτα αν δεν καταναλωθεί πρέπει να μπει σε κατάψυξη. Βγαίνει από τους υποφαρυγγικούς αδένες που βρίσκονται στο κεφάλι των εργατριών μελισσών και προορίζεται για την τροφή της βασίλισσας. Για να το παράξει ο μελισσοκόμος ακολουθεί τη διαδικασία της “τεχνητής ορφάνιας”. Δηλαδή φτιάχνει μια κυψέλη χωρίς βασίλισσα και βάζει συγκεκριμένης ημερομηνίας αυγά στα κελιά. Μόλις γεννιέται το σκουλήκι οι μέλισσες παράγουν βασιλικό πολτό τον οποίο μπορεί να μαζέψει μέσα σε 3 ημέρες με κουταλάκι που δεν είναι μεταλλικό για να μην οξυδωθεί ο πολτός ή με ειδική αντλία όταν μιλάμε για παραγωγή σε μεγάλη κλίμακα. Απαιτούνται και άλλες κυψέλες για να στηριχθούν αυτές που προορίζονται για την παραγωγή βασιλικού πολτού και είναι μια πολύ επίπονη δουλειά» επισημαίνει ο κ. Μπεμπλιδάκης.
Η διακίνηση του πολτού γίνεται με παγοκύστες ώστε να διατηρηθεί, ενώ τα οφέλη του για την υγεία είναι πάρα πολλά από την αντιμετώπιση αυτοάνοσων νοσημάτων, στο μεταβολικό σύνδρομο, σε διάφορες παθήσεις κ.ά.
Γύρη
Άλλο ένα εξαιρετικό προϊόν που συλλέγεται από την κυψέλη της μέλισσας είναι η γύρη. Η μέλισσα την μαζεύει από τα άνθη, την κάνει “μπαλάκι” προσθέτοντας λίγο νέκταρ και την τοποθετεί στο “καλαθάκι” της γύρης στο τρίτο ζεύγος των ποδιών της. Μπαίνοντας στην κυψέλη ένα μέρος της κατακρατείται στη γυρεοπαγίδα που έχει τοποθετήσει ο μελισοκόμος στην είσοδο της! «Η γύρη είναι μια φυτική πρωτείνη, πλούσια με αμινοξέα και βιταμίνες» σημειώνει ο Π. Περράκης.
Η ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος, η θετική της επίδραση στις παθήσεις που αφορούν τον προστάτη, η μείωση της κακής χοληστερόλης, τα αντικαρκινικά της χαρακτηριστικά είναι μερικά από τα οφέλη της γύρης.
«Στα Χανιά πολλοί συνάδελφοι μαζεύουν γύρη, την συσκευάζουν και την πουλούν σε super market αλλά και καταστήματα με ποιοτικά προϊόντα. Είναι ευαίσθητο προϊόν που διατηρείται στην κατάψυξη» μας λέει ο Μ. Μπεμπλιδάκης.
Κερί
Άλλο ένα προϊόν της μέλισσας είναι το κερί, που παράγεται από τους κηρογόνους αδένες του εντόμου προκειμένου με αυτό να κτίσει τα κελιά στην κυψέλη του.
Η χρήση του ανά τους αιώνες ήταν κάτι παραπάνω από διαδεδομένη.
Έχει εντοπιστεί σε σφραγίσματα δοντιών στη νεολιθική εποχή, έπειτα αξιοποιήθηκε για τον φωτισμό φυσικά, ενώ σήμερα θεωρείται ένα εξαιρετικό καλλυντικό και φαρμακευτικό σκεύασμα.
«Οι περισσότεροι μελισσοκόμοι το κερί το επαναχρησιμοποιούμε για να φτιάξουμε κελιά για τις κυψέλες» μας αναφέρει ο Π. Περράκης, συμπληρώνοντας πως τελευταία υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον από ανθρώπους που παρασκευάζουν κεραλοιφές και άλλα σχετικά προϊόντα.
Το κερί που παράγει ο μελισσοκόμος προέρχεται από την ανακύκλωση παλιών κηρύθρων και από τα απολεπίσματα του τρύγου (τα σφραγίσματα δηλαδή του μελιού).
Πρόπολη
«Η πρόπολη είναι μια ρυτίνη που τη μαζεύουν οι μέλισσες από τους οφθαλμούς των φυτών και την χρησιμοποιούν για να κλείσουν “τρύπες” στην κυψέλη τους, να λειάνουν επιφάνειες και άλλες δουλειές. Ο μελισσοκόμος παίρνει την πρόπολη με ειδική σήτα που τοποθετεί στην κυψέλη» εξηγεί ο Μ. Μπεμπλιδάκης.
Η πρόπολη που θα ληφθεί θα διατεθεί είτε σε ακατέργαστη μορφή, είτε πιο διαδεδομένα σε βάμμα.
«Είναι ένα πολύ ισχυρό, φυσικό αντιβιοτικό. Το χρησιμοποιούσαν οι παλαιότεροι πάρα πολύ αλλά και σήμερα είναι ιδανική για να κλείσει πληγές, να αντιμετωπίσει καψίματα, μικρά τραύματα κ.ά.» δηλώνει ο Θ. Βίγλης.
Στα Χανιά η παραγόμενη πρόπολη πουλιέται σε εταιρείες που το αξιοποιούν ως φαρμακευτικό προϊόν, ενώ παραγωγοί τη συσκευάζουν και τη διαθέτουν ως βάμμα.
Στο 3ο Podcast επισκεπτόμαστε το Ιστορικό Αρχείο Κρήτης και ανακαλύπτουμε την κλειδαριά του Καλέ Καπισί, της Κεντρικής Πύλης των οχυρώσεων των Χανίων, η οποία κατεδαφίστηκε το 1903.
