Εφηβικοί έρωτες, νεανικές ανησυχίες και φιλίες που αναμένουν την καθιερωμένη πασχαλινή συνάντηση για να πιάσουν το νήμα από εκεί που το άφησαν πέρυσι…
Το “Μολύβι μελάνι” μιλά με τους δημιουργούς του graphic novel “Mέρες λατρείας”, Γιώργο Γούση και Παναγιώτη Πανταζή (panpan), των εκδόσεων Polaris, που αποτυπώνουν ένα εφηβικό Πάσχα στο οποίο οι άγιες μέρες γίνονται το φόντο για τις προσωπικές ιστορίες των ηρώων – εφήβων…
– Μέρες λατρείας, ένα graphic novel με πασχαλινό φόντο. Το Πάσχα των δικών σας εφηβικών χρόνων τι φόντο κι αναμνήσεις περιλαμβάνει;
Π.Π.: Εμένα είναι μια μίξη από Λέσβο κυρίως, που βρίσκομαι και τώρα για το Πάσχα, αλλά και από Τσαγκαράδα Πηλίου. Η εμπειρία στο χωριό ήταν πάνω-κάτω σαν κι αυτήν που περιγράφουμε στο βιβλίο. Φτιάξαμε με τον Γιώργο μια μίξη πάλι των αναμνήσεών μας και των χωριών μας. Το χωριό που αποτυπώνουμε στο κόμικ δεν υπάρχει στην πραγματικότητα, αλλά περιλαμβάνει λίγο από Λέσβο, Πήλιο και Ήπειρο, τόσο με καταστάσεις που έχουμε ζήσει όσο κι αρχιτεκτονικά, μορφολογικά κ.λπ., “παντρεύοντας” βουνό και θάλασσα.
Γ.Γ.: Επειδή πηγαίναμε κι οι δύο στα χωριά μας, μπλέξαμε ουσιαστικά τις εμπειρίες μας σε αυτήν την αφήγηση και το σκηνικό με στοιχεία κι από τους δύο τόπους. Οπότε το φόντο μας ήταν οι έντονες διακοπές του Πάσχα, παρέες, ήθη, έθιμα, παρελθόν και μέλλον. Γενικότερα το κόμικ είναι πολύ κοντά στις δικές μας… μέρες λατρείας. Εγώ πήγαινα κάθε Πάσχα στο χωριό μου, λίγο έξω από τα Γιάννενα και γινόταν ένας τόπος συνάντησης για εμάς που ερχόμασταν από άλλα μέρη αλλά και για τα υπόλοιπα παιδιά. Οι συναντήσεις μας μοιάζανε εθιμοτυπικές και γεννούσαν ιστορίες, αφού ακόμη κι οι εφηβικοί μας έρωτες μπορεί να κρατούσαν και τέσσερα Πάσχα για να ευδοκιμήσουν.
– Μπορεί τελικά η παράδοση ή ακόμη και η θρησκεία να χωρέσει στον κόσμο της 9ης τέχνης; Πώς το καταφέρνει αυτό το βιβλίο;
Π.Π.: Ένα κόμικ μπορεί να χωρέσει οτιδήποτε, γιατί είναι ένα αφηγηματικό μέσο ουσιαστικά, οπότε θα μπορούσαμε να έχουμε δει και κάτι τελείως ανάποδο! Το επίκεντρο δεν είναι ούτε η παράδοση ούτε η θρησκεία, αυτά είναι απλώς η αφορμή. Δηλαδή ναι μεν έχουμε για φόντο τη Μεγάλη Εβδομάδα και τις μέρες του Πάσχα, αλλά η ιστορία εκτυλίσσεται μέσα από το πρίσμα των παιδιών που ζουν τις διακοπές τους και δεν τα αφορά ούτε η παράδοση, ούτε κάτι άλλο· βρίσκονται με τους φίλους τους και θέλουν να ζήσουν κάτι αξέχαστο. Απλώς το φόντο του Πάσχα είναι πολύ πλούσιο σε εικόνες, ήχους και αρώματα, καθότι είναι μια περίοδος με πολλές αναμνήσεις για τους περισσότερους από εμάς κι είναι αρκετά οικεία για παιδιά που μεγάλωσαν σε κάποια μεγάλη πόλη. Δηλαδή θυμόμαστε τους γονείς να έχουν άδεια και να φεύγουμε εκείνες τις μέρες για το χωριό, συναντούσαμε συγκεκριμένους φίλους και την επόμενη χρονιά συνεχίζαμε από εκεί που είχαμε μείνει. Ειδικά ο Γιώργος κι εγώ που είμαστε γεννημένοι το ’80 περάσαμε την παιδική μας ηλικία χωρίς κινητά, διαδίκτυο κ.λπ., άρα η επαφή συνεχίζονταν με τους πασχαλινούς ή καλοκαιρινούς μας φίλους με άλλους όρους. Βέβαια, το κόμικ είναι τοποθετημένο στο σήμερα αλλά φέρνει αυτή τη δίψα της συνάντησης με ανθρώπους που συναντάς μια-δυο φορές τον χρόνο και εξελίσσεις τη σχέση σου μαζί τους.
Γ.Γ.: Σκοπός μας σίγουρα δεν ήταν να μιλήσουμε για την παράδοση. Οι προσωπικές μας ιστορίες αποκτούσαν κάποιο συμβολισμό και η περίοδος αυτή αποτελούσε το πεδίο για να γεννηθούν σκηνές που δημιούργησαν το κόμικ. Για παράδειγμα τη Μεγάλη Παρασκευή παίζαμε κρυφτό στο νεκροταφείο, το οποίο δεν ανήκει φυσικά στην παράδοση του Πάσχα αλλά ήταν η δική μας “παράδοση”, τα κεριά της εκκλησίας και η επιβεβλημένη, από τις μανάδες μας, παρουσία μας στις λειτουργίες μπλέκονταν με το παιχνίδι μας εκεί. Εμείς θέλαμε να διηγηθούμε την ιστορία μας κι η ηθογραφία πλαισίωσε την αφήγησή μας.
– Έχετε υπάρξει αρχισυντάκτης στο παρελθόν κ. Γούση στο περιοδικό “Μπλε Κομήτης”. Πώς βλέπετε την ελληνική σκηνή των κόμικς μιας κι έχετε υπάρξει και σε άλλα πεδία;
Γ.Γ.: Η αλήθεια είναι πως απέχω δυο-τρία χρόνια από την 9η τέχνη, αλλά θυμάμαι σίγουρα την τρομερή ορμή της νέας γενιάς σκιτσογράφων. Το θετικό είναι πως υπάρχει καλή “μαγιά”, ωραίες ιδέες και δημιουργοί και μένει μόνο να δούμε πώς αυτό θα υλοποιηθεί. Πλέον εξάλλου οι νεότεροι, οι οποίοι είναι πιο σύγχρονοι προφανώς και αιχμηροί, έχουν περισσότερα κανάλια επικοινωνίας και μέσα για να κοινοποιήσουν τη δουλειά τους και κάποιοι δουλεύουν και στο εξωτερικό.
– Είστε κι οι δύο σεναριογράφοι και σκιτσογράφοι μεταξύ άλλων. Πώς συνεργαστήκατε και μοιράστηκαν οι δουλειές κ. Πανταζή; Γιατί βλέπουμε πως έχετε συνεργαστεί και στην κρητική ιστορία του Ερωτόκριτου στο παρελθόν.
Π.Π.: Έχουμε συνεργαστεί πολλές φορές με τον Γιώργο Γούση, καθώς είμαστε φίλοι και συνεργάτες περίπου 15 χρόνια. Στον “Ερωτόκριτο’’ συγκεκριμένα, ο Γιώργος σχεδίαζε κι εγώ του έφτιαξα το χρώμα. Αυτή τη στιγμή συνεργαζόμαστε σε ένα έργο που αφορά την Κρήτη, καθώς θα κυκλοφορήσουμε μέχρι το τέλος του χρόνου τον “Καπετάν Μιχάλη’’ σε κόμικ από τις εκδόσεις “Διόπτρα”, σε μια προσπάθεια επανεκκίνησης νέων οπτικών στο έργο του Καζαντζάκη που γίνεται, όπου εγώ κάνω το σχέδιο και το σενάριο κι ο Γιώργος βοηθά στη ροή της ιστορίας και κάνει το editing. Πρόκειται δηλαδή για μια διαρκώς εξελισσόμενη συνεργασία. Στις “Μέρες λατρείας’’ γράψαμε μαζί το σενάριο, εγώ το σχεδίασα κι ο συνεργάτης μου ήταν ο editor.
ΓΡΑΜΜΟΣΚΙΑΣΕΙΣ ΜΑΡΙΟΥ ΙΩΑΝΝΙΔΗ
