Μερικά γονίδια συνεχίζουν να λειτουργούν και μετά το θάνατο

Ορισμένα γονίδια παραμένουν ενεργά μέσα στα κύτταρα ακόμη και μετά τον θάνατο ενός ανθρώπου, μερικά μάλιστα γίνονται ακόμη πιο δραστήρια, αφότου ο άνθρωπος πεθάνει, σύμφωνα με μια νέα διεθνή επιστημονική έρευνα.
Οι ανακαλύψεις αυτές μπορεί μελλοντικά να βοηθήσουν στην ιατροδικαστική και στην εγκληματολογική έρευνα, δίνοντας, μεταξύ άλλων, μια νέα μέθοδο για τον προσδιορισμό της ώρας θανάτου ενός ανθρώπου.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή υπολογιστικής βιολογίας Ρόντερικ Γκουίγκο του Ινστιτούτου Επιστήμης και Τεχνολογίας της Βαρκελώνης, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό “Nature Communications”, σύμφωνα με το BBC και το “Science”, ανέλυσαν 9.000 δείγματα 36 μεταθανάτιων ιστών (έως 24 ώρες μετά το θάνατο) και επιβεβαίωσαν ότι αρκετά γονίδια συνεχίζουν να λειτουργούν στο νεκρό σώμα και μάλιστα στο «φόρτε» τους.
Επιπλέον, κάθε διαφορετικός ιστός του σώματος εμφανίζει διαφορετικό «προφίλ» μεταθανάτιας ενεργοποίησης ή σίγασης των γονιδίων. Για παράδειγμα, υπάρχει ελάχιστη αλλαγή στα γονίδια του εγκεφάλου μετά τον θάνατο, αλλά αντίθετα στους μυς παρατηρούνται μεγάλες αλλαγές σε περισσότερα από 600 γονίδια, με μερικά από αυτά να «σιωπούν» και άλλα να γίνονται πιο δραστήρια για ένα χρονικό διάστημα. Οι περισσότερες γονιδιακές μεταβολές -τόσο μειώσεις όσο αυξήσεις της δραστηριότητάς τους- παρατηρούνται επτά έως 14 ώρες μετά τον θάνατο.
«Θα περίμενε κανείς ότι με τον θάνατο ενός ατόμου θα υπήρχε μια μείωση στη δραστηριότητα των γονιδίων», δήλωσε ο Γκουίγκο. Όμως, προς μεγάλη έκπληξη των ερευνητών, όπως είπε, «υπάρχει μια αντίδραση από τα κύτταρα στον θάνατο του ατόμου. Βλέπουμε ορισμένα γονίδια να ενεργοποιούνται και αυτό σημαίνει ότι για κάποιο διάστημα μετά τον θάνατο υπάρχει ακόμη κάποια δραστηριότητα στο επίπεδο της μεταγραφής» (σ.σ. του DNA σε RNA, ώστε να γίνει σύνθεση πρωτεϊνών).
Δεν είναι σαφές γιατί συμβαίνει αυτό μετά τον θάνατο, αλλά αυτές οι αλλαγές στο επίπεδο του RNA στο νεκρό σώμα είναι πιθανώς δυνατό να αξιοποιηθούν δεόντως από τους ιατροδικαστές, αν και προς το παρόν δεν έχει αναπτυχθεί μια συγκεκριμένη τεχνική γι’ αυτό. Το θέμα θα μελετηθεί περαιτέρω, με στόχο την ανάπτυξη ενός νέου χρήσιμου «εργαλείου», μάλλον με τη βοήθεια προγραμμάτων τεχνητής νοημοσύνης που θα αναλύουν το «προφίλ» γονιδιακής λειτουργίας του πτώματος. Ήδη, οι ερευνητές ανέπτυξαν το πρώτο λογισμικό που προσπαθεί να κάνει ακριβώς αυτό.
«Μπορεί κανείς να φαντασθεί μια εποχή που τα εργαστήρια θα είναι εξοπλισμένα με τέτοια προγράμματα (σ.σ. τεχνητής νοημοσύνης), τα οποία θα χρησιμοποιούν τη γονιδιακή έκφραση μαζί με άλλες πληροφορίες για να προσδιορίσουν την ώρα και την αιτία του θανάτου, ανάμεσα σε άλλα πράγματα» δήλωσε ο ελληνικής καταγωγής επιστήμων των υπολογιστών Ηλίας Ταγκόπουλος του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια-Ντέιβις.
Σύνδεσμος για την επιστημονική δημοσίευση: https://www.nature.com/articles/s41467-017-02772-x