Μεταστατικός Καρκίνος Μαστού: Εξατομικευμένη θεραπεία με καινοτόμα φάρμακα

Ο καρκίνος του μαστού είναι ο συχνότερος καρκίνος στις γυναίκες, παγκοσμίως. Υπολογίζεται ότι 1 στις 8 γυναίκες θα τον παρουσιάσει, ενώ στην Ελλάδα αναφέρονται περί τις 7.700 νέες περιπτώσεις το χρόνο. Ο τακτικός προληπτικός έλεγχος, η έγκαιρη διάγνωση και οι αποτελεσματικές σύγχρονες θεραπείες έχουν αυξήσει σημαντικά τη δυνατότητα ίασης των γυναικών που πάσχουν από καρκίνο του μαστού. Ωστόσο κάποιες ασθενείς θα αναπτύξουν μεταστατική νόσο.
«Οι εξελίξεις στη θεραπεία του μεταστατικού καρκίνου του μαστού είναι καταιγιστικές και αυτό οφείλεται στην εξατομίκευση της θεραπευτικής προσέγγισης. Ο καρκίνος του μαστού δεν αντιμετωπίζεται πια ως μία νόσος με τα ίδια χαρακτηριστικά σε όλες τις γυναίκες, αλλά εστιάζουμε στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του στην κάθε ασθενή. Η εξατομικευμένη θεραπεία έχει ως σκοπό την επιλογή της ιδανικής θεραπείας της ασθενούς και βασίζεται σε καινοτόμα φάρμακα, τα οποία στοχεύουν σε εξειδικευμένα μόρια των καρκινικών κυττάρων, που εμπλέκονται στον πολλαπλασιασμό και την επιβίωσή τους. Στον καρκίνο του μαστού ανάλογα με την έκφραση των ορμονικών υποδοχέων ER, PR και της ογκοπρωτείνης Ηer-2 εφαρμόζεται και ανάλογη στοχευμένη θεραπεία», εξηγεί η δρ Ελένη Γαλάνη, Παθολόγος-Ογκολόγος, Β΄ Ογκολογική Κλινική Metropolitan Hospital.
Για τη θεραπεία του μεταστατικού ορμονοευαίσθητου καρκίνου του μαστού (ER, PR θετικοί και Her-2 αρνητικοί όγκοι) υπάρχει μια νέα κατηγορία φαρμάκων, οι αναστολείς της κυκλίνης (CDK4/6 inhibitors), οι οποίοι χαρίζουν στις ασθενείς περισσότερα χρόνια ποιοτικής ζωής. Μια ασθενής μπορεί πλέον λαμβάνοντας μια θεραπεία από του στόματος, να αποφύγει για μεγάλο χρονικό διάστημα τη χημειοθεραπεία και να επιστρέψει στη ζωή της χωρίς απώλεια μαλλιών και γενικά με ελάχιστες ανεπιθύμητες ενέργειες. Τρία νέα φάρμακα αυτής της κατηγορίας είναι διαθέσιμα σήμερα στη χώρα μας.
Οι νέες αντι−Her-2 στοχεύουσες θεραπείες προσφέρουν στις ασθενείς με Her-2 θετική μεταστατική νόσο σημαντικό όφελος επιβίωσης, μετατρέποντας μια πραγματικά δύσκολη ασθένεια σε χρόνια νόσο με πολύ καλή ποιότητα ζωής. Η διεθνής ογκολογική επιστημονική κοινότητα υποδέχτηκε την τελευταία διετία, με ιδιαίτερη ικανοποίηση, δύο νέα φάρμακα για τον Her-2 θετικό μεταστατικό καρκίνο του μαστού, τα οποία εμπλούτισαν και διαφοροποίησαν τον θεραπευτικό αλγόριθμο της νόσου. Το ένα είναι το νέο, σύμπλοκο μόριο Τrastuzumab-Deruxtecan, το οποίο έδειξε μια εξαιρετικά υψηλή αποτελεσματικότητα σε ασθενείς με μεταστατικό Her-2 θετικό καρκίνο του μαστού, στους οποίους είχαν αποτύχει προηγούμενες θεραπείες.
Το άλλο φάρμακο για το οποίο η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων της κλινικής του μελέτης προκάλεσε επίσης ενθουσιασμό είναι το Τucatinib, ένας ιδιαίτερα αποτελεσματικός μικρομοριακός εκλεκτικός αναστολέας του Her-2, που χορηγείται από το στόμα σε συνδυασμό με από του στόματος χημειοθεραπεία και με το μονοκλωνικό αντίσωμα Transtuzumab.
Σημειωτέον ότι και τα δύο αυτά φάρμακα είναι εξαιρετικά αποτελεσματικά και στις ασθενείς με Her-2 θετική νόσο που έχουν εγκεφαλικές μεταστάσεις, μάλιστα το Τucatinib συστήνεται για τη θεραπεία ασθενών με εξελισσόμενες εγκεφαλικές εντοπίσεις.
Επιπλέον, πολύ σημαντικές εξελίξεις υπάρχουν και για τη δύσκολη κατηγορία του τριπλά αρνητικού καρκίνου του μαστού.
Πρόσφατα δεδομένα δείχνουν ότι οι ασθενείς με μεταστατική τριπλά αρνητική νόσο έχουν σημαντικό κλινικό όφελος εάν λάβουν συνδυασμό ανοσοθεραπείας και χημειοθεραπείας. Το όφελος αυτό αφορά τις ασθενείς με έκφραση του δείκτη PDL-1. Επίσης, πολύ πρόσφατα, έλαβε έγκριση στην Ευρώπη ένα νέο σύμπλοκο μόριο, το Sagituzumb Govitecan, το οποίο προσφέρει σημαντική παράταση του χρόνου ζωής των ασθενών με προχωρημένο προθεραπευμένο τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού.
«Σε ένα μικρό ποσοστό (5%-10%) των ασθενών ο καρκίνος του μαστού είναι κληρονομικός. Σήμερα γνωρίζουμε ότι ο κληρονομικός καρκίνος του μαστού και των ωοθηκών συνήθως οφείλεται σε παθολογικές μεταλλάξεις στα γονίδια BRCA1/2. Πρέπει όμως να τονιστεί ότι γονιδιακός έλεγχος πρέπει να γίνεται σε επιλεγμένο πληθυσμό που πληροί συγκεκριμένα κριτήρια.
Όσον αφορά τις ασθενείς με μετάλλαξη στα γονίδια BRCA1/2, μια νέα κατηγορία φαρμάκων σε μορφή χαπιών, οι αναστολείς της PARP, που επιδιορθώνουν τις βλάβες στο DNA, έχουν ανοίξει νέους, σημαντικούς θεραπευτικούς δρόμους», αναφέρει η ιατρός.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι παραπάνω καινοτόμες θεραπείες είναι εγκεκριμένες από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων και είναι διαθέσιμες στις Ελληνίδες ασθενείς.
Εν κατακλείδι, φαίνεται ότι έχει φτάσει μια νέα εποχή συνδυασμένης θεραπείας. Χρησιμοποιούνται πλέον συνδυασμοί της κλασικής χημειοθεραπείας ή ορμονοθεραπείας με νέα καινοτόμα φάρμακα, μονοκλωνικά αντισώματα ή ανοσοθεραπεία, που έχουν πετύχει αφενός την αύξηση των ποσοστών ίασης, αφετέρου τη μετατροπή της μεταστατικής νόσου σε χρόνια νόσο.
Η ευεργετική δράση των ως άνω φαρμάκων, ενισχύεται από τη σημαντική συνδρομή των συλλόγων ασθενών, που με τη συνεχή και ουσιαστική παρουσία τους υποστηρίζουν σε κάθε επίπεδο (ενημερωτικό, ψυχολογικό ή/και οικονομικό) τις ασθενείς με καρκίνο του μαστού καθ’ όλη τη διάρκεια της πορείας της θεραπείας τους.
Επιπλέον, το δίκτυο «Γυναίκες στην Ογκολογία», που αποτελείται από γυναίκες ογκολόγους, πέραν των συνεχών δράσεων ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης που αναλαμβάνει, έχει δημιουργήσει τη διαδικτυακή πλατφόρμα w4life.gr με στόχο την αξιόπιστη και υπεύθυνη ενημέρωση.
«Τέλος, ας έχουμε κατά νου ότι το «προλαμβάνειν» είναι αυτό που θέλουμε, δηλαδή «κάλλιον του θεραπεύειν», όταν στις προτεινόμενες προληπτικές ιατρικές εξετάσεις προστίθενται η αποφυγή των συνηθειών που σχετίζονται με την αύξηση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου και η υιοθέτηση ενός τρόπου ζωής που σχετίζεται με τη μείωση του ίδιου κινδύνου», επισημαίνει η δρ Γαλάνη, η οποία αναλύει τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσουν οι ασθενείς για την πρόληψη του καρκίνου του μαστού:
• Αποφυγή του καπνίσματος, της παχυσαρκίας, δηλαδή του πρώτου και του δεύτερου μεγαλύτερου παράγοντα κινδύνου εμφάνισης καρκίνου, ακόμα και της μέτριας κατανάλωσης αλκοόλ, που αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του μαστού
• Υγιεινή διατροφή και άσκηση, που αποτελούν ασπίδα προστασίας από τον καρκίνο
• Κατάλληλες για το φύλο, την ηλικία και το ιστορικό προληπτικές εξετάσεις.
«Αυτόν τον δρόμο είναι που έχουμε υποχρέωση, τόσο προς τον εαυτό μας όσο και προς αυτούς που αγαπάμε, να ακολουθούμε», καταλήγει η ιατρός.