Με τί καρδιά, με τί πνοή,
τί πόθους και τι πάθος
πήραμε τη ζωή μας∙ λάθος!
κι αλλάξαμε ζωή.
Γιώργος Σεφέρης
Κάθε νέος άνθρωπος στο ξεκίνημα της ζωής του, για να διαμορφώσει τις εικόνες του για τον κόσμο αλλά και για τον εαυτό του, χρειάζεται ένα κλίμα ασφάλειας και εμπιστοσύνης που θα του προσφέρει το συναισθηματικό κράτημα εκείνο, χάρη στο οποίο θα ταξιδέψει την δική του επιθυμία σε ένα γερό σκάφος, όπου θα κρατά σθεναρά το πηδάλιο, γιατί στο παρελθόν οι άνθρωποι, που αποτέλεσαν για εκείνον το στήριγμά του, έθρεψαν το ριζικό του σύστημα με όλες εκείνες τις ουσίες που τον βοηθούν σε κάθε συγκυρία να συμμετέχει σταθερά με δημιουργικότητα στην ψυχική του ανάπτυξη.
Βλέπει τον κόσμο με καθάριο βλέμμα, γιατί δεν τον καταδιώκουν στη φαντασίωσή του αγωνίες και ανασφάλειες που να στοιχειώνουν την πραγματικότητά του.
Αν όμως για διάφορους λόγους το αίσθημα ασφάλειας στον εαυτό του διαταράχτηκε, τότε μεταβιβάζει στους άλλους τις επιθυμίες που δεν εκπληρώθηκαν ή ικανοποιήθηκαν με υπερβολή και κατακλύζεται από φόβους, ίδιους με εκείνους που τον εγκατέλειψαν έρμαιο των συναισθημάτων του. Ελπίζει πως εκείνοι, με τους οποίους συναναστρέφεται, θα αναλάβουν εκείνα τα κατακερματισμένα κομμάτια του εαυτού του, παραγνωρίζοντας πως η κάθε απαρτίωση είναι προσωπική υπόθεση και δεν μπορεί να την αναλάβει κάποιος άλλος, και σχετίζεται μαζί τους επιζητώντας από εκείνους να εξαλειφθούν οι φόβοι του, μεταθέτοντας σε αυτούς ένα γονικό ρόλο ή επιλέγει ανθρώπους που δικαιώνουν την αρνητική εικόνα που έχει για τον εαυτό του, η οποία δεν έχει καμιά σχέση με την αλήθεια του.
Μεταβιβάζει λοιπόν τις προσδοκίες του στους άλλους, με ένα τρόπο που φαίνεται ότι εκείνο που τον ενδιαφέρει είναι πρώτιστα η επανόρθωση και λιγότερο η σχέση με τον συγκεκριμένο άνθρωπο, σαν η κάθε σχέση να γίνεται το φάρμακο για να γιατρέψει εκείνος τα τραύματά του ή η κάθε σχέση να δικαιολογεί τον τοξικό τρόπο που έχει βιώσει τη σχέση.
Μεταφέρει όλα τα δύσκολα συναισθήματα που ένιωσε στο παρελθόν στο πρόσωπο με το οποίο σχετίζεται, και όσο κι αν επιθυμεί τη σχέση, αυτά τα συναισθήματα πρωταγωνιστούν, ενώ το αληθινό πρόσωπο χάνεται από τη σκηνή και ο διάλογος πλέον γίνεται στο παρασκήνιο του μυαλού του.
Είναι σαν να φορά ο ίδιος μια μάσκα που του κρύβει το αληθινό του πρόσωπο και επιζητά από τον άλλο είτε να σχετιστεί με αυτήν είτε να του την αφαιρέσει, παρόλο που το μήνυμα που του στέλνει είναι «θέλω να συνεχίσω να την φορώ, γιατί αυτός είναι ο οικείος μου εαυτός» ή «θέλω να σχετιστείς με τον τρόπο που το έκανε ο σημαντικός άλλος του παρελθόντος, ακόμα κι αν με πλήγωσε κι αν δεν το κάνεις, σε πολεμώ για αυτό» ή «αποσύρομαι για να σε εκδικηθώ που μου προτείνεις ένα διαφορετικό μοντέλο στο οποίο εγώ γαλουχήθηκα» ή «αγάπα με με τον τρόπο που δεν το έκανε εκείνος, όσο εγώ θα σε κοιτώ με ένα παρακλητικό βλέμμα που θα απευθύνεται όχι στην αγάπη σου αλλά στην λύπησή σου για μένα».
Αν κάποιος στο παρελθόν έχει βιώσει επώδυνα συναισθήματα που έχουν εκτοξευτεί στον ψυχισμό του και έχουν διασπείρει την οδύνη, με αυτόν τον τρόπο σχετίζεται με τους άλλους και ενώ επιθυμεί ο πόνος να καταλαγιάσει, προκαλεί τους άλλους να τον πονέσουν με τον ίδιο τρόπο που βίωσε τον πόνο στο παρελθόν, επιλέγοντας πρόσωπα που δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις επιθυμίες του ή όταν συμπτωματικά συναντά ανθρώπους που εκτιμούν την αλήθεια του, επειδή ο πόνος στη θέα της δικής του αλήθειας εντείνεται, απαξιώνει το πλησίασμα τους και γεμίζει φαντάσματα που τον κατατρύχουν, αποδίδοντας το φόβο του στο πρόσωπο που του δονεί θετικά συναισθήματα, τα οποία όμως τον ξενίζουν και αποδιοργανώνουν τον ψυχισμό του.
Είναι σαν να έχει μάθει να ζει στο σκοτάδι και το φώς τον παρεμποδίζει να συνεχίσει τον διάλογό του με τα στοιχειά που κατοικούν στις σπηλιές των φαντασιώσεων του, όπου η εξερεύνησή τους όμως είναι τόσο γνώριμη.
Μεταφέρει τις επιθυμίες του, εκείνες που δεν ικανοποιήθηκαν, στους άλλους πιστεύοντας πως εκείνοι θα του προσφέρουν αυτήν την πληρότητα που δεν αισθάνθηκε στο παρελθόν.
Κι επειδή δεν γνωρίζει τους τρόπους απαιτεί, πιέζει, εκδικείται, αποσύρεται πεισματικά, φέρεται όπως το μικρό παιδί που δεν του πρόσφεραν το γλυκό που ήθελε και επιζητά στη συνέχεια βουλιμικά τεράστιες ποσότητες ζάχαρης, νομίζοντας πως έτσι θα αναπληρώσει το τεράστιο αίσθημα κενού που αισθάνθηκε στο παρελθόν ή υποκύπτει στην ανορεκτική του εικόνα νομίζοντας πως εκείνος έφταιγε και γεμάτος ενοχή επιλέγει ανθρώπους που τον υποσιτίζουν συναισθηματικά.
Με αυτόν τον τρόπο ελέγχει τη θλίψη που ένιωσε στο παρελθόν και δεν έρχεται σε επαφή με το αίσθημα μειονεξίας που άθελά του καταλόγισε στον εαυτό του για τα λάθη των άλλων. Καταφεύγει σε μια υπερβολή από τους άλλους, γιατί με ένα μαγικό τρόπο πιστεύει πως θα εξαφανίσει ότι έχει υποστεί.
Μεταθέτει τα συναισθήματα θυμού και θλίψης, προς τα σημαντικά πρόσωπα που προκάλεσαν αυτές τις πληγές, σε άλλους και κυρίως σε εκείνους που του φέρονται με διαφορετικό τρόπο από εκείνον που έχει συνηθίσει. Ο φόβος της εγκατάλειψης, της απώλειας, στην προοπτική της διαφοροποίησης από μια εικόνα με την οποία έχει μάθε να συνδιαλέγεται, τον κατατρέχει και έτσι υποτάσσεται στα φαντάσματά του και στους φανταστικούς του διαλόγους, ενώ τα πραγματικά πρόσωπα του ξεφεύγουν.
Η μεταβίβαση είναι ένας μηχανισμός όπου στην ουσία μεταβιβάζουμε την επιθυμία μας να συνδεθούμε με ένα πρόσωπο.
Οσο πιο πλήρεις αισθανόμαστε τόσο η μεταβίβαση θα είναι θετική, θα θυμόμαστε δηλαδή κάθε θετική στιγμή και θα επιζητάμε να τη ζήσουμε ξανά δημιουργώντας τις συνθήκες για αυτό. Εάν όμως τα ελλείμματά μας είναι μεγάλα, τότε επειδή δεν αισθανόμαστε τον εαυτό μας ολάκερο, σχετιζόμαστε με τμήματα του εαυτού μας με τους άλλους. Συχνά μάλιστα μεταβιβάζουμε και καθετί θετικό που έχουμε σε εκείνους, πιστεύοντας πως, οτιδήποτε θετικό διαδραματίζεται μέσα μας, το προκαλούν οι άλλοι χρωστώντας τους αιώνια ευγνωμοσύνη για αυτό, ενώ η συμβολή τους δεν είναι τόση όση θέλει να πιστεύει το αδύναμο μειονεκτικό εγώ μας. Όσο όμως δεν πιστεύουμε στην αξία μας, όσο το καθετί που διαδραματίστηκε στο παρελθόν το εξετάζομε μέσα από τον φακό της ενοχής, τόσο το εγώ μας θα αδειάζει από τη δική μας δυσκολία να το τροφοδοτήσουμε με αγάπη από μας. Εάν μάθουμε να αγαπάμε τον εαυτό μας, να του προσφέρουμε όλη εκείνη την συναισθηματική τροφή που χρειάζεται για να αισθανθεί καλά με αυτόνομο και ανεξάρτητο τρόπο, τόσο εκείνο θα μας ανταμείψει. Εάν διαφοροποιηθούμε από τα λάθη των σημαντικών ανθρώπων του παρελθόντος μας και δεν τα επαναλαμβάνουμε στον εαυτό μας ή στις σχέσεις μας με τους άλλους, τότε θα επέλθει η γαλήνη και η λύτρωση στον ψυχισμός μας. Εάν συμφιλιωθούμε με την ιδέα πως οι σημαντικοί άλλοι, έκαναν λάθη από άγνοια, από φόβο, από διάφορους λόγους που δεν είχαν σχέση με την αξία μας, αλλά με τη δική τους αδυναμία, τότε όλα τα αρνητικά συναισθήματα που μας διαποτίζουν θα καταλαγιάσουν και θα επέλθει η λύτρωση στην ψυχή μας. Αυτό που μας κομματιάζει και δυσκολεύει την ψυχική ενότητα είναι το ότι γεμίζουμε μίσος και οργή για όλους εκείνους τους ανθρώπους που έσφαλαν στο παρελθόν, με αποτέλεσμα το μίσος να μας κατακλύζει και να δηλητηριάζει τον ψυχισμό μας. Είτε μας αρέσει είτε όχι, οι σημαντικοί άλλοι αποτελούν κομμάτια του εαυτού μας και αυτό που μας τρομάζει και υποκινεί τα αρνητικά συναισθήματα είναι ο φόβος πως θα εμπλακούμε σε ένα φαύλο κύκλο όπου θα επαναλάβουμε ως θύματα ή ως θύτες ότι υποστήκαμε. Οταν επιτύχουμε την ειρήνη μέσα μας, τότε μόνο μπορούμε να απολαύσουμε το παρόν μας, γιατί νιώθοντας ολοκληρωμένοι ανακαλύπτουμε πως δεν έχουμε κανένα εχθρό να πολεμήσουμε.
Σύμμαχος μας είναι ο εαυτός μας και όλοι εκείνοι που μας αγαπούν για την αλήθεια μας, γιατί μπορούν και εκείνοι να αγαπήσουν και να αποδεχτούν την αλήθεια για τον εαυτό τους.
