«Αυτό κρατάει ανάλαφρο μες την ανεμοζάλη/ το από του κόσμου τη βοή πρεσβυτικό κεφάλι,/ αυτό το λόγο θα σας πω, δεν έχω άλλο κανένα/ Μεθύστε με τ’ αθάνατο κρασί του Εικοσιένα». Κωστής Παλαμάς (1 Νοεμβρίου 1940).
«Εμπρός! Με ορθή μεσούρανη/ της λευτεριάς τη δάδα/ ανοίγεις δρόμο Ελλάδα/ στον Άνθρωπο – Εμπρός!// Ορμάνε πρώτοι οι Έλληνες/ κι όλοι οι λαοί σιμά Σου,/ μεγάλο τ’ όνομα Σου!/ βροντοφωνάν: Εμπρός.// Εμπρός, να γίνουμε ο τρανός/ στρατός που θα νικήσει,/ σ’ Ανατολή και Δύση,/ το μαύρο φίδι. Εμπρός.//Εμπρός, κι η Ελλάδα σκώθηκε/ και διασκορπάει τα σκότη!/ Ανάστα η Ανθρωπότη/ κι ακλούθα την! Εμπρός». Το ποίημα “Εμπρός” του Άγγελου Σικελιανού.
«Στης ιστορίας το διάσελο όρθιος ο γιος πολέμαγε/ κι η μάνα κράταε τα βουνά, όρθιος να στέκει ο γιος της,/ σαν να ’χε ο Διόνυσος γιορτή. Τα φαράγγια κατέβαζαν/ τραγούδια κι αναπήδαγαν τα έλατα και χόρευαν/ οι πέτρες. Κι όλα φώναζαν: «Ίτε παίδες Ελλήνων…»// Κι οι μάνες τα κοφτά γκρεμνά σαν Παναγιές τ’ ανέβαιναν/ Με την ευκή στον ώμο τους κατά το γιο πηγαίναν/ και τις αεροτραμπάλιζε ο άνεμος φορτωμένες/ κι έδερνε τα φουστάνια τους και τις σπαθοκοπούσε,/ μ’ αυτές αντροπατάγανε, ψηλά, πέτρα την πέτρα,/ κι ανηφορίζαν στη γραμμή όσο που μες στα σύννεφα/ χάνονταν ορθομέτωπες η μια πίσω απ’ την άλλη». Το ποίημα “Μάνα και Γιος” του Νικηφόρου Βρεττάκου.
«Ήταν γενναίο παιδί/ Με τα θαμπόχρυσα κουμπιά και το πιστόλι του/ Με τον αέρα του άντρα στην περπατηξιά/ Και με το κράνος του γυαλιστερό σημάδι/ (Φτάσανε τόσο εύκολα μες στο μυαλό/ που δεν εγνώρισε κακό ποτέ του)/ Με τους στρατιώτες του ζερβά δεξιά/ Και την εκδίκηση της αδικίας μπροστά του./ -Φωτιά στην άνομη, φωτιά!…/ Με το αίμα πάνω από τα φρύδια/ Τα βουνά της Αλβανίας βροντήξανε/ Ύστερα λιώσαν χιόνι να ξεπλύνουν/ Το κορμί του, σιωπηλό ναυάγιο της αυγής/ Και το στόμα του, μικρό πουλί ακελάηδιστο/ Βρόντηξαν τα βουνά της Αλβανίας/ Δεν έκλαψαν/ Γιατί να κλάψουν;/ Ήταν γενναίο παιδί!». Από το ποίημα του Οδυσσέα Ελύτη “Άσμα ηρωικό και πένθιμο για τον χαμένο Ανθυπολοχαγό της Αλβανίας”.
«Ακέρια η γης εσείστηκε κι εβρόντηξε όλη η πλάση -/ μια φούχτα άνθρωποι ανίσκιωτοι, μες σε μια φούχτα τόπο/ κάτι σπασμένα μάρμαρα, κάτι φαρδιά πλατάνια,/ μόνο μπαρούτι τους το φως και σκάγια τους οι ελιές τους/ και δίπλα τους η Παναγιά, κι η Λευτεριά μπροστά τους/ να φέγγει απ’ το βαθύ καημό κι απ’ τα πορτοκαλάνθια.// Κι εκεί, στου δρόμου το σταυρό, στο μυστικό δαφνώνα,/ να οι Θερμοπύλες έτοιμες, να και το Εικοσιένα,/ όρθια τ’ αλέτρια κι οι πηγές, όρθιοι κι οι αποθαμένοι, η Ελλάδα η μυριοπίκραντη με τα γαλάζια μάτια,/ μ’ ένα σταμνί στην κεφαλή,/ μ’ ένα σπαθί στο χέρι,/ κι απάνου στο χωμάτινο σπασμένο κεραμίδι/ δυο καρβουνάκια κόκκινα κι ένα κουκκί λιβάνι/ η φλόγα της καλής αντρειάς, του δίκιου ο δυναμίτης-/ κι ακέρια η γης εβρόντηξε κι ο κόσμος εφωτίστη». Το ποίημα “Οχτώβρης 1940” του Γιάννη Ρίτσου.
Πέντε ποιήματα κορυφαίων Ελλήνων ποιητών για το ΟΧΙ του Σαράντα, με αφορμή την Εθνική Εορτή της 28ης Οκτωβρίου, που γιορτάζουμε και φέτος, στις σημερινές “Στάσεις”. Με πρώτο το τετράστιχο του Κωστή Παλαμά που γράφτηκε την 1η Νοεμβρίου 1940, τρεις μόλις μέρες μετά την απρόκλητη ιταλική επίθεση στα ελληνοαλβανικά σύνορα και το αθάνατο ΟΧΙ. Χωρίς δικά μου σχόλια…
Και… στα πεταχτά
«Τον ύμνο της πατρίδας μας, γροικώ κι αναντρανίζω/ τους ένδοξους προγόνους μας θυμούμαι και δακρύζω», μας λέει στην πρώτη σημερινή της μαντινάδα η Νεκταρία Θεοδωρογλάκη, με αφορμή την εθνική μας εορτή της 28ης Οκτωβρίου -αυτό έλειπε να την ξεχάσει! Για να συμπληρώσει στη δεύτερη «Παντού η γαλανόλευκη πρέπει να κυματίζει/ στις εθνικές μας εορτές τον τόπο να στολίζει». Ψηλά τη σημαία της πατρίδας μας, Συνέλληνες!
Ψηλά ο πήχης απ’ την πρώτη χρονιά για τη Μεγάλη του Κινηματογράφου και γενικότερα του χανιώτικου Πολιτισμού Γιορτή (Chania Film Festival) που γίνεται στην πόλη μας και που συμπλήρωσε φέτος 10 χρόνια κινηματογραφικών και γενικότερων πολιτισμικών δράσεων. Πανύψηλα εφέτος λόγω και της συμμετοχής του διεθνούς φήμης σκηνοθέτη Κώστα Γαβρά. Τυχεροί όσοι βρεθήκαμε, έστω και μια φορά, σε μια απ’ τις εκδηλώσεις του Φεστιβάλ στο Πνευματικό Κέντρο Χανίων. Προπάντων, όμως, όσοι χωρέσαμε το βράδυ της περασμένης Δευτέρας στην προβολή της ταινίας του Κώστα Γαβρά “Αμήν” και στην τιμητική εκδήλωση γι’ αυτόν. Στον εμπνευστή και διευθυντή του Φεστιβάλ Μαθιό Φραντζεσκάκη πρωτίστως τα εύσημα!
