«περί ἡδονάς καί λύπας ἁπάσας, ἧττον δε περί τάς λύπας, μεσότης μέν σωφροσύνη, ὑπερβολή δε ἀκολασία»
Αριστοτέλης (384-322 π.Χ.)
Για πρώτη φορά στη Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη το 1992 στο Ρίο ντε Τζανέιρο, προτάθηκε ο καθορισμός Παγκόσμιας Ημέρας Νερού. Στη συνέχεια η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών με την A / RES / 47/193 της 22/12/1992 απόφαση της, καθόρισε την 22 Μαρτίου 1993 ως πρώτη Παγκόσμια Ημέρα του Νερού. Τα τελευταία έτη η Παγκόσμια Ημέρα για το Νερό, στις 22 Μαρτίου, αφιερώνεται σ’ ένα θέμα υδατικών πόρων. Το θέμα του τρέχοντος έτους είναι «Φύση για το νερό», που διερευνά μέτρα βασισμένα στη φύση και στις προκλήσεις του νερού, που αντιμετωπίζουμε τον 21ο αιώνα. Λες και οι υπεύθυνοι του Τμήματος Νερού του ΟΗΕ, για την επιλογή του φετινού θέματος να είχαν υπό όψη τους την Κρήτη.
Η αύξηση του πληθυσμού, η βελτίωση του βιοτικού μας επιπέδου, η αστικοποίηση, οι περιβαλλοντικές εκτροπές και οι κλιματικές μεταβολές, οδηγούν σε κρίσεις νερού σε ολόκληρο τον πλανήτη, με αποτέλεσμα τη μείωση της διαθεσιμότητας νερού. Οι προσεγγίσεις για την προστασία του νερού, που βασίζονται στη φύση, αφορούν «πράσινες» δράσεις, όπως οι αναδασώσεις και η αποκατάσταση των κοιτών των ποταμών, χειμάρρων και ρεμάτων και υγροτόπων. Ακόμη, προαπαιτούμενα διαθεσιμότητας νερού για χρήση, αποτελεί η ορθολογική χρήση των υφιστάμενων πόρων και η αξιοποίηση νερών, που θεωρούνται “περιθωριακά”, όπως είναι οι εκροές των επεξεργασμένων αστικών υγρών αποβλήτων και τα υφάλμυρα νερά.
Με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας για το Νερό και με δεδομένο ότι διανύομε ένα από τα ποιο ξηρά έτη στην Κρήτη, είναι χρήσιμο όλοι μας να καταβάλομε κάθε δυνατή προσπάθεια, για την ελαχιστοποίηση, αν όχι εξάλειψη, κάθε αναίτιας σπατάλης νερού, ακόμη και με απλές πρακτικές/δράσεις, όπως είναι:
1. Για τυχόν διαρροές νερού, που υποπίπτουν στην αντίληψη μας, στη γειτονιά μας ή οπουδήποτε αλλού, θα πρέπει άμεσα να ειδοποιείται η τοπική ΔΕΥΑ ή η Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου, σε όποιο Δήμο δεν έχει ακόμη συσταθεί ΔΕΥΑ. Για τη ΔΕΥΑ Χανίων το τηλέφωνο είναι 2821044444.
2. Με δεδομένο ότι μια μέση οικογένεια χρησιμοποιεί περίπου το 1/4 του συνολικά χρησιμοποιούμενου νερού στην τουαλέτα θα πρέπει να επιδιώξομε τη μείωση του όγκου των δοχείων νερού (τα γνωστά ως καζανάκια), με οποιοδήποτε πρόσφορο τρόπο.
3. Οι διαρροές νερού στις τουαλέτες, βρύσες, σωληνώσεις του δικτύου μας και αλλού, όσο μικρές και αν είναι, θα πρέπει άμεσα να μηδενιστούν. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δίδεται στην καλή συντήρηση, επισκευή ή αντικατάσταση των φλοτέρ, που χρησιμοποιούνται σε υπόγειες δεξαμενές ή δοχεία (ντεπόζιτα) στις οροφές των κτιρίων αποθήκευσης νερού. Επίσης συνιστάται η χρήση βρυσών (μπαταριών) με περιορισμένη ροή νερού (5-7 L/min στο μπάνιο και 6-8 L/min στην κουζίνα) ή ακόμη και αυτόματης ενεργοποίησης τους με φωτοκύτταρο.
4. Τα πλυντήρια ρούχων και πιάτων θα πρέπει να τίθενται σε λειτουργία μόνο όταν γεμίσουν πλήρως και στο πιο οικονομικό πρόγραμμα λειτουργίας τους.
5. Όταν ξυριζόμαστε ή καθαρίζομε τα δόντια μας, η βρύση πρέπει να παραμένει κλειστή σε όλα τα μεσοδιαστήματα.
6. Να προτιμούμε το σύντομο ντους με μικρή πίεση νερού αντί αυτού με γεμάτη την μπανιέρα.
7. H άρδευση των καλλωπιστικών φυτών και κυρίως των κήπων και αγροτικών καλλιεργειών στις περιαστικές περιοχές, θα πρέπει να γίνεται με περίσσεια περίσκεψη, έχοντας πάντοτε κατά νου, ότι όλα σχεδόν τα φυτά και δένδρα ευδοκιμούν και αποδίδουν τα μέγιστα υπό ακόρεστες συνθήκες εδάφους. Για την αποδοτική ανάπτυξη ενός φυτού όσο απαραίτητη είναι η υγρασία του εδάφους, άλλο τόσο απαραίτητος είναι και ο καλός αερισμός του. Σε πολλές δε περιπτώσεις η υδατική καταπόνηση μιας καλλιέργειας σε τακτά χρονικά διαστήματα, συμβάλλει στην αύξηση της παραγωγικότητάς της. Επίσης, πρέπει να προτιμούνται ενδημικά καλλωπιστικά φυτά, που έχουν μικρότερες υδατικές ανάγκες και να αποφεύγεται η υπέρμετρη χρήση λιπασμάτων. Τέλος σημειώνεται ότι, σε ανάλογες περιπτώσεις σε άλλες οργανωμένες κοινωνίες, επιβάλλονται ακόμη και μέτρα περιορισμού της κόμης των δένδρων, προκειμένου να μειωθούν οι υδατικές τους ανάγκες.
8. Η ανακύκλωση του νερού πρέπει να πρυτανεύει σε όλες τις χρήσεις του. Δυστυχώς η κουλτούρα μας σε αυτό το αντικείμενο είναι πολύ περιορισμένη. Σε άλλες χώρες, όλα τα λεγόμενα “γκρίζα” νερά, δηλαδή τα οικιακά υγρά απόβλητα, εκτός αυτών που παράγονται στις τουαλέτες (των λεγόμενων “μαύρων” αποβλήτων), μπορούν με απλά μέσα να καθαριστούν και να επαναχρησιμοποιηθούν κυρίως για άρδευση και απόπλυση τουαλετών. Σε τέτοιες περιπτώσεις, το μόνο που απαιτείται είναι ο διαχωρισμός των δικτύων ύδρευσης (για το καθαρό και το ανακυκλωμένο νερό) και αποχέτευσης (για τα “γκρίζα” και τα “μαύρα” απόβλητα). Ακόμη, συνιστάται η συλλογή του νερού πλυσίματος φρούτων και λαχανικών και/ή οβρίων νερών, όσο είναι δυνατή και η επαναχρησιμοποίηση τους για άρδευση και απόπλυση τουαλετών.
9. Η χρήση νερού με συνεχή ροή (γνωστή με λάστιχο) για τον καθαρισμό, αυτοκινήτων, βεραντών, αυλών, κοινοχρήστων χώρων, parkings και άλλων αντικειμένων και χώρων θα πρέπει να αποφεύγεται.
10. Τέλος, με δεδομένο ότι το κλίμα της Κρήτης και φυσικά οι ατμοσφαιρικές κατακρημνίσεις επηρεάζονται από μια αέναη εναλλαγή ψυχρών και θερμών μακρο-περιόδων, οι οποίες περιλαμβάνουν πολλούς μικρότερους χρονικούς κύκλους κλιματικής μεταβλητότητας και αβέβαιης πρόβλεψης, να ευχηθούμε ότι το επόμενο υδρολογικό έτος θα είναι υγρό και θα ξεπεράσει τις μέσες κατακρημνίσεις των 1250 mm των υγρών ετών. Μέχρι τότε όμως έχομε πολύ δρόμο. Γι’ αυτό χρειαζόμαστε “μέτρο” στη χρήση του νερού [Μέτρον άριστον (Κλεόβουλος ο Λίνδιος 6ος π. Χ.)]. Και να γίνει κατανοητό πώς περιπτώσεις, όπως αυτές που φαίνονται στις παρακάτω φωτογραφίες αφορούν όλους μας.
* Ο Ανδρέας Ν. Αγγελάκης είναι τεχνικός σύμβουλος της Ενωσης των ΔΕΥΑ
