»… και οδηγίες από την Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία
» Οι καρδιοπαθείς (ιδίως οι ηλικιωµένοι) ανήκουν στην οµάδα υψηλού κινδύνου!
Με αφορµή τις υψηλές θερµοκρασίες περιβάλλοντος τις τελευταίες ηµέρες η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία θεωρεί πρωταρχικής σηµασίας την ενηµέρωση των πολιτών και ιδιαίτερα των καρδιοπαθών για τα µέτρα προστασίας που θα πρέπει να λαµβάνουν.
Τους θερινούς µήνες στην Ελλάδα αντιµετωπίζουµε συχνά το πρόβληµα της υψηλής θερµοκρασίας περιβάλλοντος µε κύριες επιπλοκές τις κράµπες από υπερθερµία, την εξάντληση και σπανιότερα την πολύ- οργανική ανεπάρκεια λόγω υπερθερµίας (heat shock). Επίσης έχει παρατηρηθεί µια αύξηση στην συχνότητα εισαγωγών οξέων καρδιαγγειακών συµβαµάτων σε περιόδους καύσωνα, που φαίνεται να συσχετίζονται µε την παρατηρούµενη αύξηση των συγκεντρώσεων των σωµατιδίων στην ατµόσφαιρα, του SO2 αλλά και του όζοντος, που προάγουν την φλεγµονώδη διεργασία.
Τα σύνδροµα υπερθερµίας µπορεί να παρατηρηθούν και σε σχετικά χαµηλότερες θερµοκρασίες περιβάλλοντος (>32oC) µε υψηλή σχετική υγρασία (>60%) κυρίως σε ηλικιωµένα άτοµα, σε αλκοολικούς ή πάσχοντες από ψυχικές ασθένειες, άτοµα που λαµβάνουν αντιψυχωσικά φάρµακα, διουρητικά, αντιχολινεργικά , ή σε άτοµα που ζουν σε µη καλά αεριζόµενους χώρους χωρίς κλιµατισµό.
Τα σύνδροµα αυτά είναι πιο συνήθη να εκδηλωθούν κατά τις πρώτες µέρες του καύσωνα όπου ο οργανισµός δεν έχει ακόµα εγκλιµατιστεί. Ο εγκλιµατισµός χρειάζεται 7 µε 14 ηµέρες έκθεσης. Με τον εγκλιµατισµό µειώνεται ο ουδός εµφάνισης ιδρώτα, έτσι το άτοµο ιδρώνει σε χαµηλότερη βασική θερµοκρασία. Ο ιδρώτας είναι ο πιο αποτελεσµατικός φυσικός µηχανισµός ενάντια στην θερµοπληξία και µπορεί να παρατηρηθεί µε µικρή ή και καµία µεταβολή της βασικής θερµοκρασίας του σώµατος. Όσο ο ιδρώτας παραµένει, το άτοµο µπορεί να αντέξει ιδιαίτερες υψηλές θερµοκρασίες αρκεί να αντικαθιστά το νάτριο και το νερό που χάνεται.
Έτσι ο οργανισµός σε κατάσταση υψηλής θερµοκρασίας περιβάλλοντος ενεργοποιεί διάφορους θερµορυθµιστικούς µηχανισµούς, προκειµένου να εµποδίσει την άνοδο της θερµοκρασίας του και να αποβάλει την περίσσεια θερµότητας. Προκαλείται αγγειοδιαστολή, ώστε τα αγγεία που βρίσκονται κοντά στο δέρµα να αποβάλουν θερµότητα προς το περιβάλλον.
Αντισταθµιστικά, η καρδιά αυξάνει τη συχνότητά της, ώστε να διατηρήσει σταθερή την παροχή αίµατος στα όργανα (ταχυκαρδία).
Ενεργοποιούνται οι ιδρωτοποιοί αδένες και η θερµότητα αποβάλλεται µε εξάτµιση.
Αυξάνεται η συχνότητα και το βάθος της αναπνοής για την αποβολή του θερµού αέρα.
Η πολλή ζέστη µπορεί να δηµιουργήσει προβλήµατα που µπορεί να κυµαίνονται από αδυναµία, εξάντληση, κράµπες, µέχρι και την, απειλητική για τη ζωή, θερµοπληξία. Οι καρδιοπαθείς (ιδίως οι ηλικιωµένοι) ανήκουν στην οµάδα υψηλού κινδύνου.
Όσον αφορά τη διατροφή, το καλοκαίρι θα πρέπει να αλλάξουµε τις διατροφικές µας συνήθειες, ώστε να µην επιβαρύνεται ο οργανισµός. Θα πρέπει να τρώµε πολλά φρούτα, λαχανικά, σαλάτες και να πίνουµε πολλούς χυµούς και νερό.
Ύποπτα συµπτώµατα που θα πρέπει να οδηγήσουν τους καρδιολογικούς ασθενείς στον ιατρό τους:
Θωρακική δυσφορία που επεκτείνεται στην κάτω γνάθο και ενδεχοµένως αντανακλά στην πλάτη ή το χέρι (δηλωτικά στηθαγχικού πόνου).
∆ύσπνοια
Αδυναµία / Καταβολή δυνάµεων,
Ελαττωµένο επίπεδο συνείδησης/Σύγχυση.
Αίσθηµα παλµών/Ταχυκαρδία.
Κεφαλαλγία/Ζάλη.
Εκδηλώσεις θερµοπληξίας. Πρόδροµα συµπτώµατα είναι η δίψα, η αδυναµία, η ζάλη, ο ίλιγγος, ο πονοκέφαλος και η ναυτία. Όψιµα ο ασθενής παρουσιάζει απώλεια των αισθήσεων, σύγχυση, σπασµούς, λήθαργο και κώµα.
Γενικές οδηγίες
Αποφυγή του ηλίου κατά τις ώρες υψηλής ακτινοβολίας (11.00-16.00).
Αποφυγή της βαριάς σωµατικής εργασίας και της υπερβολικής άθλησης, ιδιαίτερα σε χώρους µε υψηλή θερµοκρασία ή υγρασία.
Αποφυγή των πολύωρων ταξιδιών µε αστικά µέσα συγκοινωνίας κατά τη διάρκεια της υψηλής ζέστης.
Κατανάλωση άφθονων υγρών (έως 1,5 – 2 λίτρα).
Αποφυγή των µεγάλων γευµάτων.
Περιορισµός των οινοπνευµατωδών ποτών όπως και των ποτών που περιέχουν πολλή καφεΐνη.
Εάν η εφίδρωση είναι µεγάλη, προσθήκη αλατιού σε µικρές ποσότητες στη διατροφή για να εξισορροπηθεί η απώλεια ηλεκτρολυτών.
Κατανάλωση άφθονων φρούτων και λαχανικών.
Κατά τη διάρκεια της ηµέρας αρκετά ντους µε χλιαρό νερό.
Τροποποίηση της αντιυπερτασικής αγωγής. Οι υπερτασικοί το καλοκαίρι χρειάζονται µικρότερες δόσεις φαρµάκων γιατί η πίεση µειώνεται µε τη ζέστη.
Τροποποίηση της αγωγής καρδιακής ανεπάρκειας. Αναπροσαρµογή της δοσολογίας φαρµάκων όπως τα διουρητικά και τα αγγειοδιασταλτικά γιατί υπάρχει ο κίνδυνος των ηλεκτρολυτικών διαταραχών και της αφυδάτωσης.
Το ταξίδι µε αεροπλάνο ή άλλο µέσο απαγορεύεται στους ασθενείς µε πρόσφατο οξύ έµφραγµα του µυοκαρδίου ή ασταθή στηθάγχη, πρόσφατη επέµβαση by pass ή απορρύθµιση καρδιακής ανεπάρκειας.
Γενικά όσοι έχουν µόνιµους καρδιακούς βηµατοδότες µπορούν να ταξιδέψουν µε αεροπλάνο. Όµως κάποια είδη βηµατοδοτών και εµφυτεύσιµων απινιδωτών απορρυθµίζονται από τα συστήµατα ασφαλείας του αεροδροµίου. Καλό είναι οι ασθενείς να έχουν µαζί τους «την ταυτότητα» του βηµατοδότη ή απινιδωτή.
Κάθε καρδιοπαθής πρέπει οπωσδήποτε να έχει όλα τα απαραίτητα φάρµακα που χρειάζεται µαζί του, το όνοµα και τα τηλέφωνα του γιατρού του, και τις απαραίτητες πληροφορίες για την πάθηση και την περίθαλψή του.
Στη Θάλασσα
Αποφυγή των επικίνδυνων ωρών του ήλιου, µεταξύ 12–4 µ.µ.
H επαφή µε το νερό να γίνεται σταδιακά.
Να έχουν µεσολαβήσει τουλάχιστον 2 ώρες από το τελευταίο γεύµα.
Κολύµβηση για 30-45 λεπτά την ηµέρα (έστω και σε ήπια ένταση), γιατί το ευεργετικό όφελος της άσκησης είναι τότε περισσότερο εµφανές.
Προφυλάξεις στο Βουνό
Σε µεγάλο υψόµετρο υπάρχει µείωση του οξυγόνου και µείωση της ατµοσφαιρικής πίεσης. Η µείωση της ατµοσφαιρικής πίεσης αυξάνει την αρτηριακή πίεση και η µείωση του οξυγόνου αναγκάζει τον οργανισµό να κάνει συχνότερες, βαθύτερες αναπνοές, µε αύξηση της καρδιακής συχνότητας. Εάν το υψόµετρο >2500µ. µπορεί να προκληθεί πονοκέφαλος, ζάλη, ταχυπαλµία, πνευµονικό οίδηµα, συνεπώς καλό είναι οι ασθενείς µε καρδιακή ανεπάρκεια να αποφεύγουν τα µεγάλα υψόµετρα.
Η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία συνιστά στους πολίτες την τήρηση όλων των µέτρων προσωπικής ασφάλειας, την αποφυγή έκθεσης σε περιβάλλον υψηλής θερµοκρασίας, την καλή ενυδάτωση και καλή διατροφή και για οποιοδήποτε θέµα αφορά την καρδιαγγειακή τους υγεία ή τη θεραπευτική τους αγωγή να µην διστάζουν να συµβουλευτούν τον Καρδιολόγο τους.
*Ο Γεώργιος Κοχιαδάκης είναι πρόεδρος της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας
