Μαραθώνιος είναι η πανδημία, χωρίς ορισμένο μήκος διαδρομής. Ένας μαραθώνιος απρόβλεπτος, χωρίς θεατές, με ψυχολογικά εμπόδια.
Σήμερα ο κόσμος παιδιών και εφήβων θυμίζει ανοχύρωτη πόλη. Οι λόγοι είναι πολλοί. Είναι το 2ο κύμα της πανδημίας, ο κατευθυνόμενος εθισμός στις οθόνες, η οικονομική και κοινωνική κρίση, η έλλειψη υποστηρικτών…
Μέρες των δικαιωμάτων των Παιδιών προτεραιότητα μας ας είναι να ενδυναμώσουμε τις αντοχές όλων.
Ευχάριστη έκπληξη προς αυτή την κατεύθυνση μια πρωτοβουλία του 2ου Γυμνασίου Χανίων.
Την περασμένη Παρασκευή και με τη σύμφωνη γνώμη των προέδρων των τμημάτων έκλεισαν τις οθόνες.
Αντί για μάθημα η προτροπή των εκπαιδευτικών προς τους μαθητές ήταν «Σήμερα, διαβάστε ένα βιβλίο».
Συγχαρητήρια!
Στο σημείωμα κάνω μια επισκόπηση των δυσκολιών και των ευκαιριών που έχει αυτή η περίοδος.
Οι χαμένοι της πανδημίας
Στη σύγχρονη παιδαγωγική δίνεται έμφαση στην προσέγγιση που είναι προσανατολισμένη στις αυτόνομες δράσεις των μαθητών.
Τι σημαίνει αυτό;
Ότι η εστίαση στη διδασκαλία αλλάζει.
Οι μαθητές γίνονται πράκτορες της μάθησής τους. Καλούνται να κάνουν επιλογές και να κατανοήσουν τους στόχους τους.
Δηλαδή, γίνονται διαχειριστές της γνώσης, της τεχνογνωσίας που απαιτείται και των δεξιοτήτων που πρέπει να αναπτύξουν.
Αυτή η προσέγγιση ανατρέπεται με την τηλεκπαίδευση για πολλούς λόγους:
• Μια μερίδα γονέων δεν έχει την τεχνογνωσία να υποστηρίξει την εξ αποστάσεως εκπαίδευση.
• Σε άλλες περιπτώσεις γονείς παρεμβαίνουν στο μάθημα και εμφανίζονται στην οθόνη. Το αποτέλεσμα είναι ένα γενικό μπάχαλο που δίνει το κακό παράδειγμα στους υπόλοιπους.
• Κάποιοι γονείς θορυβούν κάνοντας εργασίες, έχουν την τηλεόραση ανοικτή ή λείπουν εκτός σπιτιού.
• Οι εκπαιδευτικοί όσο “Ιθαγενείς στην Τεχνολογία” κι είναι δυσκολεύονται να διευκολύνουν τους μικρότερους μαθητές να κατανοήσουν την ύλη.
• Χάνονται ευκαιρίες για αλληλεπίδραση, ομαδικές εργασίες κι αναγνώριση των μη λεκτικών μηνυμάτων (γλώσσας σώματος).
• Σε πλείστες περιπτώσεις τα διαδικτυακά μαθήματα διαδέχονται το ένα το άλλο χωρίς σωματική ή πνευματική χαλάρωση.
Το αποτέλεσμα είναι έλλειψη συγκέντρωσης κυρίως από κιναισθητικά παιδιά και έφηβους.
• Η απουσία οπτικών ερεθισμάτων αποδυναμώνει κάθε προσπάθεια μάθησης και συγκέντρωσης των μαθητών που έχουν ισχυρή οπτικο-χωρική μνήμη εργασίας.
Μικρές αντοχές
Η πανδημία μας έπιασε ανεκπαίδευτους στην αντοχή. Στο εξωτερικό γνωρίζουν ότι η εκπαίδευση στην αντοχή απαιτεί χρόνο γι αυτό τα σχετικά προγράμματα είναι μακρόχρονα.
Επιπλέον, αυτή η εκπαίδευση απαιτεί ανοικτό μυαλό και φαντασία από το υποστηρικτικό δίκτυο του παιδιού και του εφήβου.
Σήμερα οι συνήθως υπομονετικοί παππούδες γιαγιάδες είναι απόντες λόγω αποκλεισμού. Είναι αυτοί που γνωρίζουν ότι η ανάπτυξη της αντοχής του καθενός μας μοιάζει με το κτίσιμο ενός σπιτιού. Απαιτούνται διαφορετικοί τεχνίτες με διαφορετικές δεξιότητες.
Η αντοχή οικοδομείται αν…
Υποστηρίζουμε Παιδιά και Εφήβους να αναπτύξουν:
Επάρκεια
Τα παιδιά μαθαίνουν να εκμεταλλεύονται τα δυνατά τους ταλέντα για να παίρνουν αποφάσεις. Επίσης, να αναγνωρίζουν τις ικανότητες που έχουν τα αδέλφια τους και οι φίλοι τους ώστε να αποφεύγουν συγκρίσεις και συγκρούσεις.
Αυτοεκτίμηση
Τα παιδιά μαθαίνουν τα όρια των αντοχών τους και οι γονείς τα σέβονται. Γονείς και εκπαιδευτικοί επαινούν με ειλικρίνεια κάθε προσπάθεια κι όταν ο μαθητής επιδεικνύει επιμονή, ευγένεια, ακεραιότητα και δικαιοσύνη.
Αξίες
Τα παιδιά μαθαίνουν στην πράξη τις αξίες του εθελοντισμού, της προσφοράς και της πνευματικότητας.
Συμμετοχή στο γίγνεσθαι
Με ευχαρίστηση άκουσα προχθές ότι ένα 13χρόνο κορίτσι ενδιαφερόταν να μάθει ειδήσεις, περάν της πανδημίας που μονοπωλεί την ειδησεογραφία. Αυτή η ευρύτερη πληροφόρηση παιδιών και εφήβων έχει πολλαπλά οφέλη:
• Διευρύνουν τις γενικές τους γνώσεις.
• Κατανοούν τις περιρρέουσες συνθήκες.
• Συμμετέχουν σε συζητήσεις.
• Αξιολογούν αποφάσεις.
• Υιοθετούν μόνιμα κίνητρα και στόχους.
• Αναπτύσσουν τις αντοχές και τη μνήμη εργασίας τους.
Αν αυτή η πληροφόρηση προέρχεται από διαφορετικές πηγές και διαφορετικά μέσα (εφημερίδα, ραδιόφωνο, youtube), τότε οι μαθητές βελτιώνουν και το επίπεδο της γλώσσας τους.
Κρίσιμη αυτό-ρύθμιση
Όταν μεγαλύτερα παιδιά, άνω των 10 ετών, και έφηβοι συνειδητοποιήσουν ότι μπορούν να ελέγχουν τα αποτελέσματα των ενεργειών τους, τότε αναλαμβάνουν τα ίδια το κτίσιμο της.
Το αποτέλεσμα είναι η βελτίωση της επάρκειας και της αυτό-εκτίμησής τους.
Η αυτό-ρύθμιση είναι ένας έμμεσος τρόπος να ενισχυθεί η λειτουργία της μνήμης εργασίας τους, αφού θα μπορούν να απορρίπτουν άσχετες πληροφορίες και παρεμβάσεις.
Τέλος, η αυτό-ρύθμιση επιτυγχάνεται όταν γνωρίζουν ότι «τά ἀγαθά κόποις κτῶνται».
Δηλαδή, ότι τίποτα δεν είναι τυχαίο, αλλά αποτέλεσμα επιλογών και πράξεων.
Συμπερασματικά
Ο μαραθώνιος της πανδημίας είναι απρόβλεπτος, κι εμείς είμαστε απροπόνητοι. Παλιοί δρομείς της ζωής πιστεύουν ότι τα παρακάτω εφόδια είναι χρήσιμα:
• Η οικογένεια -ο μικρότερος κρίκος της κοινωνίας- οφείλει να παρέχει αισιοδοξία, ασφάλεια, συναισθηματική ισορροπία και καλές κοινωνικές σχέσεις.
• Η αντοχή παιδιών και έφηβων στο στρες οικοδομείται με τις αποτελεσματικές προσωπικές συμπεριφορές γονιών, παππούδων, γιαγιάδων και του υποστηρικτικού τους δικτύου.
• Οι 4 πυλώνες που στηρίζουν τις αντοχές μας είναι η θετική γλώσσα, η χρήση τεχνικών χαλάρωσης, ο προγραμματισμός και το ιδιαίτερο δίκτυο υποστήριξης του καθενός μας.
• Η γνώση των δυνατών μας σημείων και των αντοχών μας σε κάθε περίπτωση.
• Αν η συμμετοχή σε κάθε μαραθώνιο γίνεται με ακεραιότητα και δικαιοσύνη, τότε ο αγώνας γίνεται αποτελεσματικός.
Τα βιβλία του “Μαθαίνω εύκολα”, “Θυμάμαι εύκολα”, “Γνωστική ανάπτυξη” διατίθενται από τα βιβλιοπωλεία ΚΥΒΟΣ και LIBRAIRIE.
