Είµαι 17 χρονών. Ζω σε έναν κόσµο στον οποίο πάντα έχω αυτοστιγµεί άµεση πρόσβαση σε όποια πληροφορία θέλω, ειδικά τώρα µε τη βοήθεια της διαρκώς εξελισσόµενης και παντού παρούσας τεχνητής νοηµοσύνης.
Προγράµµατα όπως το ChatGPT µπορούν να τελειώσουν τις εργασίες µου σε δευτερόλεπτα ή να δηµιουργήσουν ζωγραφιές πολύ πέρα από τις καλλιτεχνικές µου ικανότητες. Άλλα τι σηµαίνει αυτό για εµένα, για εµάς, για το µέλλον της ανθρωπότητας; Τι σηµαίνει να χρησιµοποιούµε µια µηχανή µε δυνατότητες που ξεπερνούν αυτές των ανθρώπων που την επινόησαν;
Ας εξετάσουµε πρώτα απ’ όλα τι είναι αυτή η πρωτοποριακή τεχνολογία και τον ρόλο που παίζει στη ζωή µας. Η τεχνητή νοηµοσύνη δεν είναι µια συγκεκριµένη οντότητα, αλλά ένας επιστηµονικός τοµέας που βασίζεται στη µελέτη και στην κατανόηση της ανθρώπινης νοηµοσύνης και την αναπαραγωγή της.
Οι επιστήµονες, από τη δεκαετία του 1950, µελετάνε τη διανοητική διαδικασία που ακολουθεί ο άνθρωπος για να λύσει ένα πρόβληµα και κατόπιν προσπαθούν να τη µεταφέρουν στη γλώσσα των υπολογιστών µε εντολές. Ενώ στα παραδοσιακά προγράµµατα δινόταν µια λίστα εντολών στον υπολογιστή, στην τεχνητή νοηµοσύνη δίνεται µόνο µια εντολή. Και, έχοντας ήδη τροφοδοτηθεί µε τρισεκατοµµύρια και πλέον δεδοµένα και παραδείγµατα, έχει τη δυνατότητα να τα αναλύει µε µαθηµατικό τρόπο, σε κλάσµατα δευτερολέπτου, και να δηµιουργεί δικά της συµπεράσµατα, που οδηγούν στο τελικό επιθυµητό αποτέλεσµα.
Με αυτόν τον τρόπο, η τεχνητή νοηµοσύνη µάς βοηθάει να ξεπεράσουµε τα όριά µας. Για παράδειγµα, αν διαβάζαµε κάθε δευτερόλεπτο της ηµέρας από τη στιγµή που γεννηθήκαµε, στη διάρκεια της ζωής µας θα µπορούσαµε να είχαµε διαβάσει 120.000 βιβλία (9 δισεκατοµµύρια λέξεις). Το ChatGPT, σε ένα µόνο χρόνο, έχει διαβάσει όσο θα διάβαζαν εκατοµµύρια άνθρωποι µε ασταµάτητη ανάγνωση. Σκεφτείτε πώς θα ήταν η ζωή µας, αν θα µπορούσαµε να διαβάσουµε όλα τα βιβλία που υπάρχουν. Φανταστείτε πόσα θα ξέραµε και τι φανταστικές ιδέες θα είχαµε. Η τεχνητή νοηµοσύνη κάνει τη ζωή µας πιο εύκολη χωρίς όλοι να το συνειδητοποιούµε.
Πώς όµως λειτουργεί όλη αυτή η περίπλοκη τεχνολογία και τι προσφέρει στην καθηµερινότητα µας; To περιεχόµενο που µας παρέχεται σε όλες σχεδόν τις ψηφιακές πλατφόρµες, (συµπεριλαµβανοµένων των Facebook, Instagram Duo lingo, YouTube, Spotify και Netflix) καθορίζεται από αλγόριθµους τεχνητής νοηµοσύνης. Γι’ αυτό και τα κινητά µας έχουν γίνει τόσο εθιστικά, επειδή οι πλατφόρµες που αξιοποιούν αυτήν την τεχνολογία έχουν µάθει τι θέλουµε και εξατοµικεύουν την εµπειρία του κάθε χρήστη. Επιπλέον, εργαλεία αναγνώρισης προσώπου και εφαρµογές πλοήγησης όπως το Google Maps χρησιµοποιούν τεχνητή νοηµοσύνη. Τα chat bots (ροµπότ συνοµιλίας) όπως το ChatGPT µιµούνται την ανθρώπινη συνοµιλία και µπορούν να απαντήσουν σε οποιαδήποτε ερώτηση του χρήστη. Τέτοια προγράµµατα µπορούν να δηµιουργήσουν ακόµη και ποιήµατα, εικόνες και τραγούδια, µε βάση τον τεράστιο πλούτο της ανθρώπινης τέχνης που υπάρχει στο διαδίκτυο. Προγράµµατα τεχνητής νοηµοσύνης µπορούν να βοηθήσουν τους µαθητές σε εργασίες, να δηµιουργήσουν τεστ για εξάσκηση ή να απλοποιήσουν σύνθετα µαθήµατα.
Πέρα από την καθηµερινότητά µας, η τεχνητή νοηµοσύνη έχει οδηγήσει και σε τεράστιες επιστηµονικές προόδους. Το 2021 οι επιστήµονες γνώριζαν τη δοµή λιγότερων από 200.000 πρωτεϊνών, τα βασικά δοµικά στοιχεία της ζωής. Μέσα σε έναν χρόνο η τεχνητή νοηµοσύνη ανακάλυψε τη δοµή περισσοτέρων από 200 εκατοµµύρια πρωτεϊνών, γεγονός που επέτρεπε την ανάπτυξη φαρµάκων και µια νέα κατανόηση σπάνιων ασθενειών. Στον τοµέα του διαστήµατος, η τεχνητή νοηµοσύνη βοηθάει στην χαρτογράφηση του σύµπαντος, επειδή µπορεί να αναλύσει πολύ µεγάλο αριθµό δεδοµένων. Μας δείχνει ότι το χάος στα χαοτικά συστήµατα (όπως οι οικονοµικές αγορές και τα οικολογικά συστήµατα), παρά την φαινοµενική αταξία τους, ακολουθεί κανόνες που µας επιτρέπουν να προβλέψουµε το µέλλον τους, έστω και µε περιορισµένη ακρίβεια.
Παρόλα αυτά που µας προσφέρει η τεχνητή νοηµοσύνη, πολλοί ισχυρίζονται (ακόµα και αυτοί που την χρηµατοδοτούν και την σχεδιάζουν) ότι υπάρχει µια υπερβολικά µεγάλη πιθανότητα να «καταστρέψει την ανθρωπότητα». Σήµερα, πραγµατικό πρόβληµα για µας υπάρχει µόνο όταν αρχίζουµε να προτιµάµε τη «γνώµη» της τεχνητής νοηµοσύνης παρά τη γνώµη των γιατρών, των πολιτικών ή των φίλων µας. Ενώ η τεχνητή νοηµοσύνη µπορεί να εξηγήσει µε απίστευτη λεπτοµέρεια τον περιοδικό πίνακα των στοιχείων, δεν «καταλαβαίνει» τι είναι ένα χηµικό άτοµο. Απλά χρησιµοποιεί την πληθώρα στοιχείων που αντλεί από το διαδίκτυο για να αναλύσει και να επαναλάβει τις λέξεις που σχετίζονται σε αυτά που ψάχνουµε. Ίσως όµως µας δώσει και λανθασµένες πληροφορίες ή συµβουλές, επειδή δεν µπορεί να καταλάβει όλο το πλαίσιο των ερωτηµάτων µας και ούτε είναι εντελώς ανεπηρέαστη από την παραπληροφόρηση που επικρατεί στο διαδίκτυο.
Είναι ένα πολύ χρήσιµο εργαλείο, αλλά σε καµιά περίπτωση δεν δικαιολογείται να χρησιµοποιούµε την τεχνητή νοηµοσύνη ως κύριο και αποκλειστικό σύµβουλο για τις αποφάσεις ή τις επιλογές της ζωής µας.
Εποµένως δεχόµαστε ότι η τεχνητή νοηµοσύνη υπάρχει µόνο για να µας καθοδηγεί, όχι για να µας αντικαταστήσει· δεν πρέπει ποτέ να ξεχάσουµε ότι όλα αυτά που επιτυγχάνουµε µε τη βοήθεια αυτής της τεχνολογίας είναι αποτελέσµατα της ανθρώπινης ιδιοφυΐας. ∆ιότι όσο προηγµένα και αν γίνουν τα τεχνολογικά επιτεύγµατα, στην ανθρώπινη νοηµοσύνη οφείλονται, από αυτή προέρχονται. Αν ζητείται λοιπόν νοηµοσύνη, αυτή είναι η ανθρώπινη.
