Μέσα από τα κόµικς µπορεί κανείς να αφηγηθεί ιστορίες κοινωνικές, χιουµοριστικές, γεµάτες περιπέτεια και µυστήριο. Υπάρχει όµως και µια άλλη πλευρά. Οι αφηγήσεις που έρχονται να µας θυµίσουν την ιστορία και να φωτίσουν πολύ σκοτεινές στιγµές από το παρελθόν. Μια τέτοια αφήγηση πραγµατοποιείται µέσα από το βιβλίο “Άουσβιτς” του Γάλλου καλλιτέχνη Pascal Croci.
ΑΝΑΣΥΡΟΝΤΑΣ ΜΝΗΜΕΣ
Ο δηµιουργός, γεννηµένος το 1961 δεν είχε ζήσει προσωπικά το Ολοκαύτωµα. Είχε ωστόσο µια εικόνα από τις ιστορίες που έχει διαβάσει ή ακούσει αλλά και από σχετικές φωτογραφίες. Στην αρχή του βιβλίου διαβάζουµε τον διάλογο:
-Και πόσο καιρό τα κρατούσες όλα αυτά µέσα σου;
-Για σαράντα δύο χρόνια! Σου λέω, µέχρι πριν µερικά χρόνια, κανείς δεν ενδιαφερόταν για όλα αυτά…
Είναι η φράση που του είπε ένας από τους επιζήσαντες του Ολοκαυτώµατος. Το κενό της προσωπικής του έτσι εµπειρίας κατάφερε να το καλύψει πέρα από την έρευνά του, µέσα από τις προσωπικές συνεντεύξεις που πραγµατοποίησε µε επιζώντες του στρατοπέδου. Τις ποικίλες αυτές µαρτυρίες, που έχουν βέβαια ως κοινό τους στοιχείο τον τρόµο του στρατοπέδου συγκέντρωσης, τις ενώνει για να δηµιουργήσει µια νέα ιστορία.
Η ΑΦΟΡΜΗ
Αυτό που τον οδήγησε να γράψει την ιστορία είναι οι παιδικές του µνήµες. Έχοντας δει σε ένα ντοκιµαντέρ την πύλη του στρατοπέδου, την εµβληµατική είσοδο, το φως και τα φοβερά µυστικά που φαινόταν να κρύβει από πίσω του ένιωσε έναν φόβο. ∆εν ήξερε την ιστορία που έκρυβε και η µόνη απάντηση που πήρε από την οικογένειά του ήταν: “Είσαι µικρός ακόµα για να καταλάβεις”. Το βιβλίο αυτό είναι η δική του αναζήτηση απαντήσεων λοιπόν στο ερώτηµα του παιδικού του εαυτού. Και η αρχή έγινε το 1993, σε µια έκθεση ζωγραφική στο Παρίσι, όπου τον κέρδισε ένα σχέδιο ζωγραφισµένο στο πίσω µέρος ενός χαρτιού από στρατόπεδο συγκέντρωσης. Το σχέδιο έδειχνε έναν φράχτη µε µια σκιά στο έδαφος. Το φως προερχόταν από κάποιον προβολέα. Καθώς κοίταζε το σχέδιο, µια ηλικιωµένη γυναίκα τον πλησίασε και άρχισε να του αφηγείται το ταξίδι της στην κόλαση. Αυτή ήταν και η πρώτη µαρτυρία του για το βιβλίο. Με αυτήν την αφετηρία προσέγγισε και άλλους επιζήσαντες για να µαζέψει το αρχικό του υλικό
ΜΥΘΟΠΛΑΣΙΑ
& ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
Τις ιστορίες αυτές συνέρραψε µεταξύ τους για να δηµιουργήσει την ιστορία του βιβλίου. Πρόκειται έτσι για µια φανταστική ιστορία, που πατάει όµως αποκλειστικά στην πραγµατικότητα και εξελίσσεται σε µια από τις πιο φρικαλέες σελίδες της ιστορίας.
Στο κόµικς του Croci, ακολουθούµε την ιστορία ενός ζευγαριού. Και οι δύο βρίσκονταν κρατούµενοι στο Άουσβιτς, στο οποίο έχασαν την κόρη τους. Έχοντας επιζήσει του ολοκαυτώµατος, βρίσκονται αρκετά χρόνια µετά στην πρώην Γιουγκοσλαβία και µιλάνε για τις καταστάσεις που ζήσανε, τις τραυµατικές τους εµπειρίες και µνήµες. Σεναριακά ο Croci δεν αποφεύγει να µας δείξει µε σκληρό ρεαλισµό τα όσα έγιναν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Μας δείχνει την καθηµερινότητα και την ευκολία θανάτου αλλά και πως η σφαίρα πάντα υπερισχύει της όποιας διαπραγµάτευσης. Η αφήγηση, καθώς πρόκειται για τις αναµνήσεις του ζευγαριού που επέζησε, έχει την αίσθηση της µνήµης µε πολλά σηµεία να είναι αχνά. Πολλές φορές οι µνήµες του άντρα διαφέρουν από αυτές τις γυναίκες. Και όσο και να περιµένουµε ένα χαρούµενο τέλος, ο Croci µένει πιστός στην πραγµατικότητα των εκατοµµυρίων θυµάτων του ολοκαυτώµατος.
Ο δηµιουργός ακολουθεί και µια πολύ ιδιαίτερη αισθητική στο βιβλίο. Μέσα στο ασπρόµαυρο σχέδιό του καταφέρνει να εγκλωβίσει την ατµόσφαιρα τρόµου. Επιπλέον οι µορφές των ανθρώπων είναι σχεδιασµένες µε λεπτές φιγούρες, µακριά λεπτά δάχτυλα και έντονα µάτια, τονίζοντας έτσι την έκφραση και τον ψυχικό αλλά και σωµατικό πόνο τους.
Στο τέλος του βιβλίου υπάρχει µια συνέντευξη του δηµιουργού, στην οποία µας παρουσιάζει στα στάδια της δηµιουργίας, της προσέγγισης και της έρευνας που έχει ακολουθήσει καθώς και κάποια προσχέδια του έργου. Το κόµικς κυκλοφόρησε στην Γαλλία όπου και διακρίθηκε το 2001 µε το ετήσιο βραβείο της Γαλλικής Βουλής.
γραμμοσκιάσεις…
