Από τη Νεφέλη Ευαγγέλου
« {…Σε ένα τέτοιο δρόµο, που είχε την τιµή να φιλοξενεί γιατρούς, ανώτατους δικαστικούς, στρατιωτικούς µα και τραπεζικούς υπαλλήλους, του δήµου, εκπαιδευτικούς και µεσαίους επαγγελµατίες, καθώς και φούρναρη και παντοπώλη, ακούµπησα το αφήγηµά µου…} {…Κι αφού κάθε κήπος έχει µια φωλιά για τα πουλιά και ένας δρόµος είναι µια καρδιά για τα παιδιά… Εναπόθεσα εκεί την καρδιά των παιδικών χρόνων µου και όχι ΜΟΝΟ…».
Νεφέλη Ευαγγέλου
Με ένα ακόµα, το φετινό τέταρτο βιβλίο της, επανέρχεται στα τοπικά -ελληνικά γράµµατα η Νεφέλη Ευαγγέλου- όπως είναι το ψευδώνυµο της συγγραφέως της αυτοβιογραφικής µυθιστορίας ‘‘Στην οδό Ι Καποδίστρια’’.
• Είχα την ευκαιρία να διαβάσω πρόσφατα ένα από τα πρώτα αντίτυπα αυτού του βιβλίου που κυκλοφόρησε φέτος το καλοκαίρι.
• Οµολογώ ότι ο πρώτος λόγος που µε «τράβηξε» να το διαβάσω ήταν ο τίτλος του βιβλίου. Καθώς µου αρέσουν πολύ τα βιβλία που αναφέρονται στα Χανιά µας.
• Είναι επίσης ο πρώτος -αλλά όχι ο µόνος λόγος- που γράφω αυτήν την βιβλιοπαρουσίαση περισσότερο και επ’ ουδενί βιβλιοκριτική – αξιολόγησή του, αφού όπως κι άλλοτε έχω γράψει και σε άλλη ευκαιρία η µατιά µου είναι πιο πολύ µατιά απλού κοινού αναγνώστη.
• Ο δεύτερος λόγος είναι παρεµφερής. Πρόκειται για την περιγραφή της Νεφέλης Ευαγγέλου στο οπισθόφυλλο του βιβλίου. Όπου µας δίνει το ιστορικό-κοινωνικό περίγραµµα µέσα στο οποίο εκτυλίσσεται η υπόθεση του µυθιστορήµατος γράφοντας: «Η ‘‘οδός Καποδίστρια’’, ξεκινά την αφήγησή της από τα χρόνια του µεσοπολέµου, αν και τα παλαιότερα πρόσωπά της προηγήθηκαν αυτής της εποχής. Φτάνει στον εικοστό αιώνα και θα συνεχίσει, ποιος ξέρει που, όσο υπάρχουν άνθρωποι, όσο αλλάζει η ζωή τους στους καιρούς που έρχονται…».
• ∆ηµοσιογραφικά, δηµοσιολογικά, θα το χαρακτήριζα κράµα αυτοβιογραφικής µυθιστορίας και τοιχογραφία παλαιότερης αστικής τάξης των Χανίων. Ηθογραφία, επίσης. Η θέση της γυναίκας, τότε, αλλά και στις πρόσφατες δεκαετίες.
• Κατά την ανάγνωση εκτός από αυτήν την ίδια την ιστορία, µου άρεσαν: Η περιγραφή εποχής από το µεσοπόλεµο και µετά µέσα στην πόλη των Χανίων. Εκδηλώσεις, χοροί, ντύσιµο στη χαρά και στη λύπη. Τα τοπόσηµα και όχι µόνο που αναφέρονται και ακόµα καλά κρατούν ως σήµερα. Η στάση Ολύµπια. Ο δηµοτικός κήπος, η ΑΒΕΑ, τα δικαστήρια. Το Λύκειο των Ελληνίδων Χανίων. Οι στολές. Λεπτοµέρειες για το πώς τις έραβαν οι νοικοκυρές. Εξαιρετικές λογοτεχνικές περιγραφές των κήπων, των πολλών λουλουδιών και του πράσινου του συγκεκριµένου δρόµου Ι. Καποδίστρια -τότε- αλλά και της πόλης . Αυτής που κάποτε λέγαµε πόλη των γιασεµιών και των λουλουδιών. Και η ύπαιθρος, όµως. Παρούσα. Το Θέρισο, Αγία Κυριακή εκκλησία, Ντερές, Λάκκοι.
• Μου άρεσαν οι εξαιρετικές περιγραφές της φύσης, παντού. Στο δρόµο Καποδιστρίου, στην πόλη, στην ύπαιθρο. Νοµίζω θα αρέσει σε πολλούς Χανιώτες και όχι µόνο.
Υπόθεση
• Τέσσερις γενιές µιας Χανιώτικης οικογένειας περιλαµβάνει το µυθιστόρηµα. Η καθηµερινότητά τους έχει όλες τις πολύ ενδιαφέρουσες αναφορές και σε πρόσωπα που είτε ρητά αναφέρονται, είτε υπονοούνται. Στα έθιµα που υπήρχαν και σε µεγάλο βαθµό σώζονται ακόµα. Στις τοπικές συνήθειες και ανταλλαγές στους αρραβώνες, τους γάµους, τις κηδείες. Οι αναφορές στα τοπικά εδέσµατα ανάλογα και µε την εποχή, τους κοινωνικούς κανόνες και τη διαχρονική τους εξέλιξη. Όλα µέσα από ιστορίες που άκουσε στα παιδικά της χρόνια αλλά, κυρίως, αυτές που αποτέλεσαν προσωπικά της βιώµατα. Όλα αυτά µαζί µε περιγραφές και την εξέλιξη της κοινωνικής ζωής όχι µόνο των συγκεκριµένων συγγενικών οικογενειών αλλά και µε ψυχογραφική ανάλυση χαρακτήρων και πράξεων. Και αυτό ακριβώς, η ψυχογραφική ανάλυση και η ψυχολογία ανθρώπων φαίνεται να αποτελεί το… φόρτε της συγγραφέως.
• Ο τρόπος και η γλαφυρότητα γραφής, η ειλικρίνεια απόδοσης συναισθηµάτων στους άλλους αλλά και στην ίδια (τώρα στην ωριµότητα ηλικίας της αφηγήτριας) λειτουργούν ως ενδιαφέροντα συνδετικά στοιχεία των ιστοριών.
• Φυσικά η παρουσίαση του κεντρικού προσώπου του βιβλίου, της Ανέλιας, της µάνας της ηρωίδας, κλέβει την παράσταση. Η µάνα της και η σχέση µε την οικογένειά της και την ίδια όπως διαµορφώνονταν αυτά στην εξελικτική πορεία της ζωή τους. Το οµολογεί άλλωστε στο τέλος η ‘‘αφηγήτρια’’ όταν, φιλοσοφώντας, λίγο πριν το τέλος ,γράφει!
«{…∆εν παύει να πλανιέται η σκιά της αµφιβολίας και της δυσπιστίας στις προθέσεις όλων από όλους, αν και η ζωή είναι όπως την υφαίνουν οι άνθρωποι και η Μοίρα τους, µε στηµόνι και υφάδι, στον αργαλειό που διάλεξαν…} {…Αυτό ήθελε να πιστεύει, η Νάγια, για την πιο ιερή µορφή της ζωής της, τη µάνα της, και τον εαυτό της, µετά την καταλυτική, υπέροχή συνάντησή τους, ‘‘εν ζωή’’…}».
