Μια διαφορετική ματιά από μεταπτυχιακούς φοιτητές της Αρχιτεκτονικής του Πολυτεχνείου Κρήτης
Πέντε διαφορετικές ματιές, από ισάριθμες μεταπτυχιακές εργασίες στην “πίσω αυλή” του Νεωρίου Moro, δίπλα στον προμαχώνα Mocenigo εκεί που εδώ και χρόνια λειτουργεί χώρος στάθμευσης αναδεικνύουμε στο σημερινό μας δημοσίευμα.
Στo πλαίσιo του μεταπτυχιακού προγράμματος “Προστασία, αποκατάσταση και ανάδειξη ιστορικών κτηρίων και συνόλων” στο μάθημα “Ολοκληρωμένος σχεδιασμός σε ιστορικό περιβάλλον” στη Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πολυτεχνείου Κρήτης, πέντε μεταπτυχιακοί φοιτητές παρουσίασαν ισάριθμες διαφορετικές προτάσεις. «Η κάθε μια από αυτές έχει μια ιδιορρυθμία μια ιδιαίτερη επίλυση που είναι πρωτότυπη από μόνη της!» επισημαίνει ο καθηγητής αρχιτεκτονικής κ. Νίκος Σκουτέλης που ήταν και ο υπεύθυνος του μαθήματος. «Κάθε μεταπτυχιακός έδωσε το δικό του στίγμα. Τους έδωσα συγκεκριμένες κατευθύνσεις φοβούμενος ότι θα τους περιορίσω πολύ, τελικά δεν όχι μόνο δεν περιορίστηκαν αλλά τα παιδιά με την δουλειάς του άγγιξαν σημεία που δεν μπορούσα να φανταστώ» τονίζει.
Στα χνάρια του ρυμοτομικού Δοξιάδη
«Στόχος της εργασίας μου ήταν να επαναφέρω τις γραμμές που προβλέπονταν στο παλιό ρυμοτομικό σχέδιο του Δοξιάδη για την πόλη των Χανίων κάτι που δεν έγινε ποτέ» μας λέει ο μεταπτυχιακός φοιτητής Κωνσταντίνος Βαλλιανάτος. Δίνοντας περισσότερες πληροφορίες τονίζει ότι «αυτές οι ρυμοτομικές γραμμές έχουν ως βάση τους τις χαράξεις από την εποχή της παλιάς σχολής χωροφυλακής που βρίσκονταν σε αυτό το σημείο. Συνεπώς, επαναφέρω εκείνα τα όρια και η συμπλήρωση με οικοδομικούς όγκους γίνεται σε θέσεις που ισχυροποιούν αυτά τα όρια. Επίσης θέλω να αποδώσω στον περιπατητή την αίσθηση την χωρική και δεν γίνονται εξεζητημένες σχεδιαστικές κινήσεις αλλά πολύ μετρημένες».
Αναφορικά με τον χώρο στάθμευσης σήμερα ο αρχιτέκτονας τον υποβαθμίζει στο ύψος του περιπατητή και εκεί τοποθετεί «μια υπαίθρια αγορά με τη συμμετοχή μικρών παραγωγών με λαχανικά, φρούτα, λουλούδια ώστε να έχουμε πολλά χρώματα! Στα κτήρια δυτικά της πλατείας προτείνω έκθεση και φωτογραφικό αρχείο για την παλιά πόλη των Χανίων και δίπλα στο Νεώριο του Μoro τοποθετώ μεταλλική κατασκευή ως σκίαστρο».
Το σχόλιο του καθηγητή Ν. Σκουτέλη για την εργασία του Κ. Βαλλιανάτου είναι ότι «καταφέρνει και τοποθετεί την κατοικία εκεί που πρέπει και επαναχρησιμοποιεί τον κοινόχρηστο χώρο με μια υπαίθρια αγορά.
Μπορούμε να πούμε ότι είναι η πιο βατή πρόταση στο τι περιμένει κανείς να γίνει. Μια πρώτη πρόταση που ανταποκρίνεται στα ζητούμενα τα πιο σίγουρα και οφθαλμοφανή και παράλληλα δεν κτίζει κάτι υπέρμετρα μεγάλο».
Σταθερές και… ανατροπές
Τη λειτουργία χώρου στάθμευσης στην πλατεία προβλέπει ο Ευάγγελος Κωλέτσης (ο μόνος από τους πέντε φοιτητές) προτείνοντας όμως κάτι διαφορετικό. «Η εργασία μου δεν ανατρέπει την υφιστάμενη κατάσταση σε ό,τι αφορά το χώρο στάθμευσης απλά προτείνω να γίνει μια διαχείριση ώστε η πλατεία να “ανέβει”, να πάρει ύψος και ο χώρος στάθμευσης να μπει από κάτω κατά κάποιο τρόπο να υπογειοποιηθεί. Με αυτό πετυχαίνω να μην ανατραπεί η συνθήκη της στάθμευσης και ο χώρος να είναι δημόσιος» δηλώνει ο Ε. Κωλέτσης. Περιγράφοντας το σχέδιο του σημειώνει πως «ξεκινάει ένας γραμμικός δημόσιος χώρος από την παιδική χαρά που θα οδηγεί στη δημόσια πλατεία και στον προμαχώνα Mocenigo.
Η υφιστάμενη κλίση του υπαίθριου πάρκινγκ μετατίθεται δύο μέτρα ψηλότερα και μετατρέπεται σε μια δημόσια κεκλιμένη πλατεία με κατά τόπους φύτευση και διαμορφώσεις κάτω από την οποία τοποθετείται ο χώρος στάθμευσης σε δύο επίπεδα. Η χρήση του πάρκινγκ εκτός του ότι κρίνεται απαραίτητη ιδίως για τον κάτοικο και τον ντόπιο επισκέπτη θεωρούμε πως συνάδει νοηματικά και με την ιστορική λειτουργία των Νεωρίων». Στον προμαχώνα γίνονται φυτεύσεις, σημεία παρατήρησης, διατηρείται η κίνηση προς το βόρειο τμήμα της παραλίας, ενώ σχεδιάζεται και η πρόσβαση στην παραλία βόρεια του Μocenigo ως μικρή αστική παραλία.
«Το σχέδιο του Ε. Κωλέτση είναι το πιο ανατρεπτικό» παρατηρεί ο κ. Σκουτέλης συνεχίζοντας πως «φτιάχνει ένα χώρο στάθμευσης που θα έχει τη μορφή του αναχώματος που ταιριάζει στον σχεδιασμό των Ενετών για τα τείχη».
Ένα νέο θέατρο
Η δημιουργία ενός θεάτρου στο χώρο της πλατείας και η ενίσχυση των κατοικιών είναι στις προτεραιότητες του Αντώνη Καραμήτρου. «Πρόκειται για μια πολύ καλή δουλειά. Ο Αντώνης αντί να παραλαμβάνει στοιχεία από τις περιοχές, μεταφέρει μια γραφή από την μνημειακή κατασκευή του τείχους προς την κατοικία. Κατά κάποιο τρόπο επεκτείνει τις κατοικίες ως μια περιοχή του τείχους» λέει ο κ. Σκουτέλης.
Αναφορικά με το θέατρο που το τοποθετεί στο σημερινό χώρο στάθμευσης «δημιουργεί αναβαθμούς μεταφέροντας εκεί το θέατρο της Ανατολικής Τάφρου! Αφήνει όλο το χώρο ελεύθερο και καινούργιο κατασκευάζεται όπως τα σπίτια είναι σε απόσταση από τις οχυρωματικές εγκαταστάσεις» καταλήγει ο καθηγητής.
Ενίσχυση της κατοικίας
«Βλέποντας την περιοχή εργασίας μας έκανα μια σειρά από παραδοχές. Η πλατεία έχει καταληφθεί από αυτοκίνητα, υπάρχει η εικόνα της “πλάτης” των Νεωρίων Moro βόρεια, στα ανατολικά τον προμαχώνα που δεν είναι “ενεργοποιημένος” και το λιμάνι που δεν φαίνεται καλά-καλά. Βρισκόμενος με τη πλάτη στα Νεώρια βλέπεις μακριά τα Λευκά Όρη ! Ένα πολύ δυνατό σημάδι που έκανε εντύπωση στους περιηγητές. Όλα αυτά προσπάθησα να τα συνενώσω τα Νεώρια με τον Προμαχώνα, το λιμάνι με τη Μίνωος, σαν να δίνει η περιοχή την σκυτάλη στην άλλη» μας περιγράφει την εργασία του ο Γιάννος Λιόφαγος.
Ο μεταπτυχιακός φοιτητής δίνει έμφαση στην κατοικία επανασχεδιάζοντας τα κτίσματα και σεβόμενος την παραδοσιακή αρχιτεκτονική τους. «Η κατοικία κρατάει κόσμο και παραμένει ζωντανή η πόλη, δημιουργεί συνθήκες για να υπάρχουν μόνιμοι κάτοικοι και να μην έχουμε μόνο εποχικότητα» δηλώνει χαρακτηριστικά.
«Ο Γ. Λιόφαγος στην εργασία του παρουσιάζει μια πολύ λεπτομερή ανάλυση για το πώς ήταν η περιοχή πριν τους βομβαρδισμούς του 1940-1941. Με νέες χαράξεις διαμορφώνει νέα οικοδομικά τετράγωνα και τα φέρνει “πιο μπροστά” και αυτή είναι η καινοτομία του του. Ενισχύει την μόνιμη κατοικία, κάτι πολύ σημαντικό για τους νέους και δίνει έμφαση και τα υλικά κατασκευής. Επίσης τοποθετεί τρία πρισματικά στέγαστρα δίπλα στα Νεώρια για να μετριάσει τους μεγάλους τοίχους» σχολιάζει ο κ. Ν. Σκουτέλης.
Σύνδεση με την αλιεία…
«Η εργασία του Αντώνη Λαγού είναι επίσης πολύ ενδιαφέρουσα. Κρατάει την οδό Δευκαλίωνος και δημιουργεί νέα κτήρια, σε κάθε σημεία που έχουμε κατεστραμμένα ή μισοτελειωμένα κτίσματα. Επίσης αποκαθιστά τα κενά οικόπεδα πίσω από το “Porto Veneziano”» αναφέρει ο κ. Σκουτέλης για τη συγκεκριμένη εργασία. Το χαρακτηριστικό της δουλειάς του Αντώνη Λαγού είναι πως δημιουργεί στο χώρο της πλατείας ένα κτήριο που είναι συνδεδεμένο με την αλιεία και τους ανθρώπους της. Πρόκειται για ένα μικρό πολιτιστικό κέντρο για το λιμάνι με γύρω – γύρω ελεύθερο χώρο και εντός του αίθουσα προβολών, χώρους για εκθέσεις – διαλέξεις, εργαστήριο – μαγειρείο όπου οι ψαράδες θα παρασκευάζουν φαγητά με τα προϊόντα τους.
