Είναι κοινός τόπος, ότι η οικονομική κρίση της Ελλάδας έχει θεσμικές – πολιτικές ρίζες.
Αν οι θεσμοί αντανακλούν το χαρακτήρα ενός λαού, εμείς δυστυχώς δεν περιλάβαμε τις αρετές μας στη δομή και λειτουργία του κράτους.
Και δυστυχώς οι διαδικασίες αναθεώρησης του Συντάγματος διαχρονικά είχαν χαρακτήρα ρύθμισης συγκυριακών και εφήμερων πολιτικών σκοπιμοτήτων ή έγιναν υπό τη πίεση μεγάλων γεγονότων. Δεν είχαν ούτε ευρεία συναίνεση ούτε προοπτική βάθους χρόνου.
Παραθέτω ένα πλέγμα ιδεών, ενόψει της επικείμενης αναθεώρησης, με κύριο γνώμονα την εγκατάσταση σταθερών θεσμών δημοκρατικών ελέγχων και ισορροπιών.
– Άμεση εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας από το λαό, με πρόταση υποψηφιοτήτων από αριθμό κοινοβουλευτικών ή πολιτών.
– Πάγιο εκλογικό σύστημα. Το γερμανικό έχει αποδείξει με τη διάρκεια του αποτελεσματική λειτουργικότητα. Οι μισοί Βουλευτές να εκλέγονται σε μείζονες περιφέρειες, χωρίς την εξάρτηση που προκαλεί ο σταυρός προτίμησης και οι άλλοι μισοί σε μικρές εκλογικές περιφέρειες με σταυρό προτίμησης.
– Να ψηφισθεί ο Νόμος του άρθρου 51 παρ.4 του Συντάγματος, για την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος από τους εκτός επικράτειας Έλληνες.
– Κοινοβούλιο τετραετούς διαρκείας. Πρόωρη διάλυση μόνο με πλειοψηφία 2/3 και η νέα Βουλή καλύπτει το υπόλοιπο της θητείας της διαλυθείσας. Βουλή 200 μελών.
– Δεύτερο νομοθετικό σώμα. Γερουσία 100 μελών. Εκλογή με απλή αναλογική, με τη χώρα ως μια εκλογική περιφέρεια.
– Ορισμός ορίου θητειών σε κάθε εκλεγόμενη θέση για όλους. Δυνατότητα συνέχισης πολιτικής παρουσίας σε άλλη θέση.
– Ασυμβίβαστο υπουργού-βουλευτού. Όσο διάστημα παραμένει μέλος της Κυβέρνησης, θα αναπληρώνεται στη Βουλή από τον πρώτο επιλαχόντα. Εξεταστέο, το ασυμβίβαστο εκλογής υπουργού στο αμέσως επόμενο κοινοβούλιο. Υπουργοί με θητεία, διορισμός με ακρόαση από το Κοινοβούλιο.
– Συνταγματικό δικαστήριο.
– Ασυλία κοινοβουλευτικών και υπουργών μόνο για ότι σχετίζεται με την άσκηση του λειτουργήματος.
– Μυστική ψηφοφορία εκλογής για τον Πρόεδρο της Βουλής.
– Κανένας φόρος δεν θα πρέπει να επιβάλλεται χωρίς αυξημένη πλειοψηφία 180
Βουλευτών. Οι φόροι είναι ιεροί. Είναι μέρος του ιδρώτα του Λαού. Πρέπει να επιβάλλονται με μέτρο και μόνον όταν υπάρχει πανθομολογούμενη πραγματική ανάγκη. Η ουσία είναι, να υπάρχει έγνοια για τα έξοδα, όχι μόνον αγωνία για τα έσοδα.
– Η συζήτηση του προϋπολογισμού, στη Διαρκή Κοινοβουλευτική Επιτροπή της Βουλής να γίνεται, όχι συνολικά με την παρουσία μόνο του Υπουργού των Οικονομικών αλλά κατά Υπουργείο, με την παρουσία του αρμόδιου Υπουργού, ο οποίος θα δικαιολογεί στα μέλη της Διαρκούς Κοινοβουλευτικής Επιτροπής, τις δαπάνες του Υπουργείου του.
– Να εμφανίζεται μια φορά το χρόνο στη Βουλή, ο Υπουργός Κοινωνικών Ασφαλίσεων, για να ενημερώσει την Εθνική Αντιπροσωπεία και τον Ελληνικό Λαό για την κατάσταση της Κοινωνικής Ασφάλισης.
– Συνταγματική απελευθέρωση των εξεταστικών επιτροπών της Βουλής από την εξουσιαστική και συνάμα παραλυτική Βούληση της Κυβέρνησης.
– Επανεξέταση του θεσμού των δημοψηφισμάτων, ώστε σταδιακά να αναχθούμε και σε μορφές άμεσης δημοκρατίας, ενδυναμώνοντας έτσι την αντιπροσωπευτική δημοκρατία.
Η Αναθεώρηση του Συντάγματος σε αυτή τη συγκυρία της κρίσης και αυτής της Κοινοβουλευτικής περιόδου, είναι μεγάλη ευκαιρία και δεν πρέπει με τίποτε να χαθεί: Εκσυγχρονίζεται το κράτος και ανορθώνεται η αξιοπιστία του στο εσωτερικό και το εξωτερικό.
Είναι πρωτίστως ευκαιρία ενός νέου ξεκινήματος για ένα Λαό που έχει αποκάμει από βάρη, ανασφάλεια, έλλειψη προοπτικής και ανάγκη ενός σοβαρού κράτους.
* Ο Δημήτρης Σιούφας είναι πρώην Προέδρος της Βουλής των Ελλήνων
