∆εν θέλω του κισσού το πλάνο ψήλωµα σε ξένα αναστυλώµατα δεµένο
Θέλω να είµαι ένα καλάµι, ένα χαµόδεντρο, µα όσο ανεβαίνω, µόνος να ανεβαίνω.
( Γ. ∆ροσίνης, από τη συλλογή «Φωτερά σκοτάδια», 1915)
Τούτες τις µέρες που βγήκαν τα αποτελέσµατα των Πανελλαδικών Εξετάσεων ξετυλίχθηκαν στα µέσα µαζικής ενηµέρωσης πολλές ιστορίες παιδιών που ο αγώνας του για την κατάκτηση µιας θέσης στο Πανεπιστήµιο ήταν πολύ πιο δύσκολος από των υπολοίπων. Ο λόγος για τα παιδιά που σε αυτή τη προσπάθεια στηρίχτηκαν αποκλειστικά στις δικές τους δυνάµεις, χωρίς να λυγίσουν στην ανέχεια και στις τρικλοποδιές της κοινωνικής τους ειµαρµένης.
Χωρίς υποστηρικτικό οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον ήλθαν συχνά αντιµέτωπα µε τις συνθήκες ζωής τους που οριοθετούν ένα περιορισµένο πεδίο ευκαιριών και δυνατοτήτων για περαιτέρω διεκδικήσεις. ∆υσβάστακτα εµπόδια σε αυτή τους την προσπάθεια η οικονοµική και πνευµατική φτώχεια και το χαµηλό γνωστικό και κοινωνικό υπόβαθρο των οικογενειών τους που συχνά όχι µόνο δεν ενισχύει, αλλά απαξιώνει το ρόλο της εκπαιδευτικής διαδικασίας.
Και όµως αυτοί οι νέοι δεν έπαψαν ποτέ µε το όνειρο παραµάσχαλα να αγωνίζονται και να αναζητούν δρόµους διαφυγής από τον προδιαγεγραµµένο αρνητικά κοινωνικό τους προορισµό. Μια πολυπόθητη διαφυγή, όπου η ελπίδα για απόδραση ανατροφοδοτείται από τη δύσκολη καθηµερινότητα της ζωής τους και χαλυβδώνει την ατοµική προσπάθεια µε µια αξιοθαύµαστη δύναµη. Πολύτιµα όπλα τους η γρανιτένια θέληση, το πείσµα και η δίψα για µάθηση σε ένα ιδιαίτερα δυσβάσταχτο µοναχικό ταξίδι µε απογοητεύσεις και συχνές αναταράξεις.
Παιδιά που λόγω των άσχηµων οικογενειακών συνθηκών που βιώνουν, εξαναγκάζονται να ενταχθούν από νωρίς στην παραγωγική εξωσχολική διαδικασία µε αρνητικές συνέπειες για την επίδοσή τους στο σχολείο. Παιδιά που παλεύουν µε τις κοινωνικές ανισότητες που µετατρέπονται σε εκπαιδευτικές µέσα στον ίδιο το χώρο του ελληνικού σχολείου, που η δοµή και ο τρόπος οργάνωσης του αγνοούν την ανάγκη της αντισταθµιστικής εκπαίδευσης.(Αλήθεια πού πήγαν η ενισχυτική διδασκαλία στο Γυµνάσιο και η πρόσθετη διδακτική στήριξη στο Λύκειο για να καλύψουν τα µαθησιακά κενά αυτών των παιδιών;)
Παιδιά µεταναστών, προσφύγων, µονογονεϊκών οικογενειών ή παιδιά που ζουν σε δοµές ιδρυµατικής φροντίδας, χωρίς την οικογενειακή θαλπωρή. Παιδιά που παλεύουν µε τα γεωγραφικά και εκπαιδευτικά χαρακτηριστικά των υποβαθµισµένων σχολείων των αποµονωµένων και αποµακρυσµένων περιοχών της χώρας µας.
Νέοι που αγωνίζονται για την απόκτηση αυτοεκτίµησης µέσα στο ίδιο το σχολείο τους, σε ένα σύστηµα που ωθεί τους προνοµιούχους και εξοστρακίζει τους αδύναµους.
Νέοι που δεν ξεστρατίζουν και δεν τους παρασύρει το βούρκο στο ευάλωτο στην παραβατική συµπεριφορά περιβάλλον στο οποίο συχνά είναι εξαναγκασµένοι να ζουν.
Άξια θαυµασµού αυτά τα παιδιά, γιατί δεν βρήκαν τίποτα έτοιµο µε κίνδυνο να το χάσουν στο πρώτο φύσηµα του αέρα, γιατί απέχτησαν βήµα-βήµα και µε πολύ κόπο τα εφόδια της ζωής τους και έβαλαν στέρεα θεµέλια σε κάθε κατάκτησή τους, µικρή ή µεγάλη.
Μπολιασµένα µε τα πολύτιµα κοινωνικά αντισώµατα της ατοµικής προσπάθειας που τους «χαρίζουν» οι δυσκολίες της ζωής και στηριγµένα στέρεα σε ό, τι κάνουν στον εαυτό τους, κερδίζουν δίκαια την από καρδιάς εύφηµη µνεία µας.
*Η Μαρία Μαράκη είναι φιλόλογος, πρώην λυκειάρχης.
