Είχα την ατυχία που δεν γνώρισα τον παππού και τη γιαγιά μου από τους γονείς του πατέρα μου, γιατί είχανε φύγει από τη ζωή αλλά είχα την τύχη να γνωρίσω τον παππού και τη γιαγιά μου από τους γονείς της μάνας μου, είπε πρόσφατα ο ηλικιωμένος κ. Γιάννης στη συνάντηση που είχαμε μαζί του. Όλων η καταγωγή τους ήτανε από τη Μ. Ασία και κατά διαστήματα ήτανε χαρούμενος και λυπημένος, ανάλογα με τις αναμνήσεις από τα βιώματα που είχε από όταν ήταν σε ηλικία μετά τα πέντε έτη που είχε συμπληρώσει από τη γέννησή του.
Ο παππούς μου ο Στέλιος, είπε, υπολογίζω ότι έφυγε από τη ζωή γύρω το 1940. Μου έχει μείνει στη μνήμη μου η μικρασιατική φορεσιά του με το σαρίκι στο κεφάλι που καθότανε συνέχεια λόγω του γήρατός του έξω από το σπίτι στο χωριό στο πέτρινο μπεντένι της αυλής του. Σήκωνε πότε πότε το κεφάλι του και καμάρωνε την εκκλησία του Αγίου Πνεύματος στην κορυφή του Βρύσινα. Η γιαγιά μου Αθηνά επίσης με τη μαύρη φορεσιά, με την ποδιά στη μέση και με το μαύρο μαντήλι στο κεφάλι της που συμβολίζανε τα άλλα παιδιά τους που χαθήκανε στον πόλεμο της πατρίδος της. Την ίδια φορεσιά είχανε ο γιος της Νικόλας και η κόρη της Γεωργία. Χαμόγελο σπάνια έβγαινε από τα χείλη τους, παρά μόνο όταν βλέπανε τα παιδιά τους που είχανε φέρει στη ζωή να ακολουθούν τις αρχές που είχανε από την πρώην τους πατρίδα και την πρόοδο που αποκτούσανε από ό,τι κάνανε για να φύγουν από τη φτώχεια που βιώνανε όλοι την εποχή της κατοχής που τους είχε φέρει ο Μικρασιάτικος και ο Γερμανικός πόλεμος.
Μετά από την παραπάνω σύντομη ενημέρωση που σας έκανα από την παιδική ηλικία για τον παππού, για τη γιαγιά και για τους γονείς μου, τώρα θα σας πω και ΄γω τα σπουδαιότερα βιώματά μου που έζησα κοντά τους και τα θυμάμαι ακόμα, για να νιώσουν και αυτοί ευχαρίστηση που μας ακούνε σήμερα από ψηλά, και παρά του ότι έχουν περάσει τόσα πολλά χρόνια τους θυμήθηκα. Αυτά τα λέω και τα γράφω, για να ενημερωθούν και οι περισσότεροι που δεν βρέθηκε κανείς να τους ενημερώσει για να πιστέψουν ότι όλα είναι αληθινά.
Μα δεν είναι ποτέ δυνατόν να ξεχάσω τη γερμανική κατοχή. Θυμάμαι όταν πέσανε οι πρώτες βόμβες πιο πάνω από το χωριό μας και αμέσως έφυγε η οικογένειά μου να κρυφτούμε στη σπηλιά του Βρύσινα χωρίς να πάρουμε μαζί μας τίποτα. Ευτυχώς που εκεί κοντά είχε τα πρόβατά του ο μπαρμπα-Νικόλας και πίναμε γάλα. Επίσης εκεί κοντά είχε αχλάδια, βελάνια, χαρούπια και τα τρώγαμε άγουρα. Ακόμα δεν ξεχνώ που ένας σκορπιός δάγκωσε στο χέρι τον Αντώνη Δ. και είχε πρηστεί το χέρι του. Μετά το τρίβανε με ζεστό γάλα και έφυγε το δηλητήριο. Ούτε μπορώ να ξεχάσω τα τρυπημένα και μπαλωμένα ρούχα και παπούτσια που φορούσαμε. Το ίδιο και στο σχολείο που πίναμε γάλα από σκόνη χωρίς βούτημα. Εκτός από τα βιώματά, μας λέγανε συνέχεια και πολλές διδακτικές συμβουλές για να πάρουμε τον καλό δρόμο στην κοινωνία όταν θα μεγαλώσουμε.
Από αυτές θυμήθηκα τη μάνα μου που μου έλεγε πολλές φορές ότι: για να έχεις παιδί μου, Γιάννη, στη ζωή σου καλή πρόοδο πρέπει ό,τι θα σου λέμε εμείς, οι γονείς σου και στο σχολείο ο δάσκαλός σου να τα μαθαίνεις με τη μια φορά που θα σου τα λέμε, αλλά και ποτέ να μην τα ξεχνάς.
Όποιος τα μαθαίνει και τα ξεχνά οπότε δεν τα εκτελεί, τον λένε μπουμπούνα «κουτό»· να προσέχεις για να μη σου λένε και εσένα το ίδιο.
Γι’ αυτό λένε οι γονείς στα παιδιά τους ότι στον άνθρωπο το λένε μόνο μια φορά και το μαθαίνει, ενώ στον γάιδαρο που είναι ζώο και δέκα φορές να το πούνε ποτέ δεν το μαθαίνει.
Αυτή η παροιμία που λέγανε την παλιά εποχή οι γονείς στο σπίτι και ο δάσκαλος στο σχολείο για συμβουλή ήρθε πρόσφατα στη σκέψη σε κάποιο ηλικιωμένο και την υπενθύμισε στην παρέα του που πιθανόν να την είχανε ξεχάσει. Αμέσως ένας άλλος ζήτησε να τους πει ένα ζωντανό παράδειγμα από τον ένα γιο του αδελφού του όταν πήγαινε στο Δημοτικό σχολείο του χωριού του.
Ο δάσκαλος έλεγε σε όλα τα παιδιά το μάθημα και αυτός δεν πρόσεχε να το μάθει. Την άλλη ημέρα τον ρωτούσε και δεν θυμότανε να του απαντήσει και πάλι του το έλεγε για πολλές φορές αλλά πάλι το ίδιο. Έτσι ο δάσκαλος θύμωσε και του είπε να πεις στον πατέρα σου να έρθει στο σχολείο που τον θέλω. Πράγματι, πήγε και του είπε: «ο γιος σου, ο Μανώλης, δύσκολα θα τελειώσει το σχολείο. Όσες φορές και να του πω το μάθημα το ξεχνά, είναι μπουμπούνας. Μόνο όταν τελειώσει το σχολείο να τον έχεις κοντά σου στα χωράφια και στα πρόβατα, για να προοδεύσει από αυτά». Ο πατέρας από ντροπή έσκυψε το κεφάλι και του είπε: «αφού δεν παίρνει τα γράμματα θα του πάρω έναν γάιδαρο όταν θα μεγαλώσει να συνεργάζεται μαζί του».
Τελειώνοντας θα πούμε ότι και στην σημερινή εποχή συμβαίνουν παρόμοιες λίγες περιπτώσεις, αλλά κανείς δεν λέει στα παιδιά ότι «είσαι μπουμπούνας» ή «μια φορά το λένε στον άνθρωπο και δέκα στον γάιδαρο», γιατί περιφρονούν αυτήν την παροιμία. Όμως όσοι δεν μαθαίνουν γράμματα υπάρχουν πολλές τέχνες και επαγγέλματα, οπότε αποκτούν την πρόοδο για τις οικογένειές τους!
*Ο Γιάννης Τσακπίνης είναι Συνταγματάρχης (Π.Β.) ε.α.
