Όλα τα παιδιά επηρεάζονται σημαντικά ακούγοντας αληθινές ιστορίες ζωής με υπονοούμενα μηνύματα. Ο λόγος;
Δυσκολότερα μπορούν να διαφωνήσουν με μια ιστορία ζωής παρά όταν ακούν συνεχείς επαναλαμβανόμενες συμβουλές.
Γονείς, γιαγιάδες και παππούδες με τους οποίους συζήτησα τις προηγούμενες εβδομάδες, έχουν υιοθετήσει την πρακτική της αφήγησης εμπειριών ζωής σαν μέσο πειθούς. Είναι φανερό ότι η συναισθηματική, η πνευματική εξέλιξη των παιδιών μας, κι η διαμόρφωση του μαθησιακού τους χαρακτήρα δεν μπορεί να αφήνεται στην τύχη. Ούτε, φυσικά, είναι ορθό να αναθέτουμε την διαπαιδαγώγηση τους στα τηλεοπτικά προγράμματα.
Γι αυτό ο ρόλος ενός αφηγητή σε κάθε οικογένεια αναδεικνύεται σημαντικός. Ευτυχώς υπάρχουν καλοί αφηγητές, σε κάθε σόι.
Ας μπει μπροστάρης μια γιαγιά, ένας παππούς, μια θεία, ένας θείος που θα αναλάβει τον ρόλο του αφηγητή εμπειριών ζωής, του αναγνώστη βιβλίων ή του παραμυθά.
Στο σημείωμα παρουσιάζω νέα μοναδικά οφέλη των παιδιών που είναι τακτικοί ακροατές εμπειριών ζωής.
Δυναμική αφήγηση
Προ ημερών καθώς διάβαζα σε μαθητές Στ τάξης Δημοτικού μια νεανική μου περιπέτεια στο δέλτα του ποταμού Νίγηρα ξανάζησα την αγωνία των στιγμών.
Πώς το κατάλαβα;
Ηταν η γλώσσα σώματος και οι διασταλμένες κόρες των ματιών των μαθητών και της δασκάλας τους που αντιδρούσαν στο κόμπιασμα της φωνής μου. Ρίγησα.
Αυτή η αμφίδρομη μη λεκτική επικοινωνία ανάμεσα σε αφηγητές και σε μικρούς ακροατές κτίζει τις πολυπόθητες γέφυρες επικοινωνίας.
Τα παιδιά χάθηκαν στο χρόνο, όταν άκουγαν για τα συνομήλικα τους, του ποταμού, που δεν είχαν ξαναδεί ξανθό λευκό κορίτσι.
Ηταν σαν να καβάλησαν μια αυτοσχέδια μηχανή του χρόνου. Την δική μου μηχανή.
Αφωνοι οι μικροί μαθητές βρέθηκαν σε κατάσταση ροής, μια μοναδική κατάσταση εύκολης μάθησης που κράτησε όσο μια ανάσα.
Εργαστήρι παραμυθιού
Θα σας φανεί περίεργο κι όμως υπάρχει ένα θεωρητικό πλαίσιο της Ψυχολογίας για το πώς στήνεται μια συναρπαστική αφήγηση μιας εμπειρίας ζωής ή ένα παραμύθι.
Μερικά τέτοια ‘μυστικά’ αποκαλύπτω κάθε χρόνο, από το 2008, στο εργαστήρι “Μια ιστορία ”την ημέρα” για γονείς, παππούδες και γιαγιάδες που παρουσιάζω στην ΠΟΛΥΓΝΩΣΗ.
Στους συμμετέχοντες χαρίζω το ομώνυμο μικρό βιβλίο “Μια ιστορία την ημέρα” το οποίο περιέχει ιδέες πώς να στήσεις και να παρουσιάσεις την δική σου ιστορία.
Το ενδιαφέρον είναι ότι οι συμμετέχοντες παππούδες και γιαγιάδες -όπως έγινε προχθές- συνεισφέρουν τις προσωπικές τους πινελιές στο θεωρητικό πλαίσιο.
Τι κερδίζουν τα παιδιά;
Οι ιστορίες ζωής του αφηγητή είναι μια ζωτική πηγή εννοιών και πληροφοριών με συνοχή. Βοηθάνε τους μικρούς ακροατές να εσωτερικεύουν στοιχεία της πολιτισμικής ταυτότητας του αφηγητή. Δηλαδή, ένα παιδί ή ένας έφηβος που ακούει μια περιπέτεια του παππού του στη θάλασσα ή για τα έθιμα του γάμου από τη γιαγιά του μαθαίνει, ταυτίζεται και το σπουδαιότερο πολλές φορές διδάσκεται με έμμεσο τρόπο στοιχεία κρίσιμα για την ανάπτυξη του.
Επίσης, τα παιδιά αναπτύσσουν μερικές μοναδικές δεξιότητες ακούγοντας ιστορίες. Κατ’ αρχήν, αναπτύσσουν τη μνήμη εργασίας τους επειδή αποκρυπτογραφούν και αναλύουν πολλά στοιχεία άγνωστα τους σε μικρό χρόνο.
Διευρύνουν, επίσης, την ικανότητα τους να αναστέλλουν την πρόσληψη άσχετων πληροφοριών από τις παρεμβολές του χώρου. Παρεμβολές που γίνονται κατά την διάρκεια της αφήγησης.
Ταυτόχρονα πλουτίζουν το λεξιλόγιο τους.
Αυτό ακριβώς έκανε ένα πιτσιρίκι προχθές σε ένα εστιατόριο της πόλης που άκουγε αμίλητο τη συζήτηση των μεγάλων και ξαφνικά ρώτησε:
“Τι σημαίνει η λέξη επεισόδιο;”
Πολύ τυχερό παιδάκι, βλέπετε δεν του είχαν δώσει κάποιο κινητό τηλέφωνο, να απασχολείται…
Τέλος, οι αποτελεσματικοί ακροατές υφαίνουν τα δίχτυα τους για να κτίσουν την προνοητικότητα, το σχεδιασμό και την πολύπλοκη μάθηση τους έτσι ώστε να μην πιάνονται απροετοίμαστοι.
Η συμπεριφορά τους παρομοιάζεται με αυτή των αραχνών.
Σε προχθεσινό δημοσίευμα του περιοδικού “New Scientist” αποκαλύπτεται το ευφυές δίκτυο πληροφοριών που στήνουν τα αραχνοειδή έντομα.
Συμπερασματικά
Γονείς, παππούδες και γιαγιάδες γνωρίζουν ότι κάθε αφήγηση μιας εμπειρίας τους…
✓Γεφυρώνει το χάσμα του χρόνου που τους χωρίζει από τα παιδιά και τα εγγόνια τους.
✓Προικίζει τη μελλοντική γενιά με πρωτογενή γνώση που δεν υπάρχει σε κανένα βιβλίο.
✓Ενδυναμώνει πολλές γνωστικές δεξιότητες των παιδιών με κυρίαρχη τη μνήμη εργασίας τους.
✓Βοηθάει τα παιδιά να δουν τα Χανιά μας και την ύπαιθρο του Νομού μας διαχρονικά., να ανακαλύψουν γωνιές άγνωστες κι άγραφες μικρές ιστορίες.
✓Στέλνει μήνυμα ελπίδας για άλλη μια αναγέννηση του τόπου μας.
✓Η επίδραση της αφήγησης παραμυθιών, ιστοριών, και βιωματικών εμπειριών διαρκεί μια ζωή.
✓Δημιουργεί αποτελεσματικούς αναγνώστες, πλούσιους χρήστες της γλώσσας μας και συμμετέχοντες πολίτες.
✓Τέλος, δημιουργεί μελλοντικούς αφηγητές και ευαίσθητους εκπαιδευτικούς.
Το βιβλίο ‘Μια ιστορία την ημέρα’ χαρίζεται σε γιαγιάδες και παππούδες από την ΠΟΛΥΓΝΩΣΗ.
