Στις 2 Νοεμβρίου 2013 σε τούτη την εφημερίδα είχα δημοσιεύσει ένα κείμενο με τίτλο «Μια μάχη μια παράλειψη», το οποίο αφορούσε τη ΜΑΧΗ της Αγριμοφάλας Μεσαυλίων (23 Μαΐου 1941), και την ΠΑΡΑΛΕΙΨΗ ανέγερσης κάποιου μνημείου που να θυμίζει το γεγονός αυτό. Επειδή το θέμα αυτό είχε και συνέχεια και για πληρέστερη ενημέρωση του αναγνώστη, παραθέτω μερικά αποσπάσματα από το κείμενο αυτό σαν εισαγωγή στο σημερινό κείμενο.
«Δ…Διαβαίνοντας από την περιοχή των Μεσαυλίων και έχοντας υπόψη την πρόσφατη ιστορία του τόπου, προσπάθησα να ανακαλύψω κάποιο σημάδι, αναμνηστικό της μάχης που εδόθη εδώ στις 23 Μαΐου 1941 κατά την οποία χωρικοί – ελεύθεροι σκοπευτές εξόντωσαν απόσπασμα του γερμανικού στρατού, το οποίο είχε ξεκινήσει από το Μάλεμε και όδευε προς την Παλαιόχωρα. Επροηγείτο άλλο και ακολουθούσε άλλο.
Oμως δεν αντιλήφθηκα τίποτα. Υπάρχουν μόνο πέντε μικρά εικονοστάσια στην άκρη του δρόμου που ασφαλώς δεν στήθηκαν για πεσόντες στη μάχη κατά του εχθρού, αλλά στη μάχη – τραγωδία της ασφάλτου…
Το ιδιαίτερο και σημαντικότερο στη μάχη αυτή ήταν ότι στην τελευταία φάση της, το απόγευμα, η πάλη έγινε σώμα με σώμα, χέρια με χέρια, με αποκλειστική σχεδόν χρήση αγχέμαχων όπλων, που θύμιζε ομηρικές μονομαχίες. Και το ακόμη συγκλονιστικότερο και ίσως μοναδικό φαινόμενο σε όλη την Ευρώπη, η παράδοση τμήματος του γερμανικού αποσπάσματος σε σχεδόν άοπλους πολίτες που μάχονταν για την ελευθερία τους και τις εστίες τους.
Ο αήττητος μέχρι τότε γερμανικός στρατός, που είχε σαρώσει σχεδόν όλη την Ευρώπη με υπερφίαλο εγωισμό και τέλεια όπλα, να παραδίδεται σε πολίτες αντιπάλους.
Ενθυμούμαι τους δικούς μας να επιστρέφουν από τη μάχη με το βράδιασμα, φέροντες με υπερηφάνεια τα τρόπαια της νίκης. Ταχυβόλα πιστόλια, πτυσσόμενα μαχαίρια, κυάλια και άλλα χρειώδη και ατομικά είδη που τα είχαν πάρει από τους αντιπάλους νεκρούς και αιχμαλώτους. Εμείς οι «άμαχοι» τα κοιτάζαμε με περιέργεια, με υπερηφάνεια, μα και αδιόρατο φόβο για το αύριο….
Θεωρώ ότι είναι υποχρέωση του αντιπεριφερειάρχη και των δημάρχων Καντάνου – Σελίνου, Κισσάμου και Πλατανιά, γιατί η μάχη ελαβε χώρα στα σύνορα Κισσάμου (Κοινότητες Κακοπέτρου και Σασάλου) και Σελίνου (Κοινότητα Πλεμενιανών), να φροντίσουν να στηθεί στον τόπο της συγκλονιστικής αυτής μάχης ένα αναμνηστικό λιτό μνημείο ή έστω μια απλή πλάκα που να θυμίζει στους διερχόμενους ντόπιους και ξένους το σημαντικό αυτό γεγονός με λίγα, απλά λόγια σαν κι αυτά:
«ΕΔΩ ΣΤΙΣ 23 ΜΑΪΟΥ 1941 ΕΞΟΝΤΩΘΗΚΕ ΓΕΡΜΑΝΙΚΟ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΠΟΥ ΟΔΕΥΕ ΑΠΟ ΤΟ ΜΑΛΕΜΕ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΠΑΛΑΙΟΧΩΡΑ »
Πιστεύω πως του χρόνου τον Μάιο η αναμνηστική πλάκα θα βρίσκεται στη θέση της. Θα είναι ένα μνημόσυνο σ’ αυτούς που έπεσαν και σ’ αυτούς που πολέμησαν, αλλά στάθηκαν τυχεροί να επιζήσουν, το αξίζουν. Και θα είναι ένας έπαινος για εμάς.
Από τους πρωταγωνιστές της μάχης αυτής σχεδόν όλοι έχουν μεταστεί σε άλλο χώρο. Ας ανάψουμε για όλους το κερί μας με σεβασμό, υπερηφάνεια, αλλά και υποχρέωση και παραδειγματισμό….»
Πέρασαν από τότε ογδόντα χρόνια και καμιά απάντηση, καμιά αντίδραση, καμιά ενέργεια από τους αρμόδιους.Και ερχόμαστε στο 2021, ογδόντα χρόνια μετά.
Γράφει η εφημερίδα:(Χ.Ν. 21/5/2021)
«Εκδήλωση τιμής και μνήμης και αποκαλυπτήρια νέου μνημείου πεσόντων στην Αγριοκεφάλα Φλωρίων πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα (17 Μαΐου) στα πλαίσια του εορτασμού για τα 80 χρόνια από τη μάχη της Κρήτης»
Παρακάτω
«…Ο Δήμος Καντάνου Σελίνου σε συνεργασία με την Περιφερειακή Ενότητα Χανίων και τον Πολιτιστικό και Μορφωτικό Σύλλογο Φλωρίων πραγματοποίησαν εκδήλωση…»
Δεν γνωρίζω ποιος είχε την πρωτοβουλία ίδρυσης του μνημείου, ποιος το σχεδίασε και ποιος το κατασκεύασε. Σημασία έχει ότι το μνημείο έγινε έστω και μετά από 80 χρόνια. Είναι άξιοι συγχαρητηρίων, όποιοι και να είναι.
Ο θυμόσοφος λαός σοφά αποφαίνεται «Κάλλιο αργά παρά ποτέ».
Μερικές παρατηρήσεις για το μνημείο.
Ως προς την μορφή και το είδος του μνημείου δεν θα εκφέρω γνώμη. Όποιος το ιδεί ας έχει τη γνώμη του.
Ως προς τις αναγραφές στο μνημείο
1. Το μνημείο έγινε για τη συγκεκριμένη μάχη, στην οποία οι «κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής» δεν αντιστάθηκαν αλλά επιτέθηκαν.
2. Ο αριθμός των 7 φονευθέντων Γερμανών δεν αναφέρεται σε καμιά έγκυρη πηγή. Εικάζεται ότι ήταν περίπου 10.
3. Από τους φονευθέντες «δικούς μας», οι αιχμάλωτοι ήταν 5 όχι 7, δύο ήταν από το Σιρίλι συνοδοί – οδηγοί των Γερμανών και ο τέταρτος εφονεύθη την επομένη αλλού από το τρίτο κλιμάκιο.
4. Γιατί οι «εισβολείς» ηταν οι ναζιστές και όχι οι Γερμανοί. Φοβόμαστε ή ντρεπόμαστε να το γράψουμε. Πρώτα ήταν Γερμανοί και ύστερα ναζιστές που μπορεί και να μην ήταν όλοι.
Υ.Γ.1
Το γιατί και πως πιάστηκαν οι «δικοί» μας με τους Γερμανούς σώμα με σώμα, χέρια με χέρια κατά την τελευταία φάση της μάχης, μας το διηγήθηκαν ο πατέρας μου και ο θείος μου ο Νικολής, το βράδυ στο σπίτι μας στις Στροβλές, όταν επέστρεψαν από τη μάχη που είχαν λάβει μέρος, τα της νίκης τρόποαια φέροντες (όπλα, διόπτρες, μαχαίρια κ.α.)
Υ.Γ.2
Και στο μνημείο των Φλωρίων δεν αναγράφεται σαφώς το ιστορικό της μάχης.
Ενδεικτικά! ΕΔΩ ΣΤΙΣ 23 ΜΑΪΟΥ 1941
ΕΞΟΝΤΩΘΗΚΕ ΑΠΟ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΣ ΣΚΟΠΕΥΤΕΣ
ΓΕΡΜΑΝΙΚΟ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΠΟΥ ΟΔΕΥΕ ΠΡΟΣ ΠΑΛΑΙΟΧΩΡΑ.
Νεκροί Γερμανοί 16 (από 17)
Ελεύθεροι Σκοπευτές 3
Μπορεί να προστεθεί
Υ.Γ.3
Η πλάκα γράφει:
ΕΔΩ ΣΤΙΣ 23 -5 -1941
ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΤΗΣ ΕΥΡΥΤΕΡΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ
ΑΝΤΙΣΤΑΘΗΚΑΝ ΣΘΕΝΑΡΑ ΣΤΟΥΣ ΝΑΖΙ
ΕΙΣΒΟΛΕΙΣ ΠΡΟΚΑΛΩΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΣΟΒΑΡΕΣ ΑΠΩΛΕΙΕΣ .
ΝΕΚΡΟΙ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΜΑΧΗ… ΝΑΖΙ 7 ΑΙΧΜΑΛΩΤΟΙ 7
Υ.Δ.
Δυστυχώς σε πολλά μνημεία υπάρχουν ανακρίβειες, αοριστίες και απουσία ολιγόλογου Ιστορικού.
Μάλλον πρέπει να αντικατασταθεί.
