Η πρακτική της άμβλωσης —ως σκόπιμη διακοπή της εγκυμοσύνης— είναι γνωστή από την αρχαιότητα. Διάφορες μέθοδοι έχουν χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν προκειμένου να διακοπεί μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη συμπεριλαμβανομένης της χορήγησης βοτάνων, της χρήσης ακονισμένων εργαλείων, της εφαρμογής κοιλιακής πίεσης κ.α. Και τούτο, διότι η άμβλωση με «φυσικούς» τρόπους περιγραφόταν συχνά ως “αποβολή» και άρα ήταν… ευκολότερα «αποδεκτή» από την κοινωνία…
Η απαγόρευση στις γυναίκες να ορίζουν το σώμα τους επισήμως, εξαιτίας της μυωπικής ισχυρογνωμοσύνης των δυτικών –και όχι μόνο- κοινωνιών, που άγονταν από σκληρή θεοκρατία, είχαν νόμους που εξυπηρετούσαν μόνο τα συμφέροντα των λίγων και ισχυρών και υπάκουαν στις απαιτήσεις ανδροκρατούμενων οικογενειών, είχε ως αποτέλεσμα τρομοκρατημένες υπάρξεις με ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες, να προσπαθούν να βρουν λύσεις κρυφά και παράνομα, κατακρεουργώντας, σακατεύοντας τα σώματά τους. Συχνά οι γυναίκες αυτές πέθαιναν στην αγωνία να «διώξουν» από πάνω τους μια εγκυμοσύνη που δεν είχαν επιλέξει.
Μπορεί να ήταν εγκυμοσύνη από λάθος –ποιος δεν κάνει λάθη, ιδίως όταν το αίμα βράζει και ο έρωτας χτυπά την πόρτα;- μπορεί να ήταν αποτέλεσμα βιασμού, μιας στιγμής έτσι και αλλιώς βαθιά καταστροφικής, μπορεί να ήταν απλά μια εγκυμοσύνη σε λάθος στιγμή, τη λάθος ώρα, μια εγκυμοσύνη σε μια οικογένεια που δεν μπορεί να συντηρήσει άλλο παιδί – ή κανένα παιδί, μια εγκυμοσύνη που για τον ένα ή τον άλλο λόγο (ποιοι είμαστε εμείς να κρίνουμε εξάλλου) η άμεσα ενδιαφερόμενη – η γυναίκα- δεν θέλει –ή δεν πρέπει, για λόγους υγείας- να ολοκληρώσει.
Οι νόμοι για τις αμβλώσεις και η επιβολή τους αλλάζουν ανά εποχή. Για τις σύγχρονες εποχές μιλάμε πάντα, διότι όπως ήδη είδαμε, πριν τον 20ο αιώνα οι αμβλώσεις ήταν εντελώς και παντού παράνομες και οι γυναίκες που επιθυμούσαν διακοπή εγκυμοσύνης ήταν «καταραμένες», «εύκολες», ή στην καλύτερη περίπτωση, κατακριτέες και δακτυλοδεικτούμενες.
Τον 19ο αιώνα, στη Νέα Υόρκη, και με ποσοστά θνησιμότητας 30% στις περιπτώσεις γυναικών που επιχειρούσαν άμβλωση, πέτυχαν οι επεμβάσεις αυτές να γίνονται μόνο από γιατρούς. (Ναι, πριν από αυτή την εξέλιξη, δεν ήταν μόνοι οι γιατροί που πραγματοποιούσαν αμβλώσεις!).
Ευτυχώς, τον 20ο αιώνα, στο μεγαλύτερο μέρος του δυτικού κόσμου τα κινήματα για το δικαίωμα στην άμβλωση πέτυχαν να καταργήσουν τις απαγορεύσεις του παρελθόντος. Και έδωσαν τη δυνατότητα σε κάθε γυναίκα που το επιθυμούσε να απαλλαγεί από μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη. Βεβαίως, και για να είμαστε απολύτως συνεπείς με αυτά που γράφουμε, η άμβλωση μπορεί να παραμένει νόμιμη στο μεγαλύτερο μέρος της Δύσης, ωστόσο η νομιμότητα αυτή αμφισβητείται τακτικά από ομάδες κατά των αμβλώσεων και από σκληροπυρηνικούς που θεωρούν προσωπική εκστρατεία ό,τι δεν τους αφορά…
Η πρώτη σύγχρονη χώρα που νομιμοποίησε την άμβλωση κατά παραγγελία, συχνά μάλιστα και δωρεάν, ήταν η Σοβιετική Ένωση. Η Κίνα χρησιμοποίησε την άμβλωση ως μέθοδο ελέγχου των γεννήσεων με εντολή του κράτους σε μια προσπάθεια μείωσης του πληθυσμού τον εικοστό αιώνα. Στον Καναδά, μέχρι το 1969 η άμβλωση θεωρείτο έγκλημα και η μέγιστη ποινή ήταν ισόβια (!) για τον γιατρό και 2 χρόνια για τη γυναίκα. Στον Καναδά, οι αμβλώσεις συνέχισαν να είναι παράνομες μέχρι το 1988 (!) Στην Ισπανία, κατά τη διάρκεια του Ισπανικού Εμφυλίου, στις 25 Δεκέμβρη 1936 στην Καταλονία, η άμβλωση νομιμοποιήθηκε και μάλιστα παρεχόταν δωρεάν. Στη Μεγάλη Βρετανία η Ένωση Μεταρρύθμισης του Νόμου για τις Αμβλώσεις συνέχισε την εκστρατεία της μετά τον Πόλεμο. Ο Πρόεδρος του Βασιλικού Κολλεγίου Μαιευτήρων και Γυναικολόγων Τζον Πιλ προήδρευσε της επιτροπής που συμβούλευσε τη βρετανική κυβέρνηση σχετικά με το νόμο περί αμβλώσεων του 1967.
Ο νόμος αυτός επέτρεψε τη νόμιμη άμβλωση για διάφορους λόγους, μεταξύ των οποίων για την πρόληψη σοβαρού μόνιμου τραυματισμού στη σωματική ή ψυχική υγεία της γυναίκας, για την αποφυγή τραυματισμού στη σωματική ή ψυχική υγεία της γυναίκας ή του υπάρχοντος παιδιού (-ων) της εάν η εγκυμοσύνη ήταν ακόμη κάτω των 28 εβδομάδων ή εάν το παιδί ήταν πιθανό να έχει σοβαρή σωματική ή διανοητική αναπηρία. Στην Αμερική ένα κίνημα μεταρρύθμισης των αμβλώσεων εμφανίστηκε τη δεκαετία του 1960. Το 1963, ιδρύθηκε η Εταιρεία για την Ανθρωπιστική Άμβλωση, η οποία παρείχε στις γυναίκες πληροφορίες και συμβουλές σχετικά. Το 1964 η Gerri Santoro από το Κονέκτικατ πέθανε προσπαθώντας να κάνει παράνομη άμβλωση και η φωτογραφία της έγινε σύμβολο του κινήματος υπέρ της επιλογής. Στο Σικάγο, μια ομάδα γνωστή ως «Τζέιν» λειτούργησε μια πλωτή κλινική αμβλώσεων τη δεκαετία του 1960. Οι γυναίκες που ήθελαν να κάνουν έκτρωση καλούσαν έναν καθορισμένο αριθμό και τους δίνονταν οδηγίες για το πώς να βρουν τη «Τζέιν».
Ο Αμερικανικός Ιατρικός Σύλλογος, ο Αμερικανικός Δικηγορικός Σύλλογος, η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής, ο Ιατρικός Σύλλογος της Καλιφόρνια, ο Δικηγορικός Σύλλογος της Καλιφόρνια και πολλές άλλες ομάδες ανακοίνωσαν ότι υποστηρίζουν νέους νόμους που θα προστατεύουν τους γιατρούς από την ποινική δίωξη έαν πραγματοποιούσαν αμβλώσεις υπό αυστηρούς νοσοκομειακούς ελέγχους . Το 1967, το Κολοράντο έγινε η πρώτη πολιτεία που αθώωσε γιατρό ο οποίος έκανε έκτρωση σε περιπτώσεις βιασμού, αιμομιξίας ή κατά τις οποίες η εγκυμοσύνη θα οδηγούσε σε μόνιμη σωματική αναπηρία της γυναίκας.
Τη δεκαετία του 1970, η εξάπλωση του δεύτερου φεμινιστικού κινήματος, έφερε δυναμικά στο προσκήνιο τη δυνατότητα επιλογή της γυναίκας στην άμβλωση και το δικαιώμα αναπαραγωγής. Τα ζητήματα αυτά προώθησαν διάφορες ομάδες για τα δικαιώματα των γυναικών στον Καναδά, τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ολλανδία, τη Βρετανία, τη Νορβηγία, τη Γαλλία, τη Γερμανία και την Ιταλία.
Στην Ινδία με βάση τον Ποινικό Κώδικα, από το 1860 έως το 1971, οι αμβλώσεις ηταν παράνομες και υπήρχαν ποινές για τους γιατρούς και τις γυναίκες που «συλλαμβάνονταν» να πραγματοποιούν τέτοιες επεμβάσεις. Ετσι εκατοντάδες γυναίκες πέθαναν στην προσπάθειά τους να κάνουν παράνομα αμβλώσεις με μη καταρτισμένες μαίες και ψευτογιατρούς. Στην Ινδία, οι αμβλώσεις νομιμοποιήθηκαν – υπό συγκεκριμένες συνθήκες- το 1971, αλλά ακόμα και σήμερα, οι γυναίκες της κατώτερης τάξης εξακολουθούν να βρίσκονται σε κίνδυνο γιατί πολλές εκτρώσεις πραγματοποιούνται από μη ειδικούς.
Το 1957 η Ρουμανία νομιμοποίησε τις αμβλώσεις, αλλά το 1966, μετά από μείωση του εθνικού ποσοστού γεννήσεων, ο Nicolae Ceauşescu ενέκρινε το διάταγμα 770, το οποίο ποινικοποιούσε τις αμβλώσεις και ενθάρρυνε τον τοκετό. Ως αποτέλεσμα, όσες ήθελαν να τερματίσουν μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη στράφηκαν σε παράνομες διαδικασίες που προκάλεσαν το θάνατο σε περισσότερες από 9.000 γυναίκες, ενώ χιλιάδες παιδιά που γεννήθηκαν παρά τη θέληση ης μάνας τους, εγκαταλείφθηκαν σε ορφανοτροφεία. Η άμβλωση παρέμεινε παράνομη στη Ρουμανία μέχρι το 1989, οπότε και το συγκεκριμένο διάταγμα ανατράπηκε.
Στη χώρα μας η τεχνητή διακοπή της εγκυμοσύνης είναι νόμιμη, από το 1978 υπό τις προϋποθέσεις του άρθρου 304 του Ποινικού Κώδικα.
Πριν από μερικές ημέρες, στις 24 Ιουνίου 2022, προκλήθηκε παγκόσμιος σάλος από την οπισθοδρομική και εξοργιστική απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου των ΗΠΑ που ψήφισε για την απαγόρευση των αμβλώσεων (!) η οποία ακυρώνει την ιστορική απόφαση Ρόου εναντίον Γουέιντ του 1973 για την εθελούσια διακοπή της εγκυμοσύνης.
Αυτό που έκανε ουσιαστικά το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ δεν ήταν μόνο ότι γύρισε τους Αμερικανούς στο Μεσαίωνα. Δεν ήταν μόνο ότι παραδέχτηκε τον απόλυτο συντηρητισμό της χώρας που κάτω από την επίφαση μιας «χώρας της επιτυχίας, της ελευθερίας» καταδυναστεύει συστηματικά τα ανθρώπινα δικαιώματα. Αυτό που έκανε το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ ήταν κάτι πολύ πολύ χειρότερο: προσπάθησε χρησιμοποιώντας την ισχύ του, μια ισχύ που προκύπτει από τους ίδιους τους Αμερικανούς, να απαγορεύσει φασιστικά και απροκάλυπτα στις γυναίκες να ορίζουν το ίδιο τους το σώμα. Και σε μια εποχή που οι γυναίκες συνεχίζουν να υφίστανται –συγκαλυμμένα, αλλά ουσιασικά- απαγορεύσεις και περιορισμούς κάθε είδους, σε μια εποχή που οι γυναίκες συνειδητοποιούν ξεκάθαρα πως συνεχίζουν να είναι οι παρίες κάθε συστήματος, τέτοιες αποφάσεις, μόνο δυναμικές απαντήσεις θα πυροδοτήσουν. Γιατί το σώμα του καθένα, δεν πρέπει και δεν θα πρέπει ποτέ να ορίζεται από καμία αρχή, παρά μόνο από τον άμεσα ενδιαφερόμενο: από εκείνον που του ανήκει.
Για περισσότερα δείτε και τα:
www.amnesty.org/en/latest/news/2019/06/abortion-laws-in-the-us-10-things-you-need-to-know/
www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5473035
https://en.wikipedia.org/wiki/Abortion_law
https://en.wikipedia.org/wiki/History_of_abortion
www.guttmacher.org/fact-sheet/induced-abortion-worldwide
www.feminist.com/resources/ourbodies/abortion.html
