» Μέρος Β’
Στο προηγούμενο άρθρο αναφέρθηκα στο ιστορικό της υπόθεσης της απόκτησης και (μη) αξιοποίησης των τριών μνημείων στο Καστέλι. Για να μη λένε κάποιοι «τώρα το θυμήθηκε;», επικαλούμαι άρθρο μου στην εφημερίδα «ΤΟ ΒΗΜΑ» το 1994 και άλλες παρεμβάσεις του ΥΠΠΟ, όταν στην ουσία αποφασίστηκε από τη διοίκηση του Πολυτεχνείου Κρήτης, η εγκατάλειψη του σχεδίου μερικής σύνδεσής του με την πόλη. Επανέρχομαι σήμερα στο θέμα με μια-πιστεύω-ολοκληρωμένη πρόταση, που υπερκαλύπτει:
(1)Την ανάδειξη των μνημείων και τον οφειλόμενο σεβασμό απέναντι στην πολιτιστική κληρονομιά γενικότερα,
(2)το Δημόσιο χαρακτήρα των τριών μνημείων και τη χρήσιμη για την πόλη αξιοποίησή τους,
(3) τις δαπάνες αποκατάστασης των τριών μνημείων, που δεν είναι «ετοιμόρροπα», σύμφωνα με τους ισχυρισμούς της πρυτανείας του Πολυτεχνείου Κρήτης,
(4) τα ζητούμενα πρόσθετα έσοδα για την ενίσχυση του Ιδρύματος (με το παραπάνω),
(5) την ποιότητα της ζωής και την ορθή τουριστική ανάπτυξη της πόλης και τέλος
(6) προστατεύει το καλό όνομα του Πολυτεχνείου Κρήτης και τώρα και στο μέλλον.
Θα αναφερθώ συνοπτικά στους λόγους για τους οποίους δεν θα πρέπει τα δημόσια αυτά κτήρια να γίνουν ιδιωτικό ξενοδοχείο και μάλιστα με ευθύνη ενός ΑΕΙ, αφού τα έχουμε πει και ξαναπεί στο παρελθόν: Αυτό δεν σημαίνει ότι ακόμη και δημόσια κτήρια δεν μπορεί να αξιοποιηθούν από τον ιδιωτικό τομέα, αλλά ότι τα συγκεκριμένα μνημεία αποτελούν μια εντελώς ξεχωριστή περίπτωση αφού:
ΟΙ ΛΟΓΟΙ:
– Αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του σε εξέλιξη Αρχαιολογικού Πάρκου στη συνοικία Καστέλι, τη μοναδική στην Κρήτη με 5000 χρόνια συνεχή κατοίκηση, καθώς βρίσκονται στην ενδιαφέρουσα από αρχαιολογική πλευρά κορυφή του λόφου και καλύπτουν τουλάχιστον τρεις μεγάλες ιστορικές περιόδους. Αυτό παίζει σημαντικό ρόλο στο λεγόμενο brand name της πόλης.
-Είναι σε άμεση επαφή με μια σειρά από άλλα σημαντικά μνημεία, που αξιοποιήθηκαν, ή αξιοποιούνται στην κατεύθυνση του Πολιτισμού( Μεγάλο Αρσενάλι, Τελωνείο, Νεώρια, γειτονικές πλατείες). Ένα μεγάλης σημασίας Πολιτιστικό και Κέντρο Έρευνας, μπορεί να ανεβάσει την πόλη των Χανιών στα ύψη, όχι μόνο σε επίπεδο Κρήτης, αλλά διεθνώς.
-Η δημόσια χρήση των μνημείων αυτών και της πλατείας με ήπιο τρόπο, θα δημιουργήσουν ένα μοναδικό πόλο έλξης, αφού βρίσκεται στο καλύτερο σημείο της παλιάς πόλης, που στερείται από ανάλογους χώρους, μετά την απομάκρυνση και του Αρχαιολογικού Μουσείου. Το όφελος θα αφορά στο σύνολο των κατοίκων και των επιχειρηματιών και όχι σε μια ιδιωτική επιχείρηση.
-Η περιοχή Καστέλι είναι μια από τις λίγες συνοικίες-αν όχι η μοναδική-της παλιάς πόλης που διατηρεί το χαρακτήρα της κατοικίας και της ελαφράς ξενοδοχειακής χρήσης, εξαιτίας του αυστηρότερου ελέγχου από την Αρχαιολογική Υπηρεσία και έτσι πρέπει να μείνει. Η διαφαινόμενη πρόθεση για επέκταση της ξενοδοχειακής δραστηριότητας στο σύνολο της συνοικίας, θα δημιουργήσει μια δυσμενή κατάσταση, ανάλογη με την υπόλοιπη παλιά πόλη.
-Η παλιά πόλη έχει ήδη αρκετές ιδιωτικές μεγάλες και μικρές ξενοδοχειακές μονάδες, ώστε να μην χρειάζεται άλλες σε βάρος μάλιστα της Δημόσιας περιουσίας και της ιδιωτικής επιχειρηματικότητας με όρους ανταγωνισμού ιδιαίτερα ευνοϊκούς για τον επενδυτή.
-Η παραχώρηση τριών μεγάλων κτηρίων και μιας μεγάλης πλατείας σε ιδιώτες και μάλιστα με όρους επαχθείς (10.000 ευρώ το μήνα για κάθε ένα από τα τρία κτήρια και «δωρεάν» η εκμεταλλεύσιμη πλατεία) θα στερήσει την πόλη από την καλύτερη πλατεία της, που θα μπορούσε να αποτελέσει το κύριο σημείο αναφοράς και ήπια εκμετάλλευσης υπέρ και του Πολυτεχνείου.
-Η επίκληση από το ΠΚ της δικαιολογίας «και που θα βρεθούν τα χρήματα (αναφέρεται σε «όφελος» 9.000.000+18.000.000 «για την αποκατάσταση των «ετοιμόρροπων» μνημείων)» είναι έωλη. Τα δυο κτήρια λειτουργούσαν μέχρι πρόσφατα και θέλουν απλή συντήρηση και η εξαιρετική, εγκεκριμένη, Μελέτη του Αρχιτέκτονα Αντώνη Νουκάκη για την αποκατάσταση της Μεραρχίας έχει προϋπολογισμό 4.500.000 Ευρώ-κατακυρώθηκε με έκπτωση 40%) με πιθανώς διαχειρίσιμη επικαιροποίηση. Η δαπάνη αφορά στον επενδυτή και δεν ενδιαφέρει ούτε το Πολυτεχνείο, ούτε την πόλη.
-Είναι πρωτοφανές ένα ΑΕΙ να διαχειρίζεται με αυτόν τον τρόπο πολιτιστικά μνημεία, που παραχωρήθηκαν για ειδικό σκοπό από τους φορείς της πόλης και του κράτους σε μια εποχή με «άλλη» νοοτροπία. Τόσο στην Ελλάδα, όσο και διεθνώς η αξιοποίηση διατηρητέων κτηρίων σε όφελος και της τοπικής κοινωνίας, είναι μια πρακτική που έχει αποδώσει καρπούς τις προηγούμενες δεκαετίες. Γιατί όχι και στα Χανιά;
Η ΠΡΟΤΑΣΗ:
Αν το Πολυτεχνείο Κρήτης, θέλει και πάλι να τα αξιοποιήσει σε εκπαιδευτικούς, ή ερευνητικούς λόγους, τότε δεν πέφτει λόγος σε κανέναν από τους υπολοίπους. Αν όχι, διαφοροποιούμαι ελαφρά από την πρόταση του Δημάρχου Χανίων, που είναι στη σωστή κατεύθυνση γενικά. Προτείνω να μεταστεγαστεί άμεσα, μετά από απλή συντήρηση η Βιβλιοθήκη, ή μέρος της στα κτήρια των Φυλακών και των Στρατώνων, μέχρι να ολοκληρωθεί το ενταγμένο έργο στην οδό Τζανακάκη. Με τον τρόπο αυτό θα λυθεί-έστω για μερικά χρόνια- το θέμα της στέγασής και θα μελετηθεί μια οριστική λύση για τα κτήρια στη συνέχεια σε συνδυασμό με το ευρύτερο συγκρότημα. Έτσι δεν θα «φορτωθεί» το δαπανηρότερο έργο της αποκατάστασης της Μεραρχίας, αλλά θα μπορεί να ασχοληθεί με άλλα μνημεία που αποκτήθηκαν και μένουν για χρόνια σε εκκρεμότητα (Βίλα Σβαρτς, Βίλα Πωλογιώργη, Ιταλικοί Στρατώνες, ΙΚΑ, κλπ). Για το Δήμο, σύμφωνα με τις δηλώσεις του κ.Δημάρχου, είναι διαχειρίσιμο το θέμα ενός μηνιαίου ενοικίου 10.000+10.000=20.000 Ευρώ, και το θέμα της συντήρησης.
Το μεγαλύτερο μνημείο της Μεραρχίας ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ για πολλούς λόγους να στεγάσει το Ιστορικό Αρχείο Κρήτης (ΙΑΚ), μια δημόσια επιστημονική Υπηρεσία απαξιωμένη για δεκαετίες. Αυτό δεν είναι θέμα του Δήμου Χανίων μόνο, αλλά ολόκληρου του Νομού και της Κρήτης. Είναι μια υποχρέωση που έχει καθυστερήσει υπερβολικά με συνέπεια την άθλια εικόνα που βλέπουμε για το δεύτερο σε σημασία Ιστορικό Αρχαίο της χώρας μας. Στο ισόγειο του κτηρίου μπορεί να στεγαστούν η Ιστορική, Λαογραφική και Φωτογραφική Συλλογή του ΙΑΚ, που είναι η σημαντικότερη στην Κρήτη. Ένα «Μουσείο» στη θέση αυτή θα έχει σημαντικά έσοδα, λόγω της επισκεψιμότητας του χώρου. Ιδιαίτερη έμφαση θα πρέπει να δοθεί στην περίοδο της Κρητικής Πολιτείας, όταν τα Χανιά ήταν πρωτεύουσα της Κρήτης και υπάρχει άφθονο υλικό στο καταλληλότερο κτήριο. Αυτό αποτελεί υποχρέωση του κράτους και η ισχυρή κυβερνητική και κοινοβουλευτική εκπροσώπηση του νομού, έχει υποχρέωση να το κάνει εκατό χρόνια μετά την ίδρυση του και διακόσα από τη μεγάλη επανάσταση, τα αρχεία της οποίας φυλάσσονται με απαράδεκτο τρόπο. Το Υπουργείο Παιδείας θα μπορούσε να διαθέτει 20.000 Ευρώ για το μεγαλύτερο αυτό μνημείο και η αξιοποίηση της μελέτης Α.Νουκάκη, χωρίς μεγάλες αλλαγές, είναι επίσης διαχειρίσιμη ως προς το ύψος του πεοϋπολογισμού. Τα έσοδα του ΙΑΚ, που θα «ελαφρύνουν» το ενοίκιο μπορεί να προέλθουν από τα έσοδα του Μουσείου, την εκμετάλλευση του νεοκλασικού κτηρίου της οδού Σφακιανάκη και μια ήπια εκμετάλλευση κυλικείου στην πλατεία. Από την πλατεία μπορεί να ωφεληθεί και το Πολυτεχνείο Κρήτης, που τώρα την έχει «χαρίσει» στον επενδυτή.
ΤΑ ΕΣΟΔΑ:
Τέλος, όσον αφορά στα «ισοδύναμα» για το Πολυτεχνείο Κρήτης, που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν: Με την πρότασή μου τα μηνιαία έσοδα είναι το εύλογο ποσό των 40.000 Ευρώ, αντί των 30.000 από τον ιδιώτη επενδυτή, δηλαδή 12 εκ. στην εικοσιπενταετία, αντί για τα 9 εκ. της συμφωνίας. Απομένει και το θέμα της ήπιας εκμετάλλευσης της πλατείας, που μπορεί να αποφέρει σε όλους άμεσα και έμμεσα κέρδη, που σήμερα δεν αποφέρει έσοδα από τη σύμβαση. Κλείνοντας θα ήθελα να τονίσω και το θέμα της προστασίας από μια λανθασμένη ενέργεια του καλού ονόματος του Ανώτατου Εκπαιδευτικού Ιδρύματος και των προσώπων που το έκαναν μεγάλο.
