Πάμε λοιπόν, εσύ κι εγώ, καθώς το βράδυ απλώνεται στον ουρανό
Σαν ναρκωμένος άρρωστος επάνω στο τραπέζι Πάμε, από κάποιους
Μισο-ερημωμένους δρόμους, Ψιθυριστές αποσύρσεις
Ανήσυχων νυχτών σε μιας νύχτας φτηνά ξενοδοχεία
Και σκονισμένα μαγειρεία με στρείδια: Δρόμοι που ακολουθούν ωσάν
Σχοινοτενής συζήτηση. Από επίβουλη πρόθεση Και σ οδηγούν σε ένα υπερβολικό ερώτημα, μη ρωτάς, «Τι είναι αυτό;»
Απόσπασμα από το ποίημα του T.S. Eliot
Το τραγούδι της αγάπης του J. Alfred Prufrock
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΣΤΗΝ ΠΑΛΙΑ ΠΟΛΗ
Πάμε λοιπόν μαζί Ντένια Καζάκου, από τους γεμάτους δρόμους της παλιάς πόλης, του Ενετικού λιμανιού, που σφύζουν από ζωή την ήσυχη νύχτα λίγο πριν τον Δεκαπενταύγουστο σε ένα μικρό «ακριβό» (με εκλεκτό γούστο φτιαγμένο) και πεντακάθαρα μαγειρεία όπου ο σεφ Ποπώφ ξεδιπλώνει-και εν μέσω κρίσης- γαστρονομικά τεχνουργήματα. Πάμε για λεκτικές φανερά υπεύθυνες καταθέσεις βιωματικές, ευνόητο ότι προτάσσω αναστροφή δεδομένων στίχων του μεγάλου ποιητή Έλιοτ. Στην οδό Σκουφών για να καθίσουμε ήσυχα πολιτισμένα σε ένα τραπέζι στο μαγικό αίθριο και να συζητήσουμε ανάμεσα στα έργα 5 καλλιτεχνών (για την ιστορία οι καλλιτέχνες που εκθέτουν στο SERENISSIΜΑ είναι Mark Bern, Marta Zawadzka, Foti Gerakis, Andrew Pegram, Christina Fytili) με εσένα Ντένια, για αυτό το γνωστό “μυστήριο”. Ποιο είναι αυτό; Μα, φυσικά η Τέχνη, η συζήτηση σχοινοτενής μακροσκελής(διήρκησε περισσότερο από αυτή που μπορεί να δημοσιευτεί στη φιλόξενη –για την Τεχνη-σελίδα των Χ.Ν.) το μαγνητοφωνάκι γέμισε μια ώρα, από υπερβολικό… ζήλο, αναπόφευκτο το κόψιμο, όχι όμως με Προκρούστεια λογική για αυτό και πολύ δύσκολη η επιλογή.. Άλλωστε η έκθεση διαρκεί μέχρι το τέλος του μήνα και η Ντένια είναι εκεί κάθε βράδυ πρόθυμη να ενημερώσει, να εξηγήσει, να γίνει προ-πομπός μιας άλλης νεωτεριστικής νοοτροπίας, που φέρνει υγιή δημιουργικά άτομα της νέας γενιάς των τριαντάρηδων που θέλουν να απεμπλακούν από τις όποιες νοσηρότητες της γενιάς μας. Αυτό αναδεικνύεται και από τα αποσπάσματα της συν-ομιλίας (της θετικής) ομιλίας που είχαμε νομίζω.
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Πριν παμε στην έκθεση αυτή καθ εαυτη Ντένια, θα θελα να δώσεις ένα στίγμα γνωριμίας. Προσωπικά σε ξέρω από παιδί, αφού πριν από χρόνια έκανες μαζί μου μαθήματα ζωγραφικής, όπου διαπίστωσα το ταλέντο, την αγάπη και το μεράκι σου για την τέχνη.
Οι γονείς μου μένουν εδώ στα Χανιά, εγώ πήγα στο Λονδίνο στα δεκαεπτά μου για να σπουδάσω μοριακή βιολογία, βιοϊατρική, αλλά ενώ σπούδαζα αρκετά χρόνια, το σταμάτησα στο τελευταίο έτος.
Αν και έχουν πολύ ενδιαφέρον αυτές οι σπουδές…
Ναι έχουν πάρα πολύ ενδιαφέρον, πρέπει να έχεις μεγάλο πάθος για να σπουδάσεις αυτό το επάγγελμα αφού είσαι κλεισμένη σε ένα εργαστήριο… μου αρέσει η βιολογία, αλλά δεν ήθελα να δουλέψω στην υπόλοιπη ζωή μου στο εργαστήριο. Πάντως στην προσωπική μου τέχνη, κυρίως στα ινσταλέισον, βάζω και βιολογικά στοιχεία ενίοτε, κυρίως από δέρμα..
Ποιο είναι το στίγμα της δουλειάς σου;
Είναι σουρεαλιστική, ιδιως στη ζωγραφική, δεν μπορώ να κάνω κλασικά αναπαραστατικά πράγματα, βαριέμαι.
Με πολλές στρωματιές – χρωματικές διαδικασίες…
Ναι βάζω διάφορα υλικά, απ’ αυτά που βρίσκω εύκολα φτιάχνω πάντα κάτι φιγουρατίφ, όχι παραδοσιακό αλλα περίεργο, «πορτραίτο» με την ευρύτερη έννοια. Αν κάνω κατασκευές είναι πιο αφηρημένη διαδικασία αλλά χρησιμοποιώ πολλά υλικά, πλαστικά, δέρμα, γύψο κ.λπ.
Εχω δει έργα σου τα οποία μου αρεσουν, καταλαβαίνω ότι στην ηλικία σου η διπλή ιδιότητα του καλλιτέχνη και του επιμελητή δεν συνηθίζεται, αφού συνήθως οι επιμελητές δραστηριοποιούνται μεγαλύτεροι.
Ναι έχω στο Λονδίνο μια εταιρία τέχνης, όπου φυσικά προωθώ, συνεργάζομαι και εκθέτω καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο. Αυτή η εταιρία την άνοιξα από την εποχή που σπούδαζα στο τελευταίο έτος στην Καλών Τεχνών, αλλά από το δεύτερο έτος ακόμα και με αφορμή τους Ολυμπιακούς αγώνες του Λονδίνου εργάστηκα στις δημόσιες σχέσεις. Σπούδαζα λοιπόν και δούλευα. Τώρα το κάνω σαν μια φυσιολογική διαδικασία, δεν τα βλέπω ξεχωριστά. Οι περισσότεροι καλλιτέχνες δεν καταλαβαίνουν τι είναι το μάρκετινγκ. Νομίζουν ότι θα τους αλλάξουν τη δουλειά τους. Σ αυτούς λέω ότι χωρίς ν αλλάξουν στυλ μπορεί να βοηθηθούν..
Να προωθηθεί η δουλειά τους καλύτερα , φυσικά..
Ναι, φυσικά στο κατάλληλο κοινό, και όχι με τις δικες μου κατ ανάγκη προτιμήσεις.
Εδώ στα Χανιά, έχεις διαπιστώσει να υπάρχει καλλιτεχνικά ενημερωμένο απαιτητικό κοινό; Η αγορά τέχνης είναι κορεσμένη; Ή πιστεύεις πως θα δημιουργηθεί ένα νέο κοινό;
Αυτή η έκθεση δεν οργανώθηκε από μένα με αυτό το σκοπό, να πουληθούν έργα, ήθελα να δείξω έργα καλλιτεχνών και από το εξωτερικό που θα υποστηρίζουν την αίγλη της Ελλάδας με τον τρόπο τους, αυτή την εποχή που δεν ακούγονται τα καλύτερα εκτός συνόρων… Ενώ έχουμε ταλέντο, κουλτούρα, και αντίστοιχο κοινό, πρέπει να βρούμε έναν τρόπο να απευθυνθούμε στους διεθνείς φιλότεχνους. Δεν ήξερα πως θα πήγαινε η έκθεση ,είμαι χαρούμενη που πουλήθηκαν έργα αφού δεν έχω ξαναδουλέψει στα Χανιά, έχω δουλέψει με Χανιώτες στο Λονδίνο,(μέσα σε αυτούς κι εσύ). Τελικά, είχαμε κοινό.
Στο Λονδίνο έχει αίγλη η Κρήτη, εκτός από την ιστορική της αναφορά; για τη σύγχρονη Κρητη υπάρχει μια περιέργεια γνωριμίας;
Υπάρχουν διφορούμενες απόψεις -κυρίως λόγω κρίσης- άλλοι με ενθαρρύνουν κι αλλοι μου είπαν ότι ματαιοδοξώ. Ναι είναι εξτρίμ. Θετικές και αρνητικές. Οι περισσότερες είναι θετικές, αλλά αυτοί που το βλέπουν σαν επένδυση, με αποθαρρύνουν. Αφού οι πάντες-και στις ειδήσεις- λενε πως στην Ελλάδα δεν γίνονται επενδύσεις. Την Τέχνη άλλοι τη βλέπουν αισθητικά αλλά δε γνωρίζουν τη λειτουργία της, άλλοι δεν την καταλαβαίνουν καθόλου, και μια τριτη κατηγορία, βλέπουν την Τεχνη ως μπίζνες.
Στην Ελλάδα υπάρχουν δυο μεγαλοσυλλέκτες που γνωρίζουν τη λειτουργία της -σήμερα- και γι’ αυτό επενδύουν αγοράζοντας από τη διεθνή Τέχνη και καλλιτέχνες παγκοσμίους. Αυτό που έκαναν πριν 50-60 χρόνια ο Τεριαντ, ο Ιόλας, ο Νιάρχος, οι Γουλανδρηδες… Γι’ αυτό και ο Ιωάννου έχει παγκόσμια αναγνώριση όπως και ο Δασκαλόπουλος που εκθέτει τη συλλογή του στην Τειτ Μόντερν κι το Γιουγκενχάιμ Μπιλμπάο.
Ναι, αυτοι όμως δε σκέφτονται τον μεσο Ελληνα… Αλλωστε, η κρίση δεν επηρεάζει τους φιλότεχνους, χιλιαδες τουριστες που έρχονται τον Αυγουστο στα Χανιά, και που θα μπορούσαν με καλύτερη οργάνωση κάποιοι από αυτούς να αγοράσουν επενδύοντας και σημαντικούς Ελληνες καλλιτέχνες. Παντως, δε μου αρεσουν τα παζάρια που κάνουν κάποιοι εν ονοματι της κρίσης.
Απ ότι μου είπες, σε ενδιαφερει το εργο σε σχέση παντα και με το χωρο που εκτίθεται
Ναι, νομιζω ότι εχει σημασια να εκτίθενται τα εργα στις σωστές συνθήκες.
Ναι και αυτό διασφαλίζεται σε αυτό το χωρο παρ ολο που δεν είναι μια γκαλερί δηλαδη να εχει εκ των προτέρων εκθεσιακη δομή και χάριν στη δικη σου ικανοτητα, φιλοξένησε μια χαρά τα 23 έργα.
Ηδη εδώ και χρόνια παγκοσμιως και στο Λονδίνο, ειδικά, γίνονται εκθέσεις έξω από τις γκαλερί, σε άλλους χώρους δημόσιους και ιδιωτικούς.
Στην Ελλαδα αυτή τη στιγμη η Τεχνη δε θεωρείται ψωμι αλλά παντεσπάνι αλλά εγώ είμαι αισιόδοξος ότι τα πραγματα θα αλλάξουν.
Ετσι κι αλλιως εχουμε περασει πολλα σαν λαος αλλα η χωρα είναι τόσο όμορφη!
Αλλα ο τουρισμός στην Κρητη θα αυξηθει γι’ αυτό χρειαζεται και ποιοτικη αναβάθμιση υπηρεσιών σε όλα τα επίπεδα. Θέλει καλη οργάνωση και όχι πολλες εκθέσεις, αυτό που κανεις εσύ.
Ναι χρειαζεται ποιότητα και όχι κατ ανάγκη ποσότητα, πρεπει να βρίσκεις τα χαρακτηριστικά που ενώνουν τους καλλιτέχνες σε ενδιαφερουσες συνεκθέσεις.
Τι χαρακτηρίζει αυτή την εκθεση εδώ στο «Σερενισιμα»;
Δε φοβήθηκα να επιλέξω καλλιτέχνες που εχουν δυνατό χρώμα επισης δεν είναι εργα της ελάχιστης διατύπωσης, μινιμαλιστικά ή αλλα, τα εργα εκπέμπουν ζωντανια, λόγω χρωματικής έντασης και δεύτερον όλα εχουν αμεσα ή διακριτικότερα στοιχεια της «αρχιτεκτονικής» μέσα απο τα κτήρια ή χωρίς αυτά.
(στη συνεχεια η Ντένια ξεδίπλωσε τα χαρακτηριστικά των καλλιτεχνών μαζι με ένα σύντομο βιογραφικό που δεν μπορω εδώ να παρουσιάσω γι αυτό και την ρώτησα πανω στο γενικότερο κλίμα..
Νομίζεις ότι υπάρχει ενας λόγος που σημερα γίνονται ολοενα και περισσότερα μικρα εργα, για να κινούνται (αγοράζονται) πιο εύκολα;
Τα μεγάλα έργα είναι εντυπωσιακά, αλλά δεν υπάρχουν χώροι στα κτήρια, είναι λίγοι αυτοί που διαθέτουν τέτοιους χώρους. Επίσης τα στούντιο ιδιαίτερα στο Λονδίνο νοικιάζονται πάρα πολύ ακριβά.
Η άποψη για τους καλλιτέχνες αυτούς μέσα από τη συγκεκριμένη έκθεση είναι ότι διατηρούν τη φρεσκάδα του πρωτοεμφανιζόμενου στην πόλη.
Ναι δεν έχουν εκθέσει άλλη φορά στην πόλη όλοι. Το επεδίωξα αυτό.
Οπότε είναι καλό τις μέρες που απομένουν για την έκθεση (τελειώνει στις 31/8) να την επισκεφτούν οι φιλότεχνοι. Τα επόμενα σχέδιά σου, τα εκθεσιακά.
Ετοιμάζω στο Λονδίνο μια έκθεση με δυο ντόπιους καλλιτέχνες που όμως δεν τους έχω ανακοινώσει ακόμα.
Από ό,τι γνωρίζω δουλεύεις αν και νέα χρόνια τώρα;
Ναι από την εποχή των σπουδών μου, δεν ήθελα να επιβαρύνω ιδιαίτερα τους γονείς μου αλλά και τώρα ως επαγγελματίας καλλιτέχνης και επιμελήτρια δεν με ενδιαφέρει να βγάζω χρήματα εις βάρος της ποιότητας. Αυτή είναι που καθορίζει τις επιλογές μου. Το ότι δουλεύω συστηματικά είναι θέμα νοοτροπίας, δεν θέλω και στο εξωτερικό να δείχνω η κοπέλα που στα 29 της την ταΐζουν οι γονείς της… εντάξει είμαι καλλιτέχνης αλλά όχι με την ελληνική νοοτροπία, του να περιμένεις….
Εχεις αγάπη, μεράκι, πάθος για το αντικείμενο σου την Τέχνη ξέρεις τι κάνεις, θα αλλάζει αντικείμενο για πιο πολλά χρήματα…
Οχι παρόλο που μου δόθηκε η ευκαιρία στις δημόσιες σχέσεις μου έκαναν προτάσεις αλλά δεν μπορώ, αγαπώ τους καλλιτέχνες, με πιάνει τρέλα η ενασχόληση με το αντικείμενο. Ιδιαίτερα μ’ ενδιαφέρει να βοηθήσω καλλιτέχνες να καταλάβουν πόσο απαραίτητο είναι το μάρκετινγκ στη δουλειά τους πρέπει να την προωθήσουν, δεν αρκεί μόνο η ποιότητα όταν δεν προβάλεται. Οι καλλιτέχνες είναι χιλιάδες, πόσοι όμως αναγνωρίζονται αυτοί που ξέρουν να χρησιμοποιούν ιδιαίτερα στην εποχή μας το μάρκετιγκ και τις γνωριμίες τους.
Βέβαια ο Χιρστ και ο Κουνς είναι παγκοσμίως αναγνωρισμένοι αλλά υπάρχουν τόσες χιλιάδες που ακολουθούν σε δημοσιότητα.
Ναι γι’ αυτό και γω δουλεύω με λίγα άτομα αλλά συστηματικά προχωράμε βήμα-βήμα με τους καλλιτέχνες, σε συνεργασία με τους συλλέκτες εντός κι εκτός.
Σου εύχομαι σε λίγα χρόνια να κάνεις ένα σπουδαίο όνομα σε διεθνές επίπεδο, γιατί νομίζω ότι το αξίζεις, αφού έχεις γνώσεις, παιδεία αλλά και δουλεύεις όπως πρέπει.
Δουλεύω μέσα από ρεαλιστικές συνθήκες και αντίστοιχες αντιδράσεις του κοινού, για ένα αγαπημένο στόχο χωρίς να πετάω στα σύννεφα. Αλλωστε σ’ όλες τις μορφές τέχνης δεν έχεις αποτελέσματα χωρίς πολύ δουλειά. Σ’ ευχαριστώ για τις ευχές σου.
