Οι σκέψεις που ακολουθούν γράφονται µε αφορµή την τελετή αποφοίτησης των µαθητών και µαθητριών της Γ’ Λυκείου του 4ου Γενικού Λυκείου Χανίων στο Πνευµατικό Κέντρο Χανίων.
Παλαιάς κοπής ο υπογράφων εκείνο που θυµάται από τα χρόνια της αποφοίτησής του είναι οι Γυµναστικές Επιδείξεις. Αυτές σηµατοδοτούσαν το κλείσιµο της χρονιάς και για τις µικρές κοινωνίες ήταν ένα κοσµοϊστορικό γεγονός. Κόπος, πολλές πρόβες και µεγάλη προσπάθεια απαιτούνταν πολύ καιρό πριν για την παρουσίαση ενός καλού αποτελέσµατος. Ήταν και ένας τρόπος αξιολόγησης της αρτιότητας του εκπαιδευτικού έργου όλης της χρονιάς. Όµορφα χρόνια που και τότε οι απόφοιτοι των Λυκείων, Αρρένων και Θηλέων, κάνανε όνειρα. Μόνο που τα όνειρά µας ήταν «φυλακισµένα» και δεν µπορούσαν να πάνε πολύ µακριά. ∆ύο εκδοχές υπήρχαν· ή να γίνεις γιατρός ή να γίνεις δικηγόρος! Καµία άλλη επιλογή, καµία εναλλακτική. Και τότε οι µαθητές ήταν αγριεµένοι µε το εκπαιδευτικό σύστηµα και τις πανελλήνιες. Όσοι πέτυχαν απέτυχαν και όσοι απέτυχαν πέτυχαν… Το περίεργο ήταν ότι όλοι µας προσπαθούσαµε να επιλέξουµε επάγγελµα και όχι τη Σχολή. Τη Σχολή που αγαπάµε, που ονειρευόµαστε να σταθούµε µέσα στην κοινωνία προσφέροντας και όχι µία κοινωνία να τροφοδοτεί επαγγελµατίες φοιτητές.
Τα πράγµατα άλλαξαν και από περιέργεια θέλησαν να δω τι γίνεται µετά από 50 χρόνια ∆ηµοκρατίας σε µία αποφοίτηση. Έµεινα έκπληκτος! Μανάδες, γιαγιάδες, εκπαιδευτικοί, φίλοι και φίλες, όλοι µαζί να παρακολουθούν ένα υπερ-θέαµα, το οποίο ετοιµάστηκε, όπως µου εξοµολογήθηκε ο φίλος Μιλτιάδης Παπαγρηγοράκης, σε σαράντα οκτώ ώρες. Ευχαριστώ για την πρόσκληση και την τιµή. Χαρµολύπη, µουσική, αναµνήσεις πέρασαν τόσο όµορφα από µπροστά µας. Μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση ότι στο σύνολο της εκδήλωσης οι µαθητές προτίµησαν να µην µπουν στη λογική των Νέων Τεχνολογιών. Το βιβλίο, ο καθηγητής και ο µαθητής σηµείο αναφοράς. Οι µαθητές δεν είναι µόνο χαρτιάκαι βιβλία ούτε πιόνια σε σκακιέρα που µετακινείς και θυσιάζεις! Αλλά εάν αυτό είναι το αποτέλεσµα ενός σηµερινού σχολείου, τότε γιατί να µην λειτουργήσει µε τον τρόπο αυτόν; Πού είναι άραγε η παραβατικότητα και η βία; Γιατί να ψάχνουµε νέα σχολικά µοντέλα, όταν το σχολείο µπορεί να συνυπάρξει µε την οικογένεια και την κοινωνία; Κανείς δεν αρνείται ότι χρειάζεται ένας µετασχηµατισµός (50 χρόνια ∆ηµοκρατίας και 50 και πλέον χρόνια πανελλήνιες µε το ίδιο άγχος, τα ίδια λάθη), αλλά να απαντά όχι στο τι σχολείο θέλουµε σήµερα, αλλά στο τι κοινωνία χρειαζόµαστε αύριο; Συγχαρητήρια σε όλους τους συναδέλφους εκπαιδευτικούς, τους µαθητές, τους γονείς…
Στους 121 µαθητές και µαθήτριες του 4ου Γενικού Λυκείου Χανίων –και σε όλους τους µαθητές και τις µαθήτριες που αποφοίτησαν αφιερώνω τις παρακάτω σκέψεις ως ευχή και όχι ως συµβουλή. Μαθητής κι εγώ, µε την ευρύτερη έννοια, του µεγάλου Ελληνοκύπριου ποιητή, ο οποίος αγαπά τα Χανιά, που µου έµαθε να βάζω σωστά τις λέξεις δίπλα-δίπλα, το παρακάτω ποίηµα, σκέψεις και λόγια δικά του:
ΤΟ ΠΑΙ∆Ι, Η ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ
Κι ενώ της σχολικής ζωής το ύστερο κουδούνι
έγινε ήχος θαλπωρής στο τέλος του Ιούνη,
ένα παιδί µε µια φωτογραφία στο χέρι
και κρατηµένη ανάποδα ζητούσε παρηγοριά.
Ο κόσµος έλεγε ο τίτλος της, ο κόσµος γύρω του πολύς·
είχε στα µάτια του µικρή φωτογραφία, αλλά
στους ώµους του µεγάλη αγωνία –
στο χέρι του ακόµα πιο µικρός, ο κόσµος της φωτογραφίας!
Ήταν ανάµεσα σε κόσµο µε συνθήµατα
και την κρατούσε ανάποδα ή κι από την καλή πλευρά της;
Αναρωτήθηκα κι εγώ ποια να’ ναι η σωστή πλευρά της!
Κοντά του πάω περνώντας πινακίδες, βία, πολέµους και φωνές
αλλά… ο κόσµος ήταν ακίνητος, απαθής στα µάτια του παιδιού!
Μα την κρατάς ανάποδα του λέω κι άρχισε να γελά,
µου τήνε γύρισε ίσια κι είδα πάλι τον ίδιο κόσµο να µε κοιτά.
Όπως ο ρήγας, ο βαλές κι η ντάµα ανάποδα ιδωµένοι βρίσκονται στα ίσια,
έτσι κι η φωτογραφία του απ’ όπου και αν την δεις θα φαίνεται ότι είναι ίσια!
Γιατί οι αξίες της ζωής και τα µάτια της ψυχής του βλέπουν αυτά που εµείς ξεχάσαµε
τον κόσµο να τον κρατάµε ίσια!
Συγχαρητήρια παιδιά… Φτιάξτε καλύτερο τον κόσµο που σας αφήνουµε. Μπορείτε. Καλό ταξίδι στο σχολείο της ζωής! Και επειδή πάντα µια ελληνίδα µάνα αποχαιρετά µε δάκρυα το παιδί της, να της πω το µυστικό ότι «οι καλύτερες τηγανιτές πατάτες είναι µόνο της µάνας», οπότε σίγουρα θα επιστρέψει στο σπίτι!
