Μια τρίχα τόση δα, αλλά έχει τόσα πολλά να πει…

1 από 2

Η τοξικολογική ανάλυση τρίχας έχει βοηθήσει ως και οκτώ φορές περισσότερο στον εντοπισμό χρήσης ναρκωτικών ουσιών συγκριτικά με τα αντίστοιχα τεστ που βασίζονται στην ανάλυση ούρων και σίελου
Ένας ιδιαίτερα σημαντικός αριθμός ατόμων έρχονται σε επαφή με τα ναρκωτικά κατά τη διάρκεια της ζωής τους, ορισμένες φορές ακόμη και στην εφηβική ηλικία, ενώ ένα μεγάλο ποσοστό από τα άτομα αυτά, καταλήγουν να γίνουν συστηματικοί χρήστες.
Τα ναρκωτικά αποτελούν μία σταθερά εξελισσόμενη, πολύπλευρη απειλή για τις κοινωνίες μας, η οποία επηρεάζει τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο. Σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία της έκθεσης του Ευρωπαϊκού Κέντρου Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας, σχεδόν 96 εκατομμύρια άνθρωποι στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ηλικίας 15-64 ετών, έχουν κάνει χρήση κάποιας παράνομης ναρκωτικής ουσίας στη ζωή τους, ενώ εκτιμάται ότι 1,2 εκατομμύρια άτομα υποβάλλονται κάθε χρόνο σε θεραπεία για χρήση παράνομων ναρκωτικών ουσιών. Αξίζει να σημειωθεί,  ότι στην Ευρώπη καταγράφονται περισσότερες από 1 εκατομμύριο κατασχέσεις παράνομων ναρκωτικών ουσιών ετησίως.
H τοξικολογική ανάλυση της τρίχας αποτελεί μια σύγχρονη, ανώδυνη και πολύ αποτελεσματική μέθοδο ανίχνευσης των ναρκωτικών ουσιών, η οποία μπορεί να εντοπίσει τη χρήση ναρκωτικών μήνες μετά την τελευταία φορά. Καθώς το ναρκωτικό κυκλοφορεί στο αίμα συμμετέχει στη διαδικασία της μορφογένεσης της τρίχας, με αποτέλεσμα οι ουσίες να «φυτρώνουν» στα μαλλιά. Σε αντίθεση με τα ούρα και τον σίελο, όπου το παράθυρο για τον εντοπισμό των ναρκωτικών ουσιών, και κυρίως της κοκαΐνης, είναι πολύ μικρό – μέσα σε λίγες ώρες οι μεταβολίτες έχουν απομακρυνθεί από το σώμα-, δεν υπάρχει ημερομηνία λήξης για τα ίχνη ναρκωτικών ουσιών στα μαλλιά.  Έτσι, ενώ οι παραδοσιακές μορφές ανάλυσης ούρων και σίελου ανιχνεύουν ουσίες για μικρότερο χρονικό διάστημα, η ανάλυση τρίχας παρέχει το πλεονέκτημα μιας μακροπρόθεσμης αξιολόγησης της χρήσης ναρκωτικών ουσιών του δότη.
Η εξέταση συνήθως αφορά τέσσερις κύριες κατηγορίες ναρκωτικών ουσιών: οπιούχα (ηρωίνη και μορφίνη), κοκαΐνη, αμφεταμίνες και κανναβοειδή. Κατά τον έλεγχο του δείγματος αναζητούνται και προσμετρούνται σε μοριακό επίπεδο οι ναρκωτικές ουσίες που βρίσκονται στο εσωτερικό του σώματος της τρίχας. Με αυτό τον τρόπο εξουδετερώνονται οι πιθανότητες παρουσίας ναρκωτικών στο δείγμα, οφειλόμενης σε εξωτερικούς παράγοντες, όπως θα συνέβαινε για παράδειγμα αν ο εξεταζόμενος βρέθηκε σε χώρο όπου γινόταν από τρίτους εκτεταμένη χρήση κάνναβης. Για τον ίδιο λόγο, είναι αδύνατη η αλλοίωση των αποτελεσμάτων με τη χρήση σαμπουάν ή άλλων χημικών καθαριστικών.
Οι τρίχες τις κεφαλής μεγαλώνουν με μέση ταχύτητα περίπου 1 – 1,5 εκατοστό ανά μήνα. Επομένως, μια τούφα μαλλιών μήκους 4 εκατοστών περιέχει το ιστορικό κατανάλωσης ουσιών 4 μηνών περίπου. Για την ανάλυση συλλέγεται μικρή ποσότητα τριχών, κατά προτίμηση από την οπίσθια κορυφή της κεφαλής, από κάποιον ειδικό/πραγματογνώμονα. Σε περίπτωση που η συλλογή δείγματος από την κεφαλή δεν είναι δυνατή (πολύ κοντά μαλλιά ή ξυρισμένο κεφάλι), μπορούν να χρησιμοποιηθούν τρίχες από άλλα μέρη του σώματος, όπως γεννητικά όργανα. Η δειγματοληψία πρέπει να  γίνει 7 ημέρες τουλάχιστον από την τελευταία ημέρα της χρήσης. Πέρα από το θετικό ή αρνητικό αποτέλεσμα για κάθε ναρκωτική ουσία που ελέγχεται είναι δυνατή και η ποσοτικοποίηση της, δηλαδή πόσα γραμμάρια καταναλώνει ο χρήστης  ανά εβδομάδα, και η βαθμολόγηση του χρήστη ως περιστασιακός ή συστηματικός. Η ακρίβεια της μεθόδου ανέρχεται στο 99,9%.
Η τοξικολογική ανάλυση τρίχας έχει βοηθήσει ως και οκτώ φορές περισσότερο στον εντοπισμό χρήσης ναρκωτικών ουσιών συγκριτικά με τα αντίστοιχα τεστ που βασίζονται στην ανάλυση ούρων και σίελου. Χρησιμοποιείται κυρίως δικαστικά για την εύρεση χρηστών, αλλά και ατόμων που διακινούν  ναρκωτικές ουσίες χωρίς να κάνουν χρήση. Σε κάποιες χώρες έχει προταθεί η εφαρμογή του συγκεκριμένου ελέγχου, ανά τακτά χρονικά διαστήματα, στα σχολεία, αλλά και στους χώρους εργασίας για την αποθάρρυνση του παιδιού/εργαζόμενου, προστατεύοντας τόσο την  υγεία τους, αλλά και  περιορίζοντας τις χαμένες ημέρες εργασίας εξ αιτίας χρήσης ναρκωτικών.