Μια ζωή ζωγράφιζε, στο σχολείο, στο σπίτι, στη γειτονιά. Αυτή την εικόνα φέρνει στο νου του ο σκιτσογράφος – εικονογράφος Μιχάλης Παπαδάκης, γέννημα θρέμμα Χανιώτης, μιλώντας στο “Μολύβι – μελάνι” για την σχέση του με την 9η τέχνη. Ο νεαρός καλλιτέχνης, ο οποίος δραστηριοποιείται στην χανιώτικη κοινωνία, αναφέρεται στις δυσκολίες που αντιμετωπίζει όποιος θέλει να “κολυμπήσει” στα βαθιά νερά της 9ης τέχνης, για τα τουριστικά Χανιά που δεν προωθούν τις πιο εναλλακτικές τέχνες και δημιουργούς, τα αναγκαία νέα μέσα που λειτουργούν ως χρήσιμα εργαλεία γι’ αυτούς αλλά και την απειλή της τεχνητής νοημοσύνης που βρίσκεται πια εδώ, με μόνο “όπλο” τη μοναδική καλλιτεχνική ταυτότητα.
– Έχεις μεγαλώσει και ζεις στα Χανιά, ενώ σπούδασες στην Καλών Τεχνών της Φλώρινας. Η επαρχία αποτελεί εμπόδιο στη δουλειά σου ή πλέον μηδενίζεται η όποια απόσταση;
Ένας σημαντικός λόγος που εργάζομαι πια ψηφιακά είναι αυτός. Φυσικά παίζει ρόλο η δουλειά που κάνει ο καθένας, αλλά η αλήθεια είναι ότι η επαρχία περιορίζει κάποιες φορές. Στην Φλώρινα, λόγω και της σχολής, δεν ήταν εμφανή τα όποια εμπόδια διότι γίνονταν συνεχώς καλλιτεχνικά δρώμενα, ενώ κι οι ίδιοι οι καθηγητές προωθούσαν την 9η τέχνη, μέσω εκθέσεων, εργασιών, projects κ.λπ. Στα Χανιά, θεωρώ πως είναι πιο δύσκολο να αναδείξει κάποιος την προσωπική του δουλειά, ειδικά στον χώρο των κόμικς, με μόνη φωτεινή εξαίρεση το φεστιβάλ Chaniartoon. Ωστόσο, η πόλη αναδεικνύει άλλα πολιτιστικά γεγονότα αλλά και θεματικές, συχνά πιο “ευπώλητες” και φυσικά όλα έχουν να κάνουν με τον τουρισμό.
Είναι ένα παράπονό σου αυτό; Ότι δηλαδή η γενέτειρά σου προβάλλεται κατά κύριο λόγο ως τουριστικός προορισμός;
Θεωρώ πως θα χρησίμευε να υπήρχαν περισσότερα μέσα για την ανάδειξη μικρότερων καλλιτεχνών που ίσως δεν επιθυμούν να ενταχθούν σε ένα άλλο μαζικότερο πλαίσιο, αλλά επιθυμούν να προωθήσουν τα δικά τους ιδιαίτερα έργα. Εδώ, δυστυχώς, δεν υπάρχουν τέτοιοι χώροι, παρά μόνο ελάχιστα μαγαζιά ή αυτοοργανωμένοι – φοιτητικοί – χώροι. Δουλεύω περισσότερο πια ως τεχνίτης κάνοντας αυτό που μού ζητείται, παρά ως καλλιτέχνης – εικαστικός. Το σκίτσο δυστυχώς αποτελεί μια δευτερεύουσα εργασία, καθώς συνήθως απασχολούμαι περιστασιακά με άσχετες δουλειές.
Τι σου αρέσει να σκιτσάρεις; Διαφέρει από τα σχέδια που έκανε ο έφηβος Μιχάλης;
Η θεματική μου τελευταία κυριαρχείται από την μετα-αποκαλυπτική φαντασία, ένα υποείδος δηλαδή της επιστημονικής φαντασίας, με πιο… σκοτεινά καλλιτεχνικά μονοπάτια. Στον έφηβο Μιχάλη άρεσε να κάνει πάντα δεινοσαύρους, τους οποίους βέβαια δεν έχω αφήσει κι εντελώς στο παρελθόν.
Πώς μπήκε το πενάκι αλήθεια στη ζωή σου;
Σχεδίαζα από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, από πέντε χρονών και απλά δεν σταμάτησα ποτέ. Κάπως έτσι κύλησε και το σχολείο για μένα· στα αρχαία δηλαδή ο βαθμός μου άγγιζε το… 10 αλλά με άφηνε, ευτυχώς, ο καθηγητής μπροστά και ζωγράφιζα. Σκέφτομαι μάλιστα πως οι γονείς μου μπορεί να ήταν κι οι μόνοι άνθρωποι που είχανε βάλει στόχο να σπουδάσω στην Καλών Τεχνών, σε αντίθεση με τους περισσότερους. Δεν κατάγομαι από καλλιτεχνική οικογένεια, αλλά είδαν μάλλον ότι έχω κλίση στην τέχνη και με υποστήριξαν σε αυτό, όπως γίνεται τώρα και με την αδερφή μου.
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κι οι νέες πλατφόρμες σε έχουν βοηθήσει να αναδείξεις τα έργα σου;
Είναι ο μόνος τρόπος πλέον, ειδικά στη δική μου περίπτωση. Βέβαια, είναι ένας άλλος Γολγοθάς αυτός μιας κι απαιτεί να είμαι ενεργός συνέχεια, κάτι που η αλήθεια είναι δεν μου αρέσει, αλλά είναι αναγκαίο κακό. Κάποιος δηλαδή θα σκρολάρει, θα δει το έργο σου και θα το ξεπεράσει σε δύο δευτερόλεπτα, αλλά την επόμενη πρέπει να σε ξαναδεί αλλιώς θα σε ξεχάσει. Είναι η νέα πραγματικότητα. Επίσης, όταν βγαίνει κάποιος στην αχανή αγορά του εξωτερικού μεγαλώνει κι ο ανταγωνισμός καθώς έχεις ήδη ξεφύγει από τη μικρή λίμνη των Χανίων και κολυμπάς πια σε ωκεανό! Ποντάρω βέβαια, όπως κι οι περισσότεροι, στην καλλιτεχνική ταυτότητα.
Πώς βλέπεις την κατάσταση με το AI; Πιστεύεις ότι απειλείται το επάγγελμα του εικονογράφου;
Ο καλλιτέχνης υποτίθεται έχει μια ταυτότητα όπως προανέφερα κι αυτό “πουλάει”, ωστόσο το επάγγελμα του εικονογράφου συγκεκριμένα θεωρώ πως απειλείται ως πιο “τεχνική” δουλειά. Είναι μάλλον αναπόφευκτη η κυριαρχία του AI διότι σε μερικά χρόνια θα είναι ακόμη εξυπνότερο το πρόγραμμα που φτιάχνει εικόνες, σε σημείο που δεν θα χρειάζεται πια η δική μας εικονογράφηση. Έτσι ίσως επιστρέψουμε στο πιο απτό και προσωπικό αποτέλεσμα, σε μια έκθεση π.χ. με τη δική μας καλλιτεχνική πινελιά που θα ξεχωρίζει. Βέβαια, δεν είναι μόνο εχθρός μας το AI, καθότι έχει να προσφέρει αρκετά, ενώ ζούμε και σε μια μεταμοντέρνα εποχή οπότε είναι αναμενόμενα όλα. Κάποιος που ασχολείται με τα ψηφιακά μέσα μπορεί κάλλιστα να επωφεληθεί αρκετά από τέτοιου είδους τεχνολογία και εργαλεία.
ΓΡΑΜΜΟΣΚΙΑΣΕΙΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΛΙΑΚΟΥ
