«Πολλοί είναι εκείνοι… που δεν γνωρίζουν την ιστορική, πολιτιστική, λαογραφική και γεωφυσική κληρονομιά (του Μυλοποτάμου), αυτού του χαρισματικού κομματιού της κρητικής γης.Όνειρο, πόθος και στόχος μας έγινε αυτή η κληρονομιά να καταγραφεί…».
Αυτά αναφέρονται,«αντί προλόγου», από το Δ.Σ.του Συλλόγου Μυλοποταμιτών Ηρακλείου «Η Ρίζα», στη θαυμάσια έκδοση που πραγματοποιήθηκε πριν από λίγον καιρό με δική του πρωτοβουλία στο Ρέθυμνο.
Κι επειδή πίστεψαν ότι όσο πιο καλά γνωρίζεις τον τόπο σου, τόσο περισσότερο τον αγαπάς,απευθύνθηκαν στους πολιτιστικούς συλλόγους των χωριών της επαρχίας, από τους οποίους ζήτησαν όσα τοπικά στοιχεία διέθεταν, καθώς και στο γνωστό και καταξιωμένο πνευματικό άνθρωπο του Ρεθύμνου, τον Άρχοντα Ιερομνήμονα της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, το Μυλοποταμίτη συγγραφέα, Μιχάλη Τρούλη και, αφού του έδωσαν τα στοιχεία που είχαν στη διάθεσή τους, του ανέθεσαν τη συγγραφή βι-βλίου για την ιστορική επαρχία.
Και ο άξιος συγγραφέας, βάζοντας όχι μόνο τη γνώση αλλά και το περίσσευμα της καρδιάς του,μας έδωσε ένα ιδιαίτερα σημαντικό βιβλίο για τον αγαπημένο τόπο της καταγωγής του με τον τίτλο «ΜΥΛΟΠΟΤΑΜΟΣ».
Με ξεχωριστό ενδιαφέρον απολαμβάνω το καλογραμμένο βιβλίο και μέσα από το λόγο, τις εκφραστικές φωτογραφίες και τ’άλλα στοιχεία,επικαλούμενος τη μεσιτεία των Αγίων Αγαθόποδα του Πανορμίτη και Αθανάσιου Πατελάρου του Αξικού, περι-διαβαίνω σε καθαγιασμένους τόπους,το Βώσακο, το Δισκούρι και το Ιδαίο Άντρο, οδοιπορώ από τη Σκεπαστή, στην Ελεύθερνα και τη Ζώμινθο,ακολουθώ τα βήματα τουΤάλω, καλημερίζω το βασιλιά Ετέαρχο στην Αξό, αποθαυμάζω το σπήλιο του Σφεντόνη στα Ζωνιανά,πίνω νερό από του Χριστού τη βρύση στη Νίδα, υποκλίνομαι στους πολλούς τόπους μαρτυρίου και ιδιαιτέρως το Μελιδόνι, διασκεδάζω με τους λυράρηδες από τ’ Ανώγεια και την Αλφά και αναπαύομαι στα Σίσαρχα. Από χρόνια γνωρίζω την αγάπη του συγγραφέα γι’ αυτόν τον ευλογημένο τόπο, καθώς και τη σημαντική προσφορά του σ’ αυτόν: Από τότε που βρέθηκα στα συνέδρια που οργάνωσε με απόλυτη επιτυχία και ιδίως το πολυήμερο που πραγματοποιήθηκε στον Πάνορμο και από τότε που έσκυψα με ενδιαφέρον και διάβασα τα πολλά και εξαιρετικά βιβλία που έγραψε προβάλλοντας την επαρχία μας, όπως τα: « Ρέθυμνο (ιστορία- περιήγηση- σύγχρονη ζωή)», «Ιερά Μητρόπολη Ρεθύμνης και Αυλοποτά-μου (ιστορία- μνημεία- θησαυροί)», «Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου Ατάλης-Μπαλή» «Νομαρχία Ρεθύμνου( ο τόπος- η ιστορία- ο Θεσμός)» κ. ά.
Θα μπορούσα λοιπόν να πω ότι δεν αισθάνθηκα έκπληξη όταν διάβασα ότι έγραψε ακόμη ένα βιβλίο για τον Μυλοπόταμο.
Όταν όμως πήρα στα χέρια μου την ογκώδη εργασία του,των 427 σελίδων, έμεινα πραγματικά έκπληκτος.
Ο πλούτος των πληροφοριών, η εξαντλητική βιβλιογραφία, η αντικειμενική εξιστόρηση όλων των σημαντικών γεγονότων κάθε οικισμού από την αρχαιότητα, κυρίως όμως από την εποχή της βενετοκρατίας μέχρι σήμερα, η ζωντάνια του λόγου, οι πίνακες και οι φωτογραφίες, κάνουν το βιβλίο πολύτιμη προσφορά.
Μέσα από τις σελίδες του προβάλλουν η πανέμορφη φύση, η ένδοξη ιστορία, οι αγώνες και οι θυσίες των ανθρώπων μαζί με τα λαμπρά έργα του πολιτισμού.
Και ο σημερινός αναγνώστης με αμείωτο ενδιαφέρον προχωρώντας από τη μια σελίδα στην άλλη, προχωρεί ταυτόχρονα μέσα στην ίδια την επαρχία και με την αλ-φαβητική σειρά των κοινοτήτων και των οικισμών (των μικρών και των μεγάλων), παρακολουθεί τη ζωή και την πολυσχιδή δράση των Μυλοποταμιτών. Σαν να τους βλέπει ν’ ανεβαίνουν,πραγματικοί Κουρήτες, στο Ιδαίο Άντρο για τις ιερές σπονδές στο Δία κι ύστερα, μεσα στους δύσκολους καιρούς, να υποφέρει μαζί τους τότε που οι κουρσάροι, οι Βενετσιάνοι και οι Τούρκοι διαγούμιζαν τον τόπο σκορπώντας τη φρίκη και το θάνατο, μέχρι την τελευταία περίοδο που οι Γερμανοί κυριολεκτικά την έκαψαν και παρ’ όλα αυτά έκπληκτος να τους βλέπει να παραμένουν αγονάτιστοι.
Ως απλός αναγνώστης, αλλά και ως καταγόμενος απ’ αυτή την περιοχή της Κρήτης καθώς διαβάζω για τα χωριά,τα μοναστήρια και τ’ άλλα μνημεία του τόπου, κυρίως όμως για τους ανθρώπους, έχω την αίσθηση ότι το βιβλίο του Μιχάλη Τρούλη «ο Μυλοπόταμος» δεν είναι απλά ένα καλογραμμένο βιβλίο για ένα ζωντανό κομμάτι της Κρήτης, αλλά ένα βιβλίο θησαυρός, που πρέπει να διαβαστεί απ’ όλους τους Μυλοποταμίτες αλλά και τους άλλους Κρητικούς για να βεβαιωθούν ότι η κάπως παρεξηγημένη επαρχία αξίζει και το σεβασμό και την αγάπη μας για όσα πρόσφερε και για όσα εξακολουθεί να προσφέρει.
