«Μηδένα προ του τέλους μακάριζε»

«Κάνουμε ταμείο» μόνον όταν ο θάνατος βρίσκεται προ των πυλών· ποτέ νωρίτερα. Κι είναι η ώρα τούτη που κρίνει το ύψος των κερδών ή των ζημιών. Είν’ η ώρα που ο απολογισμός μιας ολόκληρης ζωής μπορεί να βαραίνει την ψυχή τόσο πολύ και ένα τέτοιο άχθος να είναι τόσο ασήκωτο και χιλιάδες φορές μεγαλύτερο απ’ αυτό της ανυπαρξίας, που ένας θάνατος να φαντάζει πράγματι ανακουφιστικός για τούτη τη συνθλιμμένη ψυχή!
Δεν είναι δύσκολο να φανταστεί κάποιος πώς νιώθει ο άνθρωπος που κάνοντας αναδρομή στα περασμένα αντιλαμβάνεται ότι όσο περνούσαν τα χρόνια οι χαρές όλο και λιγόστευαν, όλο και με μεγαλύτερη νοσταλγία θυμόταν μόνο τα πρώτα χρόνια γιατί τα μετέπειτα χρόνια συνοδεύονταν μ’ όλο και περσότερες κακές στιγμές, μ’ όλο και αραιότερες όμορφες μνήμες. Και μπορεί οι στιγμές που βιώθηκαν όλα τα προηγούμενα χρόνια να θεωρούνταν τη στιγμή της βίωσης τους όμορφες και χαρούμενες, τώρα, όμως, που η χρονική απόσταση από αυτές τις στιγμές έχει ωριμάσει τον νου και τα κριτήρια αξιολόγησής τους είναι πλέον όλως άλλα, δηλαδή πιο αυστηρά και πιο απαιτητικά, οι στιγμές αυτές να κρίνονται χωρίς τους παραμορφωτικούς φακούς που μας φοράει είτε η ροπή του κάθε ανθρώπου να θέλει να αλληθωρίζει μπροστά στην πραγματικότητα, από φόβο μην διαψευστεί στις ελπίδες του, είτε ο ίδιος ο κοινωνικός περίγυρος κι η ατμοσφαίρα του.
Έτσι, ένας «καλός» γάμος, μια «ευτυχισμένη» οικογένεια, η σύναψη μιας «συμφερτικής» συμφωνίας, μια επαγγελματική «επιτυχία», ένας «ζηλευτός» μισθός, ένας «αξιόλογος» κύκλος φίλων, η απόχτηση «πλούτου», η εξυπηρέτηση των κοινωνικών και υπηρεσιακών συμφερόντων και πολλά άλλα μπορεί να ήταν «καλά», «συμφερτικά», «επιτυχημένα», «ζηλευτά», «ευτυχισμένα» κι «αξιόλογα» μόνο και μόνο γιατί τη στιγμή που υπερασπιζόσουνα και κυνηγούσες με μανία και πάθος όλ’ αυτά, στη συνείδησή σου και στις συνειδήσεις όλων πέρναγαν ως κοινωνικώς «υπολογίσιμα» κι «αποδεχτά», αλλά τώρα που βρίσκεσαι ένα βήμα προ του ανοιχτού μνήματος νιώθεις πόσο ασήμαντα ήταν όλα τούτα που υπερασπιζόσουνα και κυνηγούσες μια ζωή! Μα πρωτίστως σκέφτεσαι τώρα πόσο πιο αυθεντικό θάταν να είχες εναντιωθεί σ’ ό,τι θεωρούσαν «καλό», «συμφερτικό», «επιτυχημένο», «ζηλευτό», «αποδεχτό», «ευτυχισμένο» κι «αξιόλογο» οι άλλοι και ταυτόχρονα να είχες υπερασπιστεί αυτό που πραγματικά ήθελες τότε αλλά δεν τολμούσες να το κάνεις.
Επομένως, αν τότε φαινόταν ότι «καταχτούσες» κορφές κι όλο «ανέβαινες» (γιατί σε είχαν κάνει να πιστέψεις έτσι), τώρα διαπιστώνεις ότι όλη σου η ζωή ήταν ένα κατρακύλισμα, ότι μόνον βουνά δεν ανέβαινες και κορφές δεν καταχτούσες, ότι ποτέ δεν βρέθηκες σε κορφή παρά μόνο στους πρόποδες παρέμενες!
Αλλά αυτή σου η ψευδαίσθηση σε συνέφερε πέρα για πέρα γιατί έτσι κάλυπτες προσωρινά (για όσο θα κρατούσε η απάτη) τον θάνατο απ’ το πεδίο σου και τον απομάκρυνες απ’ τη σκέψη σου. Δεν έβλεπες όμως τότε ότι έτσι σκέπαζες και τη ζωή την ίδια.
Το βλέπεις τώρα, όμως, κι αναρωτιέσαι μήπως τελικά αυτό που έκανες μια ζωή ήταν να σκηνοθετείς την παρουσία σου σ’ αυτόν τον κόσμο κι αναγκαστικά να παίζεις κι εσύ έναν ρόλο αντί να παίζεις τον εαυτό σου; Μήπως, δηλαδή, στήριξες όλη σου την ύπαρξη σε μια απάτη κι όχι σ’ αυτά που θάθελες να κάνεις πραγματικά, τα μόνο ίσως αληθινά κι αυθεντικά σ’ αυτή τη ζωή;