Στέλλα Γκοζανη Χαριτακη*
Πηγαίνοντας σιγά-σιγά προς το κλείσιμο του Δωδεκαήμερου, μετά την γιορτή του Αγίου Βασιλείου, οι νοικοκυρές άρχιζαν την προετοιμασία για τα Φώτα που γιορτάζονται στις αρχές του νέου χρόνου, στις 6 Ιανουαρίου, σε ανάμνηση της Βάπτισης του Χριστού από τον άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο, στον Ιορδάνη ποταμό.
Tα Θεοφάνεια συμβόλιζαν την αναγέννηση της ανθρωπότητας και πιστεύουν πως την νύχτα της 5ης Ιανουαρίου ,οι ουρανοί ανοίγουν ,η θάλασσα γαληνεύει και οι αέρηδες σταματούν.
Η φωτιά στο τζάκι έκαιγε συνέχεια ,από την αρχή των γιορτών ,για τον φόβο των καλικατζάρων. Η παραμονή των Φώτων , ήταν νηστεία. Έφτιαχναν την φασολάδα, αλάδωτη. Ανήμερα των Φώτων συνήθιζαν να κάνουν κόκορα γεμιστό, χοιρινό με πράσα και σέλινο και έφτιαχναν και μια πίτα όπως του Αγίου Βασιλείου , αλλά χωρίς φλουρί,
Στα Βουρλά άφηναν για τους καλικάντζαρους ,ένα πιάτο με λουκουμάδες , έξω από το σπίτι , για να μη μπουν μέσα και μαγαρίσουν τα γλυκά που είχαν μέσα.
Κρέμαγαν στις πόρτες πέταλα, σκόρδα και κρομμύδες , για να αποτρέψουν τα ξωτικά να μπουν μέσα.
Επίσης στο τζάκι που φρόντιζαν να μη σβήσει καθόλου και τις δώδεκα μέρες των γιορτών, τα ξύλα τα έβαζαν σε σχήμα σταυρού, και έβαζαν δίπλα του, ένα κομματάκι δίχτυ για να «μπερδευτούν» τα καλικατζάρια, ή κλωστές με κόμπους πολλούς που, ώσπου να τους μετρήσουν….. θα είχε ξημερώσει και θα έφευγαν.
Την παραμονή περνούσε ο παπάς με τον αγιασμό από τα σπίτια, τότε οι ιερείς ευλογούν τον λεγόμενο μικρό αγιασμό.Ανήμερα πήγαιναν να πάρουν οι ίδιοι τον αγιασμό , να πλύνουν την εικόνα του σπιτιού , να ρίξουν στο σπίτι και στα εργαλεία τους για να έχουν καλή κι ευλογημένη χρονιά.
Δεν παρέλειπαν να βουτήξουν ένα κομματάκι ψωμί και να το δώσουν στα ζώα τους.
Στην πόλη των Βουρλών, οι παπάδες κάθε ενορίας, με την αγιαστούρα, το μπακράτσι του αγιασμού και το παιδί-βοηθό, γύριζαν από τα Μισόφωτα κι φωτίζανε στην σειρά όλα τα σπίτια του Βουρλά. Επειδή όμως αυτά ήταν πάρα πολλά , συνέχιζαν το άγιασμα και την επομένη, στα Λόφωτα.
Ανήμερα τα Λόφωτα, οι Ερυθραιώτες έπαιρναν το μεγάλο αγιασμό και πρόσεχαν να μη χυθεί ούτε σταγόνα. Οι ναυτικοί στην περιφέρεια του Τσεσμέ, έβαζαν μπουκαλάκια με το μεγάλο αγιασμό στα καράβια τους, να τον έχουν σε περίπτωση τρικυμίας. Τότε τον έριχναν στην αγριεμένη θάλασσα, κι αυτή, λέγανε, πως αμέσως γαλήνευε.
Τα Θεοφάνεια είναι μία από τις μεγαλύτερες θρησκευτικές γιορτές της Ορθοδοξίας και της Χριστιανοσύνης. Ειρήνη σε όλο τον κόσμο….
*Για το Δ.Σ. της Αδελφότητας Μικρασιατών Η πρόεδρος
