«Τὰ σπίτια ποὺ εἶχα μου τὰ πῆραν. Ἔτυχε
νά᾿ ναι τὰ χρόνια δίσεχτα πόλεμοι χαλασμοὶ ξενιτεμοὶ
κάποτε ὁ κυνηγὸς βρίσκει τὰ διαβατάρικα πουλιὰ κάποτε δὲν τὰ βρίσκει
τὸ κυνήγι ἦταν καλὸ στὰ χρόνια μου, πῆραν πολλοὺς τὰ σκάγια-
οἱ ἄλλοι γυρίζουν ἢ τρελαίνουνται στὰ καταφύγια.
Μὴ μοῦ μιλᾶς γιὰ τ᾿ ἀηδόνι μήτε γιὰ τὸν κορυδαλλὸ
μήτε γιὰ τὴ μικρούλα σουσουράδα
ποὺ γράφει νούμερα στὸ φῶς μὲ τὴν οὐρά της-
δὲν ξέρω πολλὰ πράγματα ἀπὸ σπίτια
ξέρω πὼς ἔχουν τὴ φυλή τους, τίποτε ἄλλο.»
«Το σπίτι κοντά στη θάλασσα»
Ετσι υπαινικτικά, έρχεται και ξανάρχεται στην Ποίηση του Γιώργου Σεφέρη η καταστροφή της Σμύρνης, η καταστροφή της Πατρίδας του.
Της Πατρίδας του Θαλή του Μιλήσιου, του Ηράκλειτου, του Αναξαγόρα και του Δημόκριτου.
Της Πατρίδας του Φώτη Κόντογλου, του Ηλία Βενέζη και του Κοσμά Πολίτη.
Της Πατρίδας των παππούδων μας και των γονιών μας. Της δικής μας Πατρίδας.
Ένας αιώνας σχεδόν έχει περάσει από την Μικρασιατική Καταστροφή. 99 χρόνια πριν, οι Έλληνες της Μικράς Ασίας, όσοι από αυτούς γλύτωσαν τη μεγάλη σφαγή, ξεριζώθηκαν από τον τόπο τους, ένα τόπο που η Ιστορία του, χωρίς ασυνέχεια, γραφόταν από την Αρχαία Ιωνία, με τους πρώτους μύθους της φυλής που έγιναν γραπτά κείμενα, μέχρι τη Σμύρνη του 1922, με τους 165.000 χιλιάδες Έλληνες, όπου η ελληνική γλώσσα κυριαρχούσε. Και ο Πολιτισμός μας.
Απεγνωσμένοι, ταλαιπωρημένοι, τρομαγμένοι έφτασαν οι Μικρασιάτες στην Ελλάδα, φέρνοντας οι περισσότεροι μαζί τους, το μοναδικό ενθύμιο που κατάφεραν να πάρουν: μια χούφτα χώμα, χώμα ιωνικό, καλά κρυμμένο στο μέρος της καρδιάς. Αλλά στο νου τους κρατούσαν όλο τον Πολιτισμό της Πατρίδας, ήθη και έθιμα και παραδόσεις, τον τρόπο του σκέπτεσθαι και του πράττειν αυτής της πλευράς του Ελληνισμού, της άλλης πλευράς του Αιγαίου, που δόθηκε, δώρο πολύτιμο, στα αδέλφια τους εδώ. Και ξανάχτισαν από την αρχή τις ζωές τους, και προόδευσαν και διακρίθηκαν. Και μαζί τους, μέσα από την παιδεία τους και το παράδειγμά τους, αναπτύχθηκε και προόδευσε και η εδώ Ελλάδα.
99 χρόνια μετά, δεν ξεχνάμε. Οι Μνήμες παραμένουν ζωντανές για να μας διδάσκουν. Να μας διδάσκουν την Ιστορία μας, από πού ερχόμαστε, την πορεία μας μέσα στον χρόνο, τις νίκες μας και τις ήττες μας, να μας διδάσκουν την ταυτότητά μας, να μας διδάσκουν το γεγονός πως ο λαός μας ποτέ δεν λυγίζει, αντέχει στο χρόνο και στην Ιστορία, διαχρονικά, όσες δυσκολίες και να αντιμετωπίζει. Γιατί μόνο μ’ αυτόν τον τρόπο μπορούμε να αντιμετωπίσουμε οποιαδήποτε δυσκολία και οποιαδήποτε επικίνδυνη φωνή ή πράξη που προσπαθεί να μας πείσει ότι δεν είμαστε αυτοί που είμαστε. Τα Ιστορικά γεγονότα δεν αμφισβητούνται!!! Αρκεί να τα έχουμε πάντα στο νου και στην καρδιά μας.
Άλλωστε οι συγκυρίες δεν θα μας άφηναν έτσι κι αλλιώς να ξεχάσουμε. Τα κύματα των προσφύγων προς την Ευρώπη ζωντανεύουν τις μνήμες των διηγήσεων των δικών μας ανθρώπων, τις κρατούν νωπές.
99 χρόνια μετά, μνημονεύουμε σήμερα την αλησμόνητη Πατρίδα και υποκλινόμαστε στο μεγαλείο με το οποίο αντιμετώπισαν οι πρόγονοί μας τα βάσανα και τις ταλαιπωρίες. Και ευχόμαστε για όλη την ανθρωπότητα, να καταφέρει κάποτε ο κάθε άνθρωπος, απανταχού της γης, να μένει στον τόπο του, στο σπίτι του.
Γιατί, «δεν ξέρω πολλά πράγματα από σπίτια. Ξέρω πως έχουν τη φυλή τους…»
