Μικρό σημείωμα για τον Γιώργο Αυγέρο

Πριν λίγες μέρες ήταν το μνημόσυνό του. Σε λίγες μέρες θα γίνουν τα εγκαίνια της νέας του έκθεσης, την οποία ο ίδιος προετοίμασε.

O λόγος για τον Γιώργο Αυγέρο. Τον σοβαρό, λιγομίλητο, αξιοπρεπή καλλιτέχνη με το μεγάλο ταλέντο, την απίστευτη εργατικότητα και την ακατάβλητη θέληση για ζωή, δημιουργική μέχρι το τέλος. Τον Γιώργο που μας επιφυλάσσει εκπλήξεις, ακόμη και όταν ο ίδιος δεν είναι εδώ. Η τελευταία πράξη του βίου του αποδείχτηκε ότι δεν ήταν τελικά η τελετή του αποχαιρετισμού του. Είναι μια πράξη δημιουργίας αυτή που θα σφραγίσει την ολοκλήρωση του βίου του, η οποία εκτός του καλλιτεχνικού της νοήματος δηλώνει και την υπαρξιακή του θέση για μια αξιοβίωτη ζωή.
Ωστόσο, ο Γιώργος Αυγέρος θα είναι πάντα μαζί μας με το ξεχωριστό έργο που άφησε, τόσο στις εικαστικές τέχνες, όσο και με τη συνεχή παρουσία του στα κοινά. Το καλλιτεχνικό του έργο και τις αναζητήσεις του μέσα από διαφορετικούς τρόπους έκφρασης, δεν έχω τις γνώσεις να το προσεγγίσω, παρότι με συγκινεί βαθύτατα, ιδιαίτερα οι πίνακες με τις μυστηριακές ελιές του. Ελπίζω ότι με την καλλιτεχνική δραστηριότητά του θα ασχοληθούν οι επαΐοντες. Θα αναφερθώ μόνο σε όσα θυμάμαι από την παρουσία και την κοινωνική του δράση, την περίοδο της νεότητάς του.
Ο Γιώργος ήταν μια εξαίρεση στο περιβάλλον της Σούδας όπου μεγάλωσε, μαζί με τον μικρότερο αδελφό του Δημήτρη και τους γονείς του, Μανόλη και Βικτωρία. Η οικογένεια ξεχώριζε για το εκλεπτυσμένο γούστο της σε ένα περιβάλλον αστικοποίησης, όπου ήταν κυρίαρχη η επιδίωξη των μικροαστικών ονείρων. Δεν υπήρχε έως τότε στην Κοινότητα κανείς εικαστικός καλλιτέχνης. Θυμάμαι τον Γιώργο να ξαφνιάζει τον περίγυρο δείχνοντας αγάπη για τα περιφρονημένα αντικείμενα ενός άλλου καιρού, που όλοι ήθελαν να ξεφορτωθούν: Παλιούς καναπέδες, λάμπες, υφαντά.
Τα μεταμόρφωνε σε έργα τέχνης ή τα μετασκεύαζε σε όμορφα, χρηστικά αντικείμενα για να καλύψει σύγχρονες ανάγκες. Το πρώτο σπίτι του στα Νεροκούρου που είχα επισκεφθεί, αποτύπωνε την προχωρημένη αισθητική του και τη δημιουργική προσέγγιση της παράδοσης, την οποία η τοπική κοινωνία ανακάλυψε αρκετά χρόνια αργότερα.
Η αφοσίωσή του στην τέχνη και σε ό,τι είχε σχέση με αυτήν, όπως και η παρουσία του στο καλλιτεχνικό στερέωμα ήταν αναγνωρισμένη από νωρίς. Όμως ο Γιώργος δεν αρκέστηκε σε αυτήν. Ήταν ενεργός πολίτης και μετείχε χωρίς καμία ιδιοτέλεια στα κοινά, σε άτυπα, κυρίως, αυθόρμητα εγχειρήματα, προερχόμενα από τα κάτω, γεμάτα φαντασία και ενθουσιασμό.
Ένα από αυτά, ήταν μια πρωτοβουλία που ξεκίνησε από μία ομάδα φοιτητών και νέων από τη Σούδα, το 1977. Επιδιώκοντας να φέρουν κοντά τους κατοίκους της Πάνω και της Κάτω Σούδας, δημιούργησαν μια πολιτιστική κίνηση που ανέπτυξε πρωτοπόρες, για την εποχή, δράσεις: Μαθήματα για αδύναμους μαθητές του Γυμνασίου, δημιουργία θεατρικής ομάδας και μουσικού σχήματος, ανέβασμα θεατρικής παράστασης (θυμάμαι το έργο του Ναζίμ Χιχμέτ Έρχονται οι φίλοι μας οι Αμερικάνοι και τα ευτράπελα παρεπόμενά του), οργάνωση συναυλίας έντεχνης λαϊκής μουσικής, οργάνωση συνεστιάσεων κ.λπ. στη Σούδα. Σε δράσεις αυτής της πρωτοβουλίας έκαναν την πρώτη εμφάνισή τους έφηβοι που αργότερα καταξιώθηκαν στον καλλιτεχνικό χώρο. Ο Γιώργος υπήρξε από την αρχή βασικό μέλος αυτής της πρωτοβουλίας και είχε αναλάβει να διδάξει εικαστικά σε μαθητές. Είχαν ξεκινήσει με τις φιγούρες από τα έργα του Καραγκιόζη, τον σχεδιασμό και την κατασκευή τους. Στη συνέχεια έγινε ο σκηνογράφος, ο κατασκευαστής των σκηνικών και ο ενδυματολόγος της παράστασης.
Ένα άλλο εγχείρημα ήταν το «Πειραματικό Καφενείο ΑΝΤΑΜΩΜΑ» στην οδό Ζαμπελίου στα Χανιά (το σημερινό ΤΑΜΑΜ), πάνω από το οποίο είχε στήσει, δίπλα στο Χαμάμ, το εργαστήριο και το σπίτι του για ένα διάστημα. Ο Γιώργος δεν ανήκε στην ιδρυτική ομάδα αλλά υπήρξε ένας από τους βασικούς υποστηρικτές της προσπάθειας. Ένα εναλλακτικό καφενείο – καλλιτεχνικό φυτώριο, που άφησε το αποτύπωμά του στην εξωστρεφή, πολιτιστική φυσιογνωμία της πόλης των Χανίων τη δεκαετία του ΄70.
Αργότερα, ο Γιώργος υπήρξε δυναμικό στέλεχος σε πρωτοβουλίες, αυτόνομες ή σε συνεργασία με τη WWF, για την προστασία του περιβάλλοντος και τη διάσωση του οικοσυστήματος του ποταμού Μορώνη, δράση για την οποία έχουν γίνει εκτενείς αναφορές στον Τύπο.
Μία πιο «θεσμική» συνεισφορά του Γιώργου Αυγέρου στα κοινά, ήταν η συμμετοχή του στην καλλιτεχνική επιτροπή της Δημοτικής Πινακοθήκης Χανίων. Τίμησε αυτή τη θέση αποδίδοντάς της την αξία και τη σημασία που έχει για την εικαστική δημιουργία και την αισθητική καλλιέργεια του τόπου. Δεν έκανε εκπτώσεις στα κριτήρια ποιότητας που έθετε για να κολακέψει, να κάνει δημόσιες σχέσεις ή εξυπηρετήσεις για ίδιον όφελος (ενδεικτικό της στάσης του είναι το γεγονός ότι δεν διανοήθηκε ποτέ να ζητήσει τον χώρο της Πινακοθήκης για δική του έκθεση). Ακολούθησε τον μοναχικό δρόμο του ανθρώπου που παίρνει στα σοβαρά τον εαυτό του και τα καθήκοντα που του έχουν αναθέσει, που νοιώθει υπεύθυνος για τα τεκταινόμενα και δεν αποδέχεται να κάνει «βολικούς» συμβιβασμούς. Εννοείται ότι αυτή η στάση απέναντι στα πράγματα δεν είναι ιδιαίτερα δημοφιλής και δεν αξιώθηκε αναγνώρισης στις μέρες μας. Είναι κρίμα γιατί μια θέση σαν και αυτή επηρεάζει την εξέλιξη των εικαστικών τεχνών στην πόλη. Υπάρχουν πολλοί αξιόλογοι καλλιτέχνες, ωστόσο ο σχεδιασμός της πολιτικής ενός πολιτιστικού θεσμού απαιτεί και μια άλλη συγκρότηση που δεν την διαθέτουν όλοι.
Θα μας λείψει ο Γιώργος. Πέρα από τις δημιουργίες του, θα μας λείψει η κρίση του, η προσωπικότητά του, το γέλιο του που φώτιζε το πρόσωπο και τα μεγάλα, εκφραστικά του μάτια. Φαινομενικά απρόσιτος, ήταν γεμάτος θέρμη απέναντι σε φίλους και γνωστούς. Η ακεραιότητα και η συνέπειά του δημιουργούσαν ασφάλεια και εμπιστοσύνη σε γνωστούς και συνεργάτες. Τίμησε τους ανθρώπους που αγάπησε, ιδιαίτερα την Ντορίτα και τα παιδιά του, τον Ίωνα και την Νεφέλη, για τα οποία δύσκολα έκρυβε την υπερηφάνεια του. Τίμησε την τέχνη, την ομορφιά αλλά και την ίδια τη ζωή με τον πιο θαυμαστό τρόπο: Μας περιμένει στην έκθεσή του για να μας πει ότι η ζωή είναι ωραία, ότι δεν πρέπει να το βάζουμε κάτω και στις πιο αντίξοες συνθήκες και ότι αν υπάρχει κάποιο νόημα, αυτό είναι η δημιουργική σχέση μαζί της και η προσπάθεια για τη βελτίωσή της, μέχρι την τελευταία στιγμή.

Οκτώβριος 2022

• Η έκθεση «ΝΟΗΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΕΙΣ ΙΙ» του Γιώργου Αυγέρου θα εγκαινιαστεί στην Αίθουσα Τέχνης Β. Μυλωνογιάννη (Χαρ. Τρικούπη 14, Χανιά), το Σάββατο 15 Οκτωβρίου στις 8 μ.μ.