Τούτες τις µέρες, του εορτασµού της επετείου των 110 χρόνων της Ένωσης της Κρήτης µε την Ελλάδα, το πόρισµα της «Οµάδας Εργασίας για την Αναµόρφωση του ∆ικαστικού Χάρτη» που συστάθηκε από το Υπουργείο ∆ικαιοσύνης και προβλέπει, µεταξύ άλλων, την κατάργηση του ιστορικού Εφετείου Κρήτης µε έδρα τα Χανιά – που ιδρύθηκε το 1878 και επαναλειτούργησε µετά από µια προσωρινή διακοπή από το 1914 – βάζει βόµβα στα θεµέλια του συγκρητισµού και της ισόρροπης ανάπτυξης του νησιού, αλλά και στο σύστηµα της απονοµής της δικαιοσύνης, την οποία καλείται να απασφαλίσει η… Παγκόσµια Τράπεζα (!!!), που έχει οριστεί «σύµβουλος» του Υπουργείου ∆ικαιοσύνης (!!!) µε το δικό της «πόρισµα» που θα παραδώσει τις επόµενες µέρες, ώστε «µέχρι το τέλος του 2023 να έχει θεσµοθετηθεί ο νέος δικαστικός χάρτης, που αποτελεί προαπαιτούµενο για τη ροή πόρων του Ταµείου Ανάκαµψης», ενώ η Πρόεδρος της ∆ηµοκρατίας – που την κάναµε επίτιµο δηµότη και της δώσαµε το «κλειδί της πόλης» – θα κληθεί, µε την έκδοση Π.∆, να βάλει «λουκέτο» στο Εφετείο Κρήτης.
Παγκόσµια Τράπεζα, Ταµείο Ανάκαµψης, εκταµίευση δόσης και ∆ικαιοσύνη!
Το «σινιάλο» για την αναµόρφωση του δικαστικού χάρτη της χώρας, που θα καλύπτει όλους τους κλάδους των δικαστικών σχηµατισµών δόθηκε τον Νοέµβριο του 2020 µε το σχέδιο Πισσαρίδη (σελ. 68), όπου αναφέρεται «Η γεωγραφική κατανοµή των δικαστηρίων είναι επίσης προβληµατική. ∆ικαστήρια σε γεωγραφικά κοντινές περιοχές της ελληνικής επαρχίας θα πρέπει να συγχωνευτούν σε µεγαλύτερες µονάδες, καθώς το όφελος της διακριτής τους ύπαρξης είναι µικρό σε σχέση µε το κόστος για τον φορολογούµενο».
Στη λογική αυτή η Παγκόσµια Τράπεζα απαίτησε την κατάργηση των Ειρηνοδικείων, τον περιορισµό Πρωτοδικείων και Εφετείων, πράγµα που αποτυπώθηκε το 2021 στο «Εθνικό Σχέδιο Ανάκαµψης και Ανθεκτικότητας» ή Υπερµνηµόνιο, όπου η Ελληνική Κυβέρνηση ανέλαβε την υποχρέωση (σελ. 62 επ.) µέχρι το 4ο τρίµηνο του 2024 να προβεί στην «Αναθεώρηση του δικαστικού χάρτη- πλήρης λειτουργία τουλάχιστον του 70% των διοικητικών δικαστηρίων και πλήρης λειτουργία τουλάχιστον του 40% των πολιτικών- ποινικών δικαστηρίων» ενώ για το 4ο τρίµηνο του 2025 προβλέπεται πλήρης υλοποίηση της αναθεώρησης των δικαστικών χαρτών.
Τις επιταγές του Υπερµνηµονίου έτρεξε η κυβέρνηση της Ν.∆. µε την ψήφιση του Κώδικα Οργανισµού ∆ικαστηρίων και Κατάστασης ∆ικαστικών Λειτουργών µε τον Ν. 4938/2022, όπου στο άρθρο 2 αναφέρεται ότι «η ίδρυση, η συγχώνευση και η κατάργηση πολιτικών, ποινικών και διοικητικών δικαστηρίων… γίνεται µε προεδρικό διάταγµα ύστερα από γνώµη της Ολοµέλειας του Αρείου Πάγου ή του Συµβουλίου της Επικρατείας, αντίστοιχα».
Στην κατεύθυνση αυτή ήδη στη ∆ιοικητική ∆ικαιοσύνη υλοποιείται η κατάργηση του 70% των πρωτοδικείων (µεταξύ αυτών των Χανίων), ενώ τα υπόλοιπα που θα λειτουργήσουν αρχικά ως δικαστήρια τηλεµατικής θα απονεκρωθούν, εφόσον σύµφωνα µε το παράρτηµα του Ν. 5028/3-3-2022, «οι εισροές του δεν επιτρέπουν την διατήρησή του έστω και µονοτµηµατικού».
Τη σκυτάλη για τον νέο δικαστικό χάρτη στην πολιτική και ποινική δικαιοσύνη ανέλαβε, ως έτοιµος από καιρό µε βάση τις παραπάνω επιταγές, ο νέος Υπουργός ∆ικαιοσύνης που σε συνέντευξη του στην εφηµερίδα «Καθηµερινή» 31.07.2023 δε έκρυψε λόγια: «µέχρι το τέλος του 2023 θα έχει θεσµοθετηθεί ο νέος δικαστικός χάρτης, που αποτελεί προαπαιτούµενο για τη ροή πόρων του Ταµείου Ανάκαµψης» και ανέθεσε στον Υφυπουργό του κ. Μπουγά να «τρέξει» τα διαδικαστικά: Να συναντηθεί στις αρχές Νοεµβρίου µε την ηγεσία του Αρείου Πάγου για να εξασφαλίσει την (σύµφωνη, αν και δεν απαιτείται) γνώµη του στο «πόρισµα» της Οµάδας Εργασία και προ ηµερών µε την Ένωση ∆ικαστών και Εισαγγελέων
Αλήθειες που δεν «κρύβονται»!
Από όλα αυτά συµπεραίνεται ότι άξονας των µεταρρυθµίσεων για την αναµόρφωση του δικαστικού χάρτη είναι η λογική κόστους- οφέλους και το κράτος καλείται να βάλει λουκέτο σε όσα δικαστικά καταστήµατα έχουν κόστος συντήρησης δυσανάλογο µε το όφελος που προκύπτει από τη λειτουργία τους. Αυτή η αξιωµατικού χαρακτήρα αντίληψη για τον ρόλο και τη λειτουργία του κράτους, εφαρµόζεται και σε άλλες δηµόσιες δοµές (σχολεία, νοσοκοµεία) εδώ και καιρό και παρεισφρέει, φανερά πλέον, στη ∆ικαιοσύνη. Το κράτος που θεωρητικά υπάρχει για να εξυπηρετεί τις ανάγκες των πολιτών και να παρέχει πρόσβαση στη ∆ικαιοσύνη ακόµα και στις αποµακρυσµένες περιοχές, τείνει να την ταυτίσει µε επιχείρηση και να αποδώσει στη λειτουργία της κριτήρια αποκλειστικά οικονοµικού οφέλους. Κι ενώ από τη µία υποτάσσει τις ανάγκες των πολλών σε αυτό το αξίωµα, από την άλλη δηµιουργεί ειδικά επενδυτικά δικαστήρια στα µεγάλα κεντρικά δικαστήρια της χώρας, ανεξαρτήτως κόστους, προκειµένου να παράσχει στοχευµένη αρωγή στην επιχειρηµατική δραστηριότητα.
Το «γνωµοδοτικό» πόρισµα και οι δεσµεύσεις του Υπερµνηµονίου.
Κανείς λοιπόν κυβερνητικός αξιωµατούχος, ενώ αυτά τρέχουν από χρόνια, δεν µπορεί να υποστηρίξει ότι «αιφνιδιάστηκε, δεν τα γνώριζε αλλά τα πληροφορήθηκε και ότι το πόρισµα είναι γνωµοδότηση, συνεπώς καµιά ανησυχία». Προφανώς το πόρισµα είναι γνωµοδότηση, αλλά συντάχθηκε κατ΄ εντολή και καθ΄ υπόδειξη της κυβέρνησης, σύµφωνα µε τις «υποχρεώσεις» του Υπερµνηµονίου. Ούτε µπορεί να ισχυριστεί ότι αυτά «δεν αφορούν το τώρα αλλά το µέλλον», αφού ο Υπουργός ∆ικαιοσύνης ήταν ξεκάθαρος: «µέχρι το τέλος του 2023 θα έχει θεσµοθετηθεί ο νέος δικαστικός χάρτης».
Ασφαλώς και µέχρι το τέλος του 2023 δεν θα υλοποιηθεί η κατάργηση του Εφετείου Κρήτης – θα συνεχίζει να λειτουργεί έως ότου ανεγερθεί το νέο δικαστικό µέγαρο στο Ηράκλειο ή έως ότου «φτιαχτεί κάπως ο δρόµος µέχρι το Ηράκλειο» – θα έχει όµως υπογραφεί η «καταδικαστική» απόφαση.
Ούτε µας καθησυχάζει το γεγονός ότι ο πατέρας του πρωθυπουργού – είναι αλήθεια – υπερασπίστηκε µαχητικά τη διατήρηση ενιαίου του Εφετείου Κρήτης, που διασπάστηκε επί ΠΑΣΟΚ. Και όσα έρχονται σήµερα πατάνε ακριβώς εκεί: στη διάσπαση τότε, αλλά και στις δεσµεύσεις στην Παγκόσµια Τράπεζα, την Ε.Ε., το Υπερµνηµόνιο, που αποτελούν τα «ιερά και όσια» στα οποία οµνύουν η κυβέρνηση της Ν.∆. αλλά και τα άλλα αστικά κόµµατα.
«Και τώρα τι θα γένουµε χωρίς βαρβάρους;;; Οι άνθρωποι αυτοί ήσαν µια κάποια λύσις»
Σήµερα δεν έχουµε ως (βολικό;;;) αντίπαλο µας την Ανατολική Κρήτη, που διεκδικούσε την ίδρυση µεταβατικού ή νέου Εφετείου στο Ηράκλειο, παρότι είναι αλήθεια ότι η κατάργηση του Εφετείου στα Χανιά βάζει βόµβα στα θεµέλια του συγκρητισµού και της ισόρροπης ανάπτυξης του νησιού.
Σήµερα γίνεται πιο ξεκάθαρο ότι το διακύβευµα είναι πιο σύνθετο από το να διατηρήσουµε το «φωτοστέφανο της ιστορίας της πόλης και του Νοµού: το Εφετείο Κρήτης». Ο αγώνας για το Εφετείο πρέπει να είναι αγώνας για ότι µας κλέβουν από τη ζωή. Για τα νοσοκοµεία και τις πρωτοβάθµιες δοµές υγείας που παρουσιάζουν τραγικές ελλείψεις, για τα σχολεία που δεν έχουν δασκάλους ή στεγάζονται σε προκάτ κτήρια, για το µισθό που δεν φτάνει µέχρι τις 15 του µήνα. Για την ακρίβεια και τη φοροληστεία στους εργαζόµενους, στους ελεύθερους επαγγελµατίες και αυτοαπασχολούµενους. Για να έχουν το δικαίωµα πρόσβασης στη ∆ικαιοσύνη και οι πιο αδύνατοι οικονοµικά και από τις πιο αποµακρυσµένες περιοχές. Σε µια πραγµατική δικαιοσύνη.
∆εν θα αφήσουµε να µας «ληστεύουν και το φεγγάρι»
Ο αγώνας για το Εφετείο Κρήτης να γίνει αγώνας για το δίκιο και την αξιοπρέπεια µας και να βγούνε τώρα από τα συρτάρια τα πρωτόκολλα που έχουν υπογραφεί,
γιατί διαφορετικά θα µας «ληστέψουν και το φεγγάρι», όπως λέει ο ποιητής αφού « την πρώτη νύχτα πλησιάζουνε και κλέβουν ένα λουλούδι από τον κήπο µας και δε λέµε τίποτα. Τη δεύτερη νύχτα δε κρύβονται πλέον περπατούνε στα λουλούδια, σκοτώνουν το σκυλί µας και δε λέµε τίποτα. Ώσπου µια µέρα -την πιο διάφανη απ’ όλες- µπαίνουν άνετα στο σπίτι µας ληστεύουν το φεγγάρι µας γιατί ξέρουνε το φόβο µας που πνίγει τη φωνή στο λαιµό µας. Κι επειδή δεν είπαµε τίποτα πλέον δε µπορούµε να πούµε τίποτα».
Καµµιά αναµονή.
Καµµιά εµπιστοσύνη.
Ξεσηκωµός τώρα για την
αξιοπρέπεια µας.
*Ο Μανώλης Παπαδοµανωλάκης είναι ∆ικηγόρος, Μέλος ∆.Σ.
∆ικηγορικού Συλλόογυ Χανίων
