«Η συγγραφή κάθε βιβλίου έχει έναν βαθμό δυσκολίας αλλά κι έναν μεγάλο βαθμό υπευθυνότητας. Γιατί απέναντι στον άνθρωπο που θα πάει να δώσει 10-15 ή 20 ευρώ για να πάρει το βιβλίο σου και θα αφιερώσει κάποιες μέρες για να το διαβάσει, θα πρέπει ως συγγραφέας να δείχνεις μεγάλο σεβασμό».
Ο Μηνάς Βιντιάδης έχει “γράψει” πολλά χιλιόμετρα στη μαχόμενη δημοσιογραφία κι έχει δοκιμαστεί σε πολλά και διαφορετικά είδη συγγραφής: από λογοτεχνία και θέατρο μέχρι δοκίμιο και παιδικά βιβλία. Κάποιοι πάλι, τον γνώρισαν μέσα από την ραδιοφωνική του πορεία στο Τρίτο Πρόγραμμα. Άλλωστε, όπως αποκαλύπτει ο ίδιος μιλώντας στις “διαδρομές”, μπορεί να είναι ένας άνθρωπος του “χαρτιού”, όμως την ίδια στιγμή αισθάνεται απόλυτα γοητευμένος από τα ραδιοκύματα και τη μαγεία του ραδιοφωνικού στούντιο.
Γι’ αυτές τις διαφορετικές του αγάπες, τη δημοσιογραφία, τα βιβλία και τη μουσική, μιλήσαμε μαζί του λίγο πριν βρεθεί στα Χανιά, για να επισκεφθεί σχολεία της πόλης και να μοιραστεί με τα παιδιά το πάθος του για τη λογοτεχνία και τον Μότσαρτ, αλλά και τα “μυστικά” της συγγραφής μιας ιστορίας.
Στα Χανιά θα μιλήσετε σε μαθητές για τα τελευταία σας βιβλία “Μια μέρα με τον Μότσαρτ” (εκδ. Ελληνοεκδοτική) και “Το Ρίφι” (εκδ. Ελληνικά Γράμματα). Το πρώτο βιβλίο από αυτά εντάσσεται σε μια σειρά που λέγεται “Γνωρίζω τους μεγάλους μουσουργούς”, ενώ ήδη έχει γράψει και το “Μια μέρα με τον Μπετόβεν”, το οποίο είναι και υποψήφιο για το κρατικό βραβείο του ΥΠ.ΠΟ. Πώς προέκυψε αλήθεια αυτή η σειρά που αναμένεται να μεταφραστεί και στο εξωτερικό;
Εγώ γεννήθηκα στην Αίγυπτο αλλά μεγάλωσα στην Κάσο όπου έμεινα μέχρι τα 16 μου χρόνια, όταν και πήγα στην Αθήνα για να σπουδάσω δημοσιογραφία. Εκείνα τα χρόνια, λοιπόν, δεν είχα μεγάλη επαφή με την κλασική μουσική. Όμως σιγά σιγά μέσα από το Τρίτο Πρόγραμμα αλλά και μέσα από ταξίδια που έκανα γνώρισα την όπερα, άκουσα ορχήστρες κι άρχισα να ανακαλύπτω τη μαγεία της κλασικής μουσικής. Το αποκορύφωμα ήταν όταν άρχισα να κάνω την εκπομπή “Λόγος Περιοδεύων” στο Τρίτο Πρόγραμμα όπου έβαζα κλασική μουσική. Τότε συνειδητοποίησα ότι κάποια στιγμή οφείλω ένα βιβλίο σε εμένα ως παιδί αλλά και σε όλα τα παιδιά που δεν έχουν τη δυνατότητα να έρθουν σε επαφή με την κλασική μουσική. Έτσι έγραψα τα βιβλία αυτά, σαν να έγραφα κάτι που θα ήθελα το διαβάσω εγώ μαζί με τα παιδιά και τα εγγόνια μου. Γενικότερα, ο στόχος αυτής της σειράς – που έχει μια καταπληκτική εικονογράφηση από τη Ράνια Ηλιάδου που παραπέμπει σε graphic novel – είναι να διαβαστούν αυτά τα βιβλία από παιδιά, εφήβους αλλά και μαζί με αυτά και αυτούς κι από τους γονείς τους.
Εργαστήκατε ως δημοσιογράφος στην εφημερίδα “Τα Νέα” κι διευθυντής σύνταξης στο ιστορικό περιοδικό “Ταχυδρόμος” για πάνω από 30 χρόνια. Ως άνθρωπος του “χαρτιού” τη αίσθηση σας αφήνει το Ραδιόφωνο;
Είναι πολύ ιδιαίτερο για εμάς τους δημοσιογράφους των εφημερίδων που περνάμε τόσες ώρες μέσα σε ένα γραφείο να μπαίνουμε 1-2 φορές την εβδομάδα σε ένα στούντιο, να βάζουμε τη μουσική μας και να επικοινωνούμε με τον ανώνυμο ακροατή, ο οποίος – παρεμπιπτόντως – είναι πολύ πιο φανατικός από τον ανώνυμο αναγνώστη. Επειδή έχω κάνει όλες τις μορφές της δημοσιογραφίας, το ραδιόφωνο νομίζω ότι είναι η πιο ζεστή. Έχει μια μαγεία το στούντιο.
Πώς βλέπετε τη θέση του βιβλίου και της ανάγνωσης μέσα στη σημερινή εποχή της παντοδυναμίας της εικόνας;
Είμαστε σε μια μικρή χώρα που οι αναγνώστες ούτως ή άλλως δεν είναι πάρα πολλοί. Συνεπώς οι συγγραφείς, οι δημοσιογράφοι, οι βιβλιοπώλες, οι εκδότες, οι εκπαιδευτικοί και κυρίως – αυτό που δυστυχώς δεν έχει βρει ακόμα την ταυτότητά του – το ΥΠΠΟ, πρέπει να δώσουν έμφαση στο βιβλίο και να καλλιεργήσουν τη σχέση των νέων με την ανάγνωση. Χρειάζεται να γίνει συνείδηση η σχέση με το βιβλίο. Τα δωμάτια των παιδιών μας και τα σπίτια μας είναι γεμάτα από βιβλία, την ίδια ώρα όμως στο Netflix υπάρχουν σειρές με φαντάσματα, πολέμους, βίντεογκέιμ κ.λπ. που αποσπούν τα παιδιά. Ακόμα και το e-book ή το audio book μοιάζει να μην συγκινεί τις νεότερες γενιές. Πρέπει λοιπόν όλοι εμείς, ο καθένας από το μετερίζι του, να προσανατολίσουν τα παιδιά προς το βιβλίο. Δυστυχώς δεν είμαι αισιόδοξος.
Τα βιβλία που απευθύνονται στους νέους είναι πιο δύσκολα στη συγγραφή τους; Πιο απαιτητικά;
Κάθε βιβλίο προϋποθέτει συνήθως μεγάλη έρευνα. Για παράδειγμα για το βιβλίο για τον Μότσαρτ πέρα από τα άπειρα βιβλία που διάβασα, πήγα δύο φορές στο Σάλτσμπουργκ της Αυστρίας για να επισκεφθώ το σπίτι-μουσείο του Μότσαρτ, ώστε να εμπνευστώ, πήγα από το Ίδρυμα Μότσαρτ να πάρω πληροφορίες κ.λπ. Να σημειώσουμε επίσης ότι τα δύο αυτά βιβλία για τον Μότσαρτ και τον Μπετόβεν περιλαμβάνουν παραρτήματα με μουσική ορολογία, εργογραφία, συνεργασίες που έκαναν κ.λπ. ώστε οι αναγνώστες, παιδιά ή μεγαλύτεροι, να γνωρίσουν βασικούς όρους της κλασικής μουσικής, σημαντικά στοιχεία για τους συνθέτες κ.λπ. Όμως, πέρα από αυτά, εγώ κάνω ερευνητική πεζογραφία και θέατρο και μελετώ πολύ πριν προχωρήσω στο γράψιμο. Σε κάθε περίπτωση, η συγγραφή κάθε βιβλίου έχει έναν βαθμό δυσκολίας αλλά κι έναν μεγάλο βαθμό υπευθυνότητας. Γιατί απέναντι στον άνθρωπο που θα πάει να δώσει 10-15 ή 20 ευρώ για να πάρει το βιβλίο σου και θα αφιερώσει κάποιες μέρες για να το διαβάσει, θα πρέπει ως συγγραφέας να δείχνεις μεγάλο σεβασμό.
Ως ένας άνθρωπος του λόγου, τι είναι για εσάς η μουσική;
Η μουσική είναι στατιστικά η πιο δημοφιλής τέχνη και υπάρχει παντού: μπορεί να είσαι στην έρημο κι ο αέρας να παίρνει την άμμο και να ακούς μουσική, τη συμφωνία της φύσης. Επίσης, είναι μια τέχνη που δεν χρειάζεται να μοιράζεσαι την ίδια γλώσσα με τον άλλο για να επικοινωνήσεις και να μοιραστείς τα ίδια συναισθήματα. Για εμένα, λοιπόν, η μουσική υπάρχει παντού κι έχει μια ιδιαίτερη δύναμη.
Ήθελα να σας ρωτήσω και για τη δημοσιογραφία. Πως τη βλέπετε σήμερα;
Ξεκίνησα τη μαχόμενη δημοσιογραφία το ΄80 και την υπηρέτησα για 35 χρόνια. Πλέον, αρθρογραφώ στο “Ποντίκι” και περιστασιακά μπορεί να κάνω κάποιο μεγάλο αφιέρωμα στο ραδιόφωνο. Έχοντας αυτή την πορεία και έχοντας ζήσει κι άλλες εποχές, η δημοσιογραφία σήμερα νομίζω ότι απειλείται από δύο πράγματα: πρώτον, από την ανεξέλεγκτη και κακή χρήση των νέων τεχνολογιών, όπου έδωσαν τη δυνατότητα στον οποιονδήποτε να γίνει ενδιάμεσος πληροφόρησης μεταξύ γεγονότων και κοινού, χωρίς να διασφαλίζεται ο έλεγχος και η αξιοπιστία όσων καταγράφονται, γιατί απουσιάζει η απαραίτητη γνώση εκείνου που κοινωνεί ένα γεγονός. Ο δεύτερος εχθρός της δημοσιογραφίας είναι η διαφοροποίηση των ιδιοκτητών των εφημερίδων. Πλέον, οι περισσότερες εφημερίδες ανήκουν σε επιχειρηματίες που επενδύουν στον Τύπο γιατί θέλουν να εξυπηρετήσουν κάποια συμφέροντα σε οποιοδήποτε επίπεδο. Δεν είναι ότι οι παραδοσιακοί εκδότες δεν έκαναν παιχνίδια, απλώς τώρα τα παιχνίδια είναι πολύ πιο κραυγαλέα.
Πρόγραμμα επισκέψεων
Ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Μηνάς Βιντιάδης θα επισκεφθεί την Τρίτη 16 Μαΐου στις 9:00 το 3ο Δημοτικό Σχολείο Χανίων και στις 11:30 το Πειραματικό Γυμνάσιο, όπου θα μιλήσει για το βιβλίο του “Μια μέρα με τον Μότσαρτ”. Λίγο αργότερα 14:00 με 15:30 στον Όμιλο Δημιουργικής Γραφής του Πειραματικού Σχολείου ο κ. Βιντιάδης θα μιλήσει για το πως γράφεται ένα βιβλίο. Επίσης, την Τετάρτη, 17 Μαΐου, το πρωί ο κ. Βιντιάδης θα επισκεφθεί το 7ο Γυμνάσιο Χανίων.
