Μίνως Ζομπανάκης – Τραπεζίτης χωρίς σύνορα

Ντέιβιντ Λάσελς             Economia Publishing
Μετάφραση από τα αγγλικά: Ευάγγελος Βενέτης

Μια σημαντική αφήγηση για ένα Χανιωτόπουλο γραμμένη απ’ έναν διεθνούς επιπέδου Αγγλο ανταποκριτή στη Νέα Υόρκη των “Financial Times” του Λονδίνου, συγγραφέα πολλών οικονομικών βιβλίων, τον Ντέιβιντ Λάσελς.
Το Χανιωτόπουλο ήταν έφηβος από τις Καλύβες Μίνως Ανδρέα Ζομπανάκη που έφυγε από το χωριό του κι από τα Χανιά για να κερδίσει την πρώτη μάχη της ζωής του στην Αθήνα.
Υστερα, να ξενιτευτεί στην Αμερική. Να σπουδάσει οικονομικά στο Χάρβαρντ. Να ειδικευθεί στον τραπεζικό τομέα, να γίνει τραπεζίτης κι ύστερα οικονομικός εμπειρογνώμων που διαδραμάτισε πρωτοποριακό και πρωταγωνιστικό ρόλο στον αμερικανικό, στον ευρωπαϊκό, στον ελληνικό και στον παγκόσμιο τραπεζικό τομέα. Για να γίνει πρωτοπόρος στην αγορά κοινοπρακτικών δανείων. Για να εκτοξευθεί (ξεκινώντας από το χάος της μεταπολεμικής Ελλάδας) στο διεθνές οικονομικό προσκήνιο με σήμα κατατεθέν του έναν συνδυασμό τόλμης και επιδεξιότητας. Ομως, σε αντίθεση με άλλους τραπεζίτες δεν επεδίωξε να κάμει σκοπό της ζωής του μόνο τον πλουτισμό, αλλά τον κινούσε μόνο η φιλοδοξία της ουσιαστικής επαγγελματικής επιτυχίας του με προσφορά στον ελληνικό και τον παγκόσμιο χώρο.
Με ουσιαστικό και σταθερό πάντα το ενδιαφέρον του να ανακαλύψει νέες ιδέες, να δοκιμάσει νέα πράγματα πολύ περισσότερα από αυτά που νομίζει ο κόσμος ότι υπάρχουν…
Για όλες τις μεγάλες προσπάθειές του τιμήθηκε και αναγνωρίσθηκε παγκόσμια από κορυφαίους της οικονομίας, των τραπεζών, της πολιτείας, της εκκλησίας, οι τρεις χώρες της μεγάλης επιτυχίας του ήταν Σαουδική Αραβία, Ιαπωνία και το Ιράν του Σάχη. Πλείστες όσες θέσεις του ζητήθηκε να αναλάβει στην Ελλάδα, αλλά δεν θέλησε δεσμεύσεις.
Ενώ του ζητήθηκε να γίνει πρωθυπουργός ακόμα και από τη χούντα. Αυτός όμως επέμεινε σταθερά στη δημιουργική προσφορά του και στην επιτυχία του. Το Χάρβαρντ ίδρυσε έδρα στο όνομά του για μελέτη οικονομικών θεμάτων. Γεγονός το οποίο χαίρεται από τις Καλύβες και τα Χανιά που τα τίμησε διεθνώς γι’ αυτούς. Παρά τις διεθνείς του επιτυχίες κράτησε ψηλά το χρέος της βαθιάς συναίσθησης για τις ρίζες του.
Ενας Χανιώτης από τις Καλύβες Αποκορώνου, ο Μίνως Ανδρέα Ζομπανάκης, αναδείχθηκε σε μια από τις παγκόσμιες ηγετικές φυσιογνωμίες της παγκόσμιας σύγχρονης τραπεζικής λειτουργικότητας, σε ιδιαίτερα δύσκολους καιρούς από το 1950 ως σήμερα. Αυτός ο εξαιρετικά ανήσυχος και τολμηρός νέος Χανιώτης από το Αρχοντοχώρι του Αποκόρωνα, τις Καλύβες, κατόρθωσε με αδιάπτωτο θάρρος, με δημιουργικότητα και πρωτοποριακή σκέψη, στον ευρύ τομέα της τραπεζικής οικονομίας να γίνει μια εμβληματική οικουμενική φυσιογνωμία, με κρητικό δυναμισμό, όραμα να συμβάλει από τη νήσο του μεγάλου μινωικού πολιτισμού, για έναν καλύτερο κόσμο, μέσω τραπεζικής οικονομίας.
Ο Τζέιμς Γούλφενσον, πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας, περιέγραψε τον Μίνω Α. Ζομπανάκη ως “θρύλο” όχι μόνο λόγω των εμπνευσμένων πρωτοβουλιών του στον τομέα της οικονομίας, αλλά και γιατί αποτελεί μια από τις οικουμενικές προσωπικότητες που διαμορφώσανε τη διεθνή αγορά μας. Αμέτρητες είναι οι πρωτοποριακές πρωτοβουλίες του, οι οποίες, μέχρι σήμερα έχουν καταξιωθεί παγκόσμια τόσο από διεθνείς θεσμικούς φορείς καθώς και από πολλαπλές προσωπικότητες της Διεθνούς Τραπεζικής λειτουργίας και οικονομίας σε διεθνή κλίμακα, αλλά και στην Ελλάδα και στη γενέτειρά του Καλύβες Αποκορώνου, Χανιά, Κρήτη καθώς και κρητικούς φορείς της διασποράς.

ΑΝΑΒΑΣΗ ΣΤΑ ΥΨΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΕΥΘΥΝΗΣ
Η πενηντάχρονη πορεία της παγκόσμιας ανάβασής του ήταν μια συνεχής εποποιία από τις Καλύβες στα Χανιά, από τα Χανιά στην Αθήνα – Ελλάδα. Χωρίς ποτέ να εγκαταλείπει ψυχοπνευματικά το χωριό του, τη μνήμη των άξιων γονιών του, αλλά και ολόκληρου του κρητικού πάνθεου των Κρητών αγωνιστών του τρισχιλιετούς οικουμενικού μινωικού πολιτισμού. Αλλά και των μετέπειτα κρητικών αγώνων ως τη μεγάλη τιτανομαχία της Μάχης της Κρήτης, την οποία ο ίδιος την έζησε βιωματικά. Για να αποτελέσει αυτή η μάχη για τον Μίνωα Ζομπανάκη έμπνευση και πρότυπο για τη δική του καθημερινή τιτανομαχία, με βαθιά κριτική ανατρανιστή προμάχηση στον διεθνή χώρο της τραπεζικής ευθύνης για την τραπεζική οικονομία και λειτουργία, όπου σε όλα τα σύγχρονα πεδία της προμαχώντας κέρδιζε μάχες (σε πολύ δύσκολους καιρούς) στον παγκόσμιο στίβο κρίσιμων καιρών και ανατρεπτικά μεταβαλλόμενων συνθηκών.

ΤΑΞΙΔΕΨΕ ΣΤΙΣ ΘΑΛΑΣΣΕΣ ΤΟΥ ΖΟΜΠΑΝΑΚΗ Ο ΝΤΕΪΒΙΝΤ ΛΑΣΕΛΣ
Ολη αυτή τη μακρά πορεία μιας διαρκούς προμάχησης στις ζούγκλες και στους λειμώνες της παγκόσμιας οικονομικής συμβολής του Μίνωα Ζομπανάκη εκτυλίσσεται σε μια δημιουργική εκδιήγηση που γράφτηκε από τον Ντέιβιντ Λάσελς, διεθνή δημοσιογράφο επί οικονομικών θεμάτων. Εναν βαθύ γνώστη του αντικειμένου και ανθρωπιστικό εκδιηγητή σε όλα τα πολλά βιβλία και άρθρα που έχει γράψει.
Αυτός, με την εμπειρία στη Μητρόπολη της οικονομίας της σύγχρονης αυτοκρατορίας, τη Νέα Υόρκη ως ανταποκριτής και συντάκτης της εφημερίδας των Financial Times του Λονδίνου “ταξίδεψε” ερευνητικά, πνευματικά, λειτουργικά και δημιουργικά σε όλους τους δρόμους που περπάτησε ο Μίνως Ζομπανάκης για να φθάσει με μεγάλους αγώνες, ως σήμερα, στην καταξίωσή του όπως ο εκδιηγητής του Ντέιβιντ Λάσελς του έδωσε τον τίτλο: “Μίνως Ζομπανάκης – Τραπεζίτης χωρίς σύνορα” σ’ έναν κομψό τόμο 278 σελίδων που εκδόθηκε από τις Αθηναϊκές εκδόσεις: “Κέρκυρα Α.Ε.” – Economia Publishing πρώτη έκδοση Δεκέμβριος 2013.

ΑΠΟ ΤΟ ΧΑΡΒΑΡΝΤ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ ΣΤΟΝ ΛΟΦΟ
Ο τόμος αυτός περιλαμβάνει σημείωμα της εκδότριας, πρόλογο από τον Μίνω Ζομπανάκη και 13 κεφάλαια τα εξής: 1) Η έδρα στο Χάρβαρντ, 2) Τα παιδικά χρόνια στην Κρήτη, 3) Η Ελλάδα και ο πόλεμος, 4) Στην Ουάσιγκτον και στο Χάρβαρντ, 5) Η είσοδος στο τραπεζικό σύστημα, 6) Οικονομικός εμπειρογνώμων, 7) Η μηχανή ανακύκλωσης, 8) Οι αγορές σε κρίση, 9) Ανεξαρτησία, 10) Ο κόσμος της πολιτικής, 11) Κέντρα έρευνας και σεμινάρια, 12) Η ανταπόδοση, 13) Το σπίτι στον λόφο.
Επίσης πριν από τα περιεχόμενα παρατίθεται ένα ευχαριστήριο του Μίνωα Ζομπανάκη προς όλες και όλους (από Ελλάδα και από το εξωτερικό) που συμβάλλανε με αναμνήσεις και παρατηρήσεις στην εν λόγω αφήγηση του τόμου Μίνως Ζομπανάκης – Τραπεζίτης χωρίς σύνορα.

ΕΜΜΟΝΗ ΣΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΙΔΕΩΔΕΣ
Στο τέλος του τόμου (που τυπώθηκε μόνο σε 800 αντίτυπα) παρατίθεται ένα λεπτομερές ευρετήριο ονομάτων, τόπων, εταιρειών, γεγονότων που έχουν άμεση σχέση με τη μακρά οικουμενική εποποιία του διεθνούς τραπεζίτη Μίνωα Α. Ζομπανάκη από τις Καλύβες Αποκορώνου που ξεπέρασε όλα τα γεωγραφικά όρια ανατολής – δύσης – βορρά και νότου του πλανήτη με τις πρωτοποριακές οικονομικές τραπεζικές δραστηριότητές του για να γίνει παγκόσμιο όνομα, χωρίς ποτέ να φύγει (δηλαδή να ξεριζωθεί) από το χωριό των γονιών του και των προγόνων του. Από τη μεγάλη γενέτειρα την Κρήτη του μεγάλου οράματος της αναζήτησης του ανθρώπινου ιδεώδους σε γη, θάλασσες και ουρανό. Με μύθο, ιστορία, αγώνες για ελευθερία, τέχνη, υψηλή τεχνολογία, συνεχή δημιουργικότητα.

Ο ΜΙΝΩΣ ΖΟΜΠΑΝΑΚΗΣ ΚΑΙ         Ο ΧΡΗΣΤΟΣ ΛΑΜΠΡΑΚΗΣ
Τον Μίνω Ζομπανάκη τον γνώρισα από τον Χρήστο Λαμπράκη που τον αγαπούσε και τον θαύμαζε για τη δημιουργικότητά του και τη ζωτική ενεργητικότητα, αλλά και την ευφρόσυνη διάθεσή του να βοηθά ατομικά, κρητικά, αλληλεγγυακά, ανθρωπιστικά, παγκόσμια.
Ο αείμνηστος Χρήστος Λαμπράκης ένοιωθε πως κι οι δυο ήταν από τον Αποκόρωνα. Με την ιδιαίτερη πολιτιστική και πολιτική (μεταπολιτευτική) παράδοση. Εκτοτε, είχα τη χαρά να τον συναντώ για να διαπιστώνω την αφιέρωσή του στην κοινωνική ευποιία, στην εθνική ανάπτυξη, στη διεθνή οικονομική – τραπεζική δραστηριότητα για έναν καλύτερο κόσμο. Επανερχόμενος όμως στον πρόεδρο της Παγκόσμιας Τράπεζας τον Τζέιμς Γούλφενσον και στη γνώμη του για τον Μίνω Ζομπανάκη αναφέρομαι στο σημαντικό μέρος της γνώμης του, που δημοσιεύεται στο οπισθόφυλλο του βιβλίου και λέει: «Ο Μίνως Ζομπανάκης βίωσε τις σπουδαιότερες αλλαγές των χρηματοπιστωτικών αγορών στην ιστορία… και συνεισέφερε σε αυτές πλείστα όσα…».

ΠΕΠΡΩΜΕΝΟ ΤΟΥ ΝΑ ΖΗΣΕΙ         Σ’ ΕΝΑΝ ΤΑΡΑΓΜΕΝΟ ΚΟΣΜΟ
Αυτή την προσφορά του, με ευαισθησία και απλότητα την εκφράζει ο ίδιος στον μικρό πρόλογό του, γράφοντας και τα εξής: Ξεκινώντας πριν ογδόντα πέντε χρόνια από το χωριό μου στην Κρήτη, το πεπρωμένο μου ήταν να ζήσω σ’ έναν ταραγμένο κόσμο γεμάτο ευκαιρίες. Πέρασα τα παιδικά μου χρόνια σ’ ένα όμορφο περιβάλλον. Μια περίοδος η οποία τέλειωσε με έναν βάρβαρο πόλεμο και τη γερμανική κατοχή στη χώρα μου. Μετά την αποκατάσταση της ειρήνης παγκοσμίως αντιμετώπισα θετικές προκλήσεις και απρόσμενα γεγονότα. Η εκπαίδευσή μου και αργότερα η σταδιοδρομία μου ως τραπεζίτη και οικονομολόγου μου έδωσαν την ευκαιρία να γνωρίσω πολλούς εξαίρετους ανθρώπους και να προσφέρω κάτι στο επάγγελμα που είχα επιλέξει.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕ ΜΕΓΑΛΕΣ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΚΡΙΣΕΙΣ
Ο Μίνως, όμως, ως οικονομικός – τραπεζικός εμπειρογνώμων όπου και όσο μπορούσε βοήθησε συμβουλευτικά (ακόμα και στη χούντα που προειδοποίησε να μην αλλάξουν καταστροφικά την οικονομική πολιτική της χώρας) για να προληφθούν και στη χώρα μας και στον κόσμο (όπως συμβαίνει σήμερα) μεγάλες οικονομικές καταστροφές.
Στο όγδοο κεφάλαιο “Οι αγορές σε κρίση” αναφέρει όλους αυτούς τους κινδύνους και τα μέτρα που έπρεπε να εφαρμοστούν για να αποφευχθεί η καταβύθιση των κρατών στα χρέη με αναφορά στη μια Παρασκευή του Αυγούστου 1982. Τότε που το Μεξικό είχε αποτύχει να συγκεντρώσει τα 700 εκατ. δολάρια για την επόμενη δόση από το Δ.Ν.Τ. Τότε ξέσπασε μια κρίση που άνοιξε τον ασκό του Αιόλου για τα προβληματικά χρέη δεκάδων χωρών. Για λύση του προβλήματος ο Μίνως πρότεινε σχέδιο λύσης, το σχέδιο “Ζομπανάκη”, το οποίο τελικά δεν προχώρησε γιατί οι εμπλεκόμενοι φορείς δεν θέλησαν δομικές αλλαγές για την αντιμετώπιση αυτού καθώς και άλλων καταστάσεων κρίσεων…
Επίσης στη μηχανή της ανακύκλωσης (κεφ. 7) η αφήγηση για τον Μίνωα παρουσιάζει όλη τη δράση σε αγγλική, αλλά και διεθνή, κλίμακα από το σίτυ του Λονδίνου. Στο έκτο κεφάλαιο παρουσιάζεται όλη η δημιουργική του πρωτοβουλία για τα μεσοπρόθεσμα δάνεια libota κ.λπ. Στο κεφάλαιο πέντε μπαίνει στη Μέση Ανατολή και στον κόσμο του πετρελαίου.

Η ΕΔΡΑ ΤΟΥ ΧΑΡΒΑΡΝΤ              ΣΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ
Η μέγιστη δικαίωσή του (μετά από αυτή την παγκόσμια τραπεζική οικονομική πορεία) ήταν η δημιουργία έδρας Μίνου Ζομπανάκη στο Χάρβαρντ. Στην ανάπτυξή της έχει αφιερωθεί… όπως έχει αφιερωθεί και στη βοήθεια προς την εκκλησία, ιδιαίτερα του οικουμενικού Πατριαρχείου, στην ενίσχυση μονών και “με το σπίτι στον λόφο” ο Μίνως επιστρέφει οριστικά οίκαδε… Με ένα εκπληκτικά απολογιστικό και ενορατικό απόλογο.
Για να είναι ο ίδιος παραδίδοντας τη σκυτάλη στους δύο άξιους γιους του για τη δική τους επιτυχία με διατήρηση της συνέχειας, με υπερηφάνεια για τον πατέρα τους τον τραπεζίτη χωρίς σύνορα και ιδιαίτερα ΑΝΘΡΩΠΟ!