«Αν οι πράξεις σου εμπνέουν πολλούς να ονειρεύονται περισσότερο, να μαθαίνουν περισσότερο, να κάνουν περισσότερα και να προκόβουν, τότε είσαι ένας ηγέτης»
John Quincy Adams, 6ος πρόεδρος των Η.Π.Α.
Tι σημαίνει να είσαι ηγέτης σήμερα; Είναι αρκετό να είσαι χαρισματικός διπλωμάτης όπως ο Ελευθέριος Βενιζέλος ή ο John Q. Adams;
Θα είμαστε ευχαριστημένοι με ένα ηγέτη υπέρ-προβλέπτη φορτωμένο με τουλάχιστον 15 αρετές;
Ή μήπως θα ικανοποιηθούμε με ένα συντονιστή μιας συλλογικής ηγεσίας;
Όσα περιγράφονται στο σημείωμα αφορούν όλους τους τομείς της δημόσιας ζωής – κι όχι μόνο τους πολιτικούς των οποίων το εύρος της εξουσίας μειώνεται.
Έτσι όταν μιλάμε για ηγέτες σκεπτόμαστε τους τομείς της εκπαίδευσης, των επιχειρήσεων, των υπηρεσιών, των ερευνητικών κέντρων…
Οι πετυχημένοι ηγέτες τους, οι διευθυντές κι οι επικεφαλείς τους ανήκουν σε μια από τις παρακάτω κατηγορίες…
Ηγέτες υπέρ-προβλέπτες
Στο βιβλίο “Super forecasting” αναλύονται, από διαφορετική σκοπιά, τα χαρακτηριστικά των ηγετών υπέρ-προβλεπτών. Όλοι τους εκτός από τα υψηλά τυπικά ακαδημαϊκά προσόντα, τις ξένες γλώσσες, την εξειδίκευση σε ένα τομέα και την μακριά εμπειρία οφείλουν να διαθέτουν και τα παρακάτω χαρακτηριστικά. Οι επεξηγήσεις δικές μου.
– Προσεκτικοί, αφού τίποτα δεν είναι σίγουρο.
– Ειλικρινείς και ταπεινοί, μιας και η πραγματικότητα έχει πολλαπλές όψεις.
– Δεν είναι μοιρολάτρες, αφού το γραφτό, δεν είναι γραφτό.
– Ανοικτόμυαλοι, έτοιμοι να απορρίψουν πιστεύω.
– Ευφυείς και γνώστες, δηλαδή περίεργοι και λύτες προβλημάτων.
– Στοχαστές, για να κάνουν ενδοσκόπηση και αυτοκριτική.
– Καλοί στα μαθηματικά, που σημαίνει ότι έχουν άριστη μνήμη εργασίας.
– Ρεαλιστές, για να μην προσκολλούνται σε ιδεοληψίες και πρωτόκολλα.
– Αναλυτικοί, για να βλέπουν τις άλλες όψεις, όχι μόνο τις προφανείς.
– Συνθετικοί, για να δανείζονται και να ενσωματώνουν άλλες απόψεις κι αυτές της απέναντι όχθης.
– Αξιολογητές των πιθανοτήτων συνεχώς.
– Ενήμεροι για τις συνεχείς αλλαγές των στοιχείων.
– Διαισθητικοί ψυχολόγοι, για να ανακαλύπτουν γνωστικές και συναισθηματικές προκαταλήψεις.
– Θετικοί στοχευτές που πιστεύουν στην βελτίωση.
– Αποφασιστικοί με αστείρευτη προσήλωση στους στόχους τους.
Η ισχυρότερη πρόβλεψη για να γίνει ένα άτομο ηγέτης υπερ-προβλέπτης είναι να έχει πίστη στη συνεχή αυτό-βελτίωση και ενημέρωση.
Χαρισματικοί διπλωμάτες
Μια σημαντική κατηγορία ηγετών είναι επιφανείς διπλωμάτες. Το διπλωματικό χάρισμα και η διορατικότητα του Ελευθερίου Βενιζέλου ξετυλίχτηκε αρκετά νωρίς, επί Κρητικής Πολιτείας.
Έφθασε στο απόγειο του όταν υπέγραφε συνθήκες σαν ισότιμος με τις μεγάλες δυνάμεις της εποχής. Το αποτέλεσμα ήταν να διπλασιάσει τα σύνορα της μικρής Ελλάδας.
Για τον πολύγλωσσο John Quincy Adams, που έγινε 6ος πρόεδρος των Η.Π.Α., η 8ετής προϋπηρεσία του σαν υπουργός των εξωτερικών ανέδειξε τα διπλωματικά του προσόντα. Μεγάλωσε τις μικρές τότε Η.Π.Α. επεκτείνοντας τα σύνορα τους προς το Νότο (Φλόριντα) προς τα Νοτιοανατολικά (Λουιζιάνα, Τέξας) προς το Βορρά (Μεγάλες λίμνες) και προς τη Δύση (Ειρηνικός).
Συντονιστής συλλογικής ηγεσίας
Σήμερα τα πανίσχυρα επαγγελματικά δίκτυα και οι πολυεθνικές προωθούν ένα νέο μοντέλο ηγεσίας. Το Συντονιστή μιας συλλογικής ηγεσίας. Ας δούμε πως ενεργεί ένας τέτοιος ηγέτης…
– Σε δύσκολες καταστάσεις τους λαβαίνει υπόψη του όλους, ιδιαίτερα αυτούς που αισθάνονται περισσότερο εγκαταλελειμμένοι.
– Βεβαιώνεται ότι οδηγεί με το παράδειγμα του και αποδεικνύει το πάθος για τη συλλογική ηγεσία μέσω της στάσης και της συμπεριφοράς του.
– Δείχνει σ’ όλους ότι ζητά τη συμβολή τους, ειδικά όταν η αναταραχή φουντώνει.
– Με γνήσια πίστη στην ποικιλομορφία δημιουργεί ένα περιβάλλον τροφοδότησης και ανατροφοδότησης. Διαπιστώνει ποιες συμπεριφορές αποκλείουν ομάδες του πληθυσμού και διορθώνει τις πολιτικές του.
– Η ακινησία δεν είναι επιλογή σήμερα. Η πρόσβαση σε διάφορες απόψεις είναι ζωτικής σημασίας για την δημιουργία βέλτιστων στρατηγικών. Δημιουργεί περιβάλλοντα όπου η διαφωνία αντιμετωπίζεται θετικά. Γνωρίζουμε ότι όσο πιο ποικιλόμορφη είναι η ομάδα, τόσο καλύτερα αποτελέσματα έχουμε, ιδιαίτερα στην εκπαίδευση.
– Ενισχύει την αντίληψη της κατανόησης του διαφορετικού. Κρίνει ότι είναι θετικό να έχει το θάρρος να αλλάξει δημόσια την πορεία όταν η ιδέα κάποιου άλλου οδηγεί σε καλύτερη επιλογή ή σε μια ανταγωνιστική εφαρμογή.
– Για να καλλιεργηθεί αυτή η κουλτούρα, διασφαλίζει ότι είναι ασφαλές για όλους να διαφωνούν. Γνωρίζει ότι είναι συχνό το φαινόμενο ενός ήσυχου ατόμου να έχει την πιο πρωτοποριακή ιδέα και να μην τον λαβαίνουν υπόψη για καιρό.
Συμπερασματικά
• Όσοι ισχυρίζονται ότι χρειαζόμαστε ένα ισχυρό άνδρα ή ένα έμπειρο είναι εκτός χρόνου. Σήμερα κινδυνεύουμε να καταφύγουμε σ’ αυτή την εύκολη λύση, επειδή δυσκολευόμαστε να βρούμε ή να εκπαιδεύσουμε ηγέτες που να αριστεύουν στην σύνθεση.
• Κανείς δεν είναι τόσο έξυπνος όσο όλοι μαζί, όταν αναζητούμε το βέλτιστο. O επιτυχημένος ολοκληρωμένος ηγέτης αφουγκράζεται κατανοεί και επιλύει τα προβλήματα συλλογικά, εκμεταλλευόμενος την ποικιλομορφία της εμπειρίας.
• Σ’ ένα κόσμο που μεταβάλλεται καθημερινά με πανίσχυρες τις δυνάμεις αναταραχής, οι ηγέτες είναι αδύνατο να είναι επιτυχείς με βάση μόνο το πόσο άξιοι είναι. Οφείλουν να αξιοποιούν όλες τις ομάδες τους επειδή αυτές καθορίζουν αν οι τομείς που ηγούνται θα επιτύχουν.
Πτυχ.Ψυχολογίας-Ανάπτυξης Παιδιού, Master Εκπαίδευσης στην Δια Βίου Μάθηση,
συγγραφέας “Μαθαίνω εύκολα”, “Θυμάμαι εύκολα” “Μελετώ αποτελεσματικά”.
• Επικοινωνία polygnosi@otenet.gr facebook polygnosi
