» Ο δάσκαλος Βασίλης Ιγγλεζάκης αφηγείται τα γεγονότα της εποχής όπως τα έζησε
Ήταν µόλις 15 ετών, µαθητής Γυµνασίου, και σήµερα καθώς βαδίζει προς τα 104 έτη ο σεβάσµιος συνταξιούχος δάσκαλος Βασίλης Ιγγλεζάκης ξαναφέρνει στην -πολύ ισχυρή είναι αλήθεια- µνήµη του τα γεγονότα της κηδείας του Ελευθέριου Βενιζέλου.
Στις 18 Μαρτίου έφυγε από τη ζωή στο Παρίσι όπου ζούσε αυτοεξόριστος µετά το κίνηµα του 1935 ο µεγάλος Κρητικός πολιτικός, στις 24 Μαρτίου η σορός του έφτασε στο Πρίντεζι της Ιταλίας όπου παραλήφθηκε από πολεµικά σκάφη. ∆εν µεταφέρθηκε όµως -όπως αρχικά σχεδιαζόταν- στην Αθήνα για να γίνει το προσκύνηµα της εκεί καθώς οι αντιδράσεις από τους φιλοβασιλικούς ήταν έντονες. Έφτασε στα Χανιά στις 27 Μαρτίου όπου και τάφηκε στις 29 Μαρτίου του 1936.
Ο κ. Βασίλης Ιγγλεζάκης θυµάται… «Ήµουν στην Γ΄ Γυµνασίου, µαζί µε άλλους 150 µαθητές πήραµε τα στέφανα από την προκυµαία στο συντριβάνι και συνοδεύαµε τον κιλλίβαντα πάνω στον οποίο είχαν αποθέσει το φέρετρο του Βενιζέλου. Ήταν δίπλα του 12 βρακοφόροι ως τιµητική φρουρά πάνω από το φέρετρο. Το τι επικρατούσε είναι δύσκολο να περιγραφεί, χαµός, ένα πένθος όλη η πόλη, ήταν απερίγραπτο αυτό».
ΤΟ ΠΕΝΘΟΣ ΚΑΙ Η ΜΑΝΤΙΝΑ∆Α
Ο συνοµιλητής µας θυµάται χαρακτηριστικά τις προθήκες των καταστηµάτων που είχαν γεµίσει µε “πένθη” καθώς και όσα αναγράφονταν σε αυτά: “Η δρυς έπεσε”, “ο ήλιος εβασίλεψε”. «Στο κατάστηµα του Περατσάκη είχε γράψει τη µαντινάδα: «Ο χάρος εχρειάστηκε για την πολιτική του, το Βενιζέλο ρυθµιστή, και πήρε τη ζωή του». Παιδιά εµείς το διαβάζαµε και ήλθε δίπλα µας ένας περιποιηµένος κύριος, ξένος ήταν µάλλον Γάλλος αλλά µιλούσε ελληνικά. ∆ηµοσιογράφος είπαµε θα είναι, διάβασε και αυτός τη µαντινάδα και µας ρωτάει “ποιος έγραψε αυτό;”. “Αυτός που είναι µέσα” απαντήσαµε. “Φώναξτε του…” µας λέει. Μπήκαµε και εµείς στο µαγαζί και είπαµε στον Περατσάκη ότι σε θέλουν έξω. Βγαίνει αυτός και του λέει ο Γάλλος αυστηρά: “Εσύ! Γιατί τον παροµοιάζεις µε χάρο το Βενιζέλο;”. “Γιατί ήταν τόσο δυνατός!” είπε φωνάζοντας ο Περατσάκης µε τα χέρια του ψηλά και φοβήθηκε ο Γάλλος από την ορµή του».
Συνεχίζοντας την αφήγηση του µας σηµειώνει πως η ποµπή από το Συντριβάνι κατέληξε στο σπίτι του Βενιζέλου στη Χαλέπα. «Ο δρόµος από την Τριµάρτυρη µέχρι το σπίτι του ήταν στρωµένος µε δάφνες και µυρτιές! Όλος ο κόσµος µες στα µαύρα, οι γυναίκες µαυροφορεµένες, έγινε η απόθεση του φέρετρου και ξεκίνησε το προσκύνηµα.»
Ο ΤΑΦΟΣ
Ένα άλλο περιστατικό που θυµάται ο κ. Ιγγλεζάκης συνέβη την επόµενη ηµέρα. «Η παρέα µας ήταν µέσα στην εξαλλοσύνη πήγαµε λοιπόν την εποµένη να δούµε τι γίνεται στη Χαλέπα, στο σπίτι του Βενιζέλου. Βλέπουµε λοιπόν δύο εργάτες να σκάβουν και έναν να φτυαρίζει µπροστά στο σπίτι εκεί που τώρα είναι η πλατεία και το άγαλµα. Τους ρωτήσαµε τι κάνουν και µας είπαν πως “ εδώ θα θα θάψουν το Βενιζέλο”. ∆εν είχαµε αποµακρυνθεί 10 βήµατα και βλέπουµε έναν κύριο µε τη ρεπούµπλικα και το µπαστουνάκι του να έρχεται εξαγριωµένος και να φωνάζει στους εργάτες “ποιος σας είπε;” “ τι ζητάτε εδώ;” “Ο Βενιζέλος ήθελε να ταφεί στα Φρούδια”! Τροµοκρατηθήκαµε εµείς, κάναµε πέρα και ρωτάµε άλλους που επίσης έβλεπαν σκηνή ποιος είναι αυτός. “Ο Μουντάκης, ο δήµαρχος!” (Γιάννης Μουντάκης δήµαρχος Χανίων από το 1929-1937). Όπως σε βλέπω και µε βλέπεις, έτσι έγινε! Και τους έδιωξε από εκεί».
Όσο για την ηµέρα της κηδείας ο κ. Βασίλης θυµάται τον τεράστιο αριθµό των ανθρώπων που έδωσαν το ‘‘παρών’’. «Από την Κίσσαµο θες, το Σέλινο; Ακόµα και από το Λασίθι είχαν έλθει! Και τότε οι αποστάσεις ήταν τεράστιες. Όταν έφευγαν θα ήταν και 500 καβαλάρηδες, σε άλογα, γαϊδάρους µουλάρια, και χιλιάδες µε τα πόδια. ∆εν µπορούσες να υπολογίσεις τη λαοθάλασσα…».
ΓΡΑΠΤΕΣ ΜΝΗΜΕΣ
Πριν 11 χρόνια στα “Χ.ν.” και πάλι ο δρ Νικόλαος Β. Πετρουλάκης είχε γράψει τις δικές του µαρτυρίες: «Ως µαθητής της ∆’ τάξεως του Γυµνασίου Αρρένων Χανίων κράτησα και εγώ, όπως και οι λοιποί συµµαθητές µου, στεφάνι της κηδείας του Βενιζέλου, ένα από τα πεντακόσια περίπου, που είχαν κατατεθεί στη µνήµη του Μεγάλου Νεκρού. Στην πορεία προς τη Χαλέπα, στη θέση Χονολουλού, έδωσα το στεφάνι σε ένα παιδί που λαχταρούσε να το πάρει και έτσι ανεβασµένος στο µπεντένι της περίφραξης παρακολούθησα όλη την ποµπή. Στην απέναντι πλευρά του δρόµου ήταν µαζεµένες γυναίκες από τα γύρω σπίτια.
Μόλις είδαν τον κιλλίβαντα µε το φέρετρο τράβηξαν φωνές µοιρολογιού και απόγνωσης. Μετά από λίγο κατέβηκα από το µπεντένι και ακολούθησα την ποµπή µέχρι την Αγία Μαγδαληνή. Στον κήπο του Ι.Ν. ήταν ριγµένα τα στέφανα, που είχαν σχηµατίσει σωρούς ολόκληρους.
Την επόµενη µέρα άρχισαν να σκάβουν τον τάφο κοντά στον αυλόγυρο του Ι.Ν. Αγίου Ιωάννου. Οι εργάτες δούλευαν µέρα και νύχτα µε τη βοήθεια ενός λουξ, για να προφτάσουν. Αίφνης τη δεύτερη µέρα το απόγευµα οι εργασίες σταµάτησαν, προς µεγάλη έκπληξη όλων µας. Σε λίγο ακούστηκε ότι η ταφή θα γίνει στον Προφήτη Ηλία, κοντά στο Αγαλµα της Ελευθερίας. Τι είχε συµβεί; Ο δικηγόρος Ιωάννης Ηλιάκης, φίλος, συνεργάτης και συναγωνιστής του Βενιζέλου, µόλις πληροφορήθηκε ότι ανοίγεται ο τάφος στη Χαλέπα, θεώρησε το γεγονός ως ιεροσυλία και πήγε αµέσως στην Έλενα και της είπε ότι η θέση του τάφου πρέπει να είναι στο Ακρωτήρι, στον τόπο όπου ο Βενιζέλος πολέµησε και κανονιοβολήθηκε. Η Έλενα µόλις άκουσε τον Ηλιάκη έδωσε εντολή να σταµατήσουν οι εργασίες του ανοίγµατος του τάφου στον Άγιο Ιωάννη της Χαλέπας και να ανοιχθεί τάφος στο Ακρωτήρι, όπως και έγινε».
Φωτογραφία από τη µεταφορά του φέρετρου
από τους βρακοφόρους (φωτ. Ίδρυµα “Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος” σε σχετικό δηµοσίευµα στα “Χ.ν.”, τον Μάρτιο του 2018.
Προς τα 104 έτη βαδίζει σήµερα
ο κ. Βασίλης Ιγγλεζάκης αλλά θυµάται
πολύ καλά τα γεγονότα της κηδείας
του Βενιζέλου τον Μάρτιο του 1936!
