Μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς

Η πολιτική της Τουρκίας με τις επεμβάσεις της υπονομεύει την ασφάλεια στην περιοχή, αμφισβητώντας κυριαρχικά δικαιώματα των γειτόνων της. Ο νέος Σουλτάνος παραβιάζει το Διεθνές Δίκαιο, επεκτείνει την επιρροή του στον εμφύλιο της Λιβύης και δημιουργεί προϋποθέσεις αμφισβήτησης της Συνθήκης της Λωζάνης. Οι ευρωτουρκικές σχέσεις τείνουν να αναπροσδιορισθούν, πάντα στο όνομα κυριαρχικών δικαιωμάτων. Επ’ αυτού ο Τούρκος πρόεδρος βρίσκει ερείσματα σε Γερμανούς και Ιταλούς.
Oλες οι κινήσεις του προβλεπόμενου πλέον Ερντογάν περιστρέφονται γύρω απ’ την υπεράσπιση κυριαρχικών δικαιωμάτων. Αδιάφορο γι’ αυτόν αν υπάρχουν διασωθέντα μνημεία παγκοσμίου κληρονομιάς. Το ερώτημα είναι ότι αυτά τα μνημεία χαρακτηρίζονται έτσι από την Ουνέσκο, αλλά μένει στα χαρτιά το θέμα της διαφύλαξής των.
Πριν 20 χρόνια η ανθρωπότητα έγινε μάρτυρας των καταστροφών απ’ τους Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν που γκρέμισαν τεράστια γλυπτά του Βούδα. Τα είχε χαρακτηρίσει η Ουνέσκο έργα παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Τι είχε κάνει η διεθνής κοινότητα για να τα προστατεύσει; Για το θέμα της Αγιά Σοφιάς πολλοί διατείνονται ότι επ’ αυτής η Τουρκία έχει κυριαρχικά δικαιώματα, επειδή βρίσκεται στο έδαφός της. Στην πράξη τούτο ακυρώνει το νόημα της παγκόσμιας κληρονομιάς. Πώς θα νιώθουν τα εκατομμύρια των Μουσουλμάνων, που θα προσεύχονται στον Αλλάχ σ’ ένα τέμενος με χριστιανικό όνομα;
Οι πυραμίδες του Χέωπος, το Κολοσσαίο της Ρώμης, η Ακρόπολη και η Αγιά Σοφιά βρίσκονται στην επικράτεια μιας χώρας, αποτελούν πολιτιστική κληρονομιά και αποκτούν σημασία διεθνούς χώρου. Αν αυτά τα μνημεία μπορεί να τα χαρακτηρίζει το κράτος, στο οποίον ανήκουν, κατά πώς τους αρέσει, τότε τι σόι παγκόσμια κληρονομιά είναι; Σαν “κουφό” ανέκδοτο ακούγεται η φράση κυριαρχικά δικαιώματα. Επιτρέπεται στον Ερντογάν να επεμβαίνει και να αποχαρακτηρίζει την Αγιά Σοφιά από μουσείο σε τζαμί; Βέβαια η πράξη γίνεται για εσωτερική κατανάλωση! Μπορεί, όμως, να μπει σε μια Πρεσβεία ενός άλλου κράτους επειδή βρίσκεται στο έδαφός του; Iσχυριζόμενος ότι έχει κυριαρχικά δικαιώματα και να επιβάλλει τη θέλησή του; Φυσικά όχι. Και όμως η Αγιά Σοφιά και η Πρεσβεία είναι στο έδαφός του. Στην πρώτη κάνει ό,τι θέλει στη δεύτερη περίπτωση δεν μπορεί. Με την πράξη του ο “νεοσουλτάνος” καταπατά ένα άτυπο συμβόλαιο, που καθιερώθηκε στον κόσμο με βάση την ιστορική εξέλιξη, προδίδοντας τον Κεμάλ και βάζοντας τη χώρα του στη σφαίρα του αναχρονισμού. Το βασικό συμπέρασμα απ’ το θέμα της Αγιάς Σοφιάς είναι ότι τα μνημεία της πολιτιστικής κληρονομιάς δεν υπερασπίζονται από πουθενά.