Την πολυτάραχη ιστορία του τόπου μας, μάς θυμίζουν τα μνημεία πεσόντων και οι προτομές που συναντάμε σε κάθε περιοχή του Νομού. Αυτά τα μνημεία παρουσιάζει η στήλη “Μνημεία του Νομού Χανίων”, με τη βοήθεια του επί σειρά ετών συνεργάτη μας, Αντώνη Πλυμάκη, ο οποίος μας παραχώρησε φωτογραφικό υλικό από το προσωπικό του αρχείο.
Προτομές ηρώων βρίσκονται στον Φρε Αποκορώνου.
Στο χωριό υπάρχει ηρώο στο οποίο έχουν τοποθεθεί προτομές του οπλαρχηγού, ποιητή και πεζογράφου, Κωνσταντίνου Διγενάκη, του δικηγόρου -οπλαρχηγού, Σταύρου Ι. Κελαϊδή, καθώς και του επιθεωρητή Δημοτικής Εκπαίδευσης, Κωστή Γ. Λαγουμιτζάκη. Επίσης, στην αυλή της Ευαγγελίστριας βρίσκεται το άγαλμα του Κρητικού Αγωνιστή.
Οπως σημειώνει ο πρόεδρος του Συλλόγου Φρεδιανών Αθήνας, Μανώλης Μακριδάκης, το χωριό επί προεδρίας Ιωάννη Λαγουμιτζάκη κάπου στη δεκαετία του 1930, έκανε μια πρώτη προσπάθεια για να τιμήσει τα παιδιά του, που κατά καιρούς έπεσαν για την Πατρίδα. Για το σκοπό αυτό κατασκευάστηκε μια ξύλινη επιτύμβια στήλη στην οποία αναγράφηκαν τα ονόματα των πεσόντων και ο τόπος της θυσίας τους κατά χρονολογική σειρά. Ο απώτερος στόχος ήταν να γίνει κάποτε ένα εντυπωσιακό ηρώο. Το θέμα ήρθε ξανά στην επικαιρότητα το 1971-72 με πρωτοβουλία του τότε προέδρου της κοινότητας Μανώλη Συμβουλάκη.
Το Νοέμβριο του 1978 συστάθηκε ο σύλλογος Φρεδιανών Αθήνας ο οποίος διέθεσε από το ταμείο του 80.000 δρχ. την άνοιξη του 1980 και ξεκίνησε μια καμπάνια μέσω των στηλών της εφημερίδας: “Η φωνή των Φρεδιανών” με σκοπό να συλλέξει τα αναγκαία χρήματα. Οταν ο εγκατεστημένος στις ΗΠΑ Φρεδιανός, Κώστας Ι. Μπουρμπάκης, ενημερώθηκε για το κόστος του έργου αποφάσισε να το αναλάβει εξ΄ ολοκλήρου ενώ έγινε η επιλογή του καλλιτέχνη Δημήτρη Καλαμάρα. Στη συνέχεια επιλέχθηκε σαν ο πιο κατάλληλος χώρος για την τοποθέτηση του αγάλματος το περιβόλι στην αυλή της Ευαγγελίστριας, το οποίο και παραχωρήθηκε στη κοινότητα με απόφαση του εκκλησιαστικού συμβουλίου. Τη διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου ανέλαβε ο αρχιτέκτονας-πολεοδόμος Αριστομένης Προβελλέγγιος, που δημιούργησε δύο επίπεδα με βάθος τα Λευκά όρη. Το άγαλμα που δείχνει άοπλο Κρητικό αγρότη – πολεμιστή να ατενίζει με αποφασιστικότητα τη λευτεριά που ανατέλλει, τοποθετήθηκε στο πρώτο επίπεδο και έχει στη βάση του χαραγμένο το παρακάτω απόσπασμα από τον Ερωτόκριτο :
Αντρειωμένος δυνατός
και στ’ άρματα τεχνίτης
εγίνη και ανατράφηκε
εις το νησί της Κρήτης
Γύρω-γύρω τοποθετήθηκαν πίνακες με τα ονόματα των γνωστών Φρεδιανών, που θυσιάστηκαν για να βλαστήσει το δέντρο της λευτεριάς από το 1821 μέχρι το 1949.
Τα εγκαίνια του έργου έγιναν τον Αύγουστο του 1982.
Για την ολοκλήρωση του έργου συνεργάστηκαν η κοινότητα Φρε με το κοινοτάρχη Κωστή Γιαννούλη, ο σύλλογος Φρεδιανών Αθήνας με τον πρόεδρο του Άρη Οικονομόπουλο και ο σύλλογος Φρεδιανών Χανίων με τον πρόεδρο του Μανώλη Βολουδάκη. Ακόμη σημαντική ήταν η συμβολή του Ευαγγέλου Μπουρμπάκη, συγγενή του δωρητή. Την επιμέλεια της αναγραφής των ονομάτων των πεσόντων ανέλαβε ο Μανώλης Ι. Μακριδάκης.
Στο δεύτερο υπερυψωμένο επίπεδο τοποθετήθηκαν οι προτομές των Σταύρου Κελαϊδή (2004), Κων/νου Διγενάκη (2005) και Κωστή Λαγουμιτζάκη (2006), που διακρίθηκαν στους αγώνες για τη λευτεριά του τόπου. Το φιλοτέχνημα τους ανέλαβε ο γλύπτης Νικηφόρος Βοσκάκης ενώ τη δαπάνη κάλυψαν οι οικείοι των τιμώμενων και ο σύλλογος Φρεδιανών Αθήνας..
