Πλήρωσαν κι αυτές βαρύ τίμημα της διάρκεια της Ναζιστικής κατοχής. Μητέρες, αδελφές, κόρες, γυναίκες βασανίστηκαν, βρέθηκαν πρόσωπο με πρόσωπο με τις κάννες των κατακτητών, φυλακίσθηκαν, είδαν αγαπημένα τους πρόσωπα να χάνονται, να εκτελούνται και να μην μπορούν ούτε να τα θάψουν! Μια τέτοια περιπέτειας ζωής έχει να αφηγείται στα “Χ.ν.” η Ευτυχία Μπαλωμένακη-Φραγγεδάκη, μια από τις θαρραλέες και ηρωικές γυναίκες της Κρήτης.
Γεννήθηκε το 1926 στα Φλώρια Σελίνου γυναίκα δεν έχει ξεχάσει…παρά του ότι έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε.
Από τις πρώτες στιγμές του πολέμου, το χαμό ενός αδελφού της στο Ελληνοιταλικό μέτωπο, μετά οι πολυβολισμοί του χωριού στη Μάχη της Κρήτης, τα αντίποινα των ναζί για την αντίσταση των κατοίκων, όλα ζωντανά στη μνήμη της συνομιλήτριας μας.
Η ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ
Η περιγραφή όμως του θανάτου του άλλου της αδελφού συγκλονίζει.
«Ο Θανάσης ο άλλος αδελφός μου θα ήταν 19 ετών, όταν τον έπιασαν οι Γερμανοί μαζί με άλλους νέους του χωριού και τους πήγαν στην Αγιά. Έφυγα με τα πόδια τότε από τα Φλώρια για την Αγιά για να του πάω ρούχα για να έχει να φορέσει αλλά δεν με άφησαν οι Γερμανοί να του τα δώσω και γύρισα πίσω άπρακτη και χωρίς να τον δω. Θα ήταν Δεκαπενταύγουστος του ΄41…» λέει η κ. Ευτυχία.
Λίγες ημέρες μετά ήλθαν τα κακά μαντάτα για την τύχη του αδελφού της.
Τους τα μετέφερε ένα βοσκός από τα Φλώρια που ήταν αυτόπτης μάρτυρας. «Έβαλαν τον αδελφό μου και άλλους , συνολικά 25 σε ένα καμιόνι να τους πάνε από την Αγιά στον Γολγοθά. Πλησιάζοντας το αυτοκίνητο στο “ Γολγοθά” όπου γίνονταν οι εκτελέσεις κατάλαβαν οι άνθρωποι μας που τους πηγαίνουν και έπαιξαν τον πήδο από το αυτοκίνητο. Θα είπαν «πάμε, που πάμε χαμένοι από χέρι, έτσι ίσως γλιτώσουμε”. Δεν γλίτωσαν όμως. Εκεί οι Γερμανοί άρχιζαν να τους πυροβολούν και να τους εκτελούν ενώ προσπαθούσαν να ξεφύγουν. Δεν γλίτωσε κανείς. Αυτός μας μετέφερε ο βοσκός που γνώριζε τον αδελφό μου» αναφέρει.
ΣΤΟΝ ΛΑΚΚΟ
Μετά από 6 μήνες ήλθε μια εντολή στους συγγενείς των εκτελεσθέντων να πάνε να πάρουν τους σωρούς των νεκρών τους που ήταν πρόχειρα ενταφιασμένοι. Η κ. Ευτυχία κατέβηκε στα Χανιά, πήρε μια μικρή κάσα και πήγε στο “Γολγοθά”. «Εκεί είχαν τρεις μεγάλους λάκκους που ήταν τα σώματα των παλικαριών. Τους είχαν ανοίξει και με ψεκαστήρες ψέκαζαν για να μην μυρίζουν τα πτώματα. Εκεί είδα τον αδελφό μου μέσα στο λάκκο! Τον αναγνώρισα από τα ρούχα του! Ένα υφαντό πουκάμισο που του είχε φτιάξει η μητέρα μου. Έτσι τον γνώρισα. Ενώ θέλαμε να τους πάρουμε ήλθε νέα διαταγή να μην τους πάρουμε αλλά θα τους ξαναέθαβαν και θα μετέφεραν τα κόκαλα στην Αγιά» δηλώνει εμφανώς συγκινημένη η ηλικιωμένη γυναίκα.
ΟΜΗΡΕΙΑ
Τα βάσανα δεν τελείωσαν εκεί. Οι Ναζί χρησιμοποιήσουν τα γυναικόπαιδα ως ομήρους και τους είχαν μαζί τους στις μετακινήσεις τους για να μην δέχονται επίθεση. Η ίδια η κ. Ευτυχία μαζί με τις αδελφές της συνελήφθη σε εξόρμηση των Γερμανών και εστάλη στις Βουκολιές μαζί με άλλες 15 γυναίκες. «Μας μετέφεραν σε ένα φορτηγό μαζί με γουρούνια, κότες και άλλα ζώα που είχαν λεηλατήσει από τα σπίτια μας. Εκεί στις Βουκολιές καθήσαμε 3 μήνες σε ένα αποθηκάκι όλες μέσα. Πότε μας πήγαιναν στην Παλαιόχωρα, πότε σε άλλα μέρη… Να θυμηθώ ότι δεν μας είχαν αφήσει ζώα, μυζήθρα, γάλα ότι είχαμε μας τα λεηλατούσαν. Το σπίτι μας θα το έκαψαν δύο φορές…»
Η κ. Ευτυχία είναι ξαδέλφη της Ολυμπίας Δεσποτάκη. Την εκτέλεση των 4 αδελφών της στο Κακόπετρο αναδεικνύει το ντοκιμαντέρ “Λουλούδια που μαράθηκαν νωρίς” που πρόσφατα προβλήθηκε και στα Χανιά.
