Η δράση και το “κύκνειο άσμα” του θρυλικού υποβρυχίου Β.Π. Κατσώνης (Υ1)
Στο Ναυτικό Μουσείο Κρήτης καταβάλλεται τα τελευταία χρόνια κάθε δυνατή προσπάθεια για τη διατήρηση και προβολή της Ναυτικής Παράδοσης και της Ιστορίας του τόπους μας και στο πλαίσιο αυτό ως χώρος πολιτισμού συμμετέχουμε ενεργά στην προώθηση αξιοσημείωτων ενεργειών, που προβάλλουν με τον καλύτερο τρόπο τη Ναυτική μας Κληρονομιά, όπως η διάθεση ενός αξιόλογου βιβλίου, που ολοκληρώθηκε τον Μάρτιο του 2020, έπειτα από έρευνα πολλών ετών.
Το εν λόγο βιβλίο του Δημήτρη Γκαλών “Διαβαίνοντας τις αποτραπούς του θρύλου, η δράση και η βύθιση του υποβρυχίου Β.Π. Κατσώνης (Υ1) ιδωμένη από τα ιστορικά αρχεία και τα ημερολόγια πολέμου όλων των επιχειρησιακά εμπλεκόμενων πλευρών” περιστρέφεται γύρω από τη δράση αυτού του πολύ σημαντικού υποβρυχίου του Πολεμικού μας Ναυτικού κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου (1439-1945), εμπεριέχοντας μεταξύ άλλων πλούσιο φωτογραφικό υλικό αλλά και τα σχέδια κατασκευής του υποβρυχίου.
Λίγα λόγια για το βιβλίο
Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου το θρυλικό υποβρύχιο Υ/Β Κατσώνης (Υ1) πραγματοποιεί μια σειρά από επιτυχημένες πολεμικές περιπολίες στις Ελληνικές θάλασσες, όμως στις 14 Σεπτεμβρίου του 1943 έμελλε να παιχτεί η “τελευταία πράξη του δράματος” για το υποβρύχιο Υ1, όπως ήταν ο πλευρικός του αριθμός. Με τη συμπλήρωση 77 χρόνων, όταν μετά από μια σύντομη αλλά, ιδιαιτέρως, σκληρή μάχη το υποβρύχιο Υ/Β “Κατσώνης” (Υ1) βυθίστηκε βορειοδυτικά της Σκιάθου από το Γερμανικό ανθυποβρυχιακό πλοίο “UJ-2101”, εκδίδεται και κυκλοφορεί αυτό το αξιόλογο βιβλίο του Δημήτρη Γκαλών από το Ελληνικό Ινστιτούτο Ναυτικής Ιστορίας (ΕΛ.Ι.ΝΙΣ). Στο εισαγωγικό κεφάλαιο του βιβλίου υπάρχουν ορισμένες γενικές πληροφορίες για το υποβρύχιο, καθώς και η αναφορά των αρχειακών πηγών, οι οποίες είναι Φάκελος Υ/Β Κατσώνης, Ημερολόγιο Πολέμου 1940-1944 και ο Φάκελος Συμπληρωματικών Στοιχείων, που βρίσκονται αρχειοθετημένα στο τμήμα Ιστορικού Αρχείου της Υπηρεσίας Ιστορίας Ναυτικού, καθώς και οι εκθέσεις από τις πολεμικές περιπολίες του Υ/Β “Κατσώνης” (Y1) από το αρχείο Διοίκησης Υποβρυχίων του Π.Ν. Στα επόμενα κεφάλαια, που ακολουθούν, μπορεί κανείς να βρει αναλυτικές πληροφορίες για την κατασκευή, τη δράση και τη βύθιση του υποβρυχίου αλλά και πληροφορίες για το πλήρωμά του. Το Υ/Β “Κατσώνης” (Y1) αποτελεί ένα από τα έξι συνολικά υποβρύχια του Πολεμικού μας Ναυτικού κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και έλαβε το όνομα του από τον Έλληνα αξιωματούχο του τσαρικού στρατού υπό τις διαταγές της αυτοκράτειρας Μεγάλης Αικατερίνης (1729-1796), Λάμπρο Κατσώνη (1752-1805).
Το υποβρύχιο Υ/Β Κατσώνης (Υ1)
Καθελκύστηκε το 1926 με τη ναυπήγησή του να ξεκινά ένα χρόνο νωρίτερα στα ναυπηγία Forges et Chantiers de la Gironde στην Μπορντώ της Γαλλίας. Παραγγέλθηκε μαζί με το Υ/Β “Παπανικολής” (Υ2). Η παραλαβή του έγινε στη Χάβρη στις 8 Ιουνίου 1928 από τον πρώτο του κυβερνήτη Αντιπλοίαρχο Κωνσταντίνο Αρβανίτη και κατέπλευσε στον ναύσταθμο της Σαλαμίνας στις 21 Ιουνίου 1928, όταν και εντάχθηκε στο Ελληνικό Βασιλικό Πολεμικό Ναυτικό με τον διακριτικό κωδικό “Y1”. Κατά τον Ελληνοïταλικό Πόλεμο, με κυβερνήτη τον Αθανάσιο Σπανίδη, πραγματοποίησε τέσσερις πολεμικές περιπολίες και μάλιστα στις 31 Δεκεμβρίου 1940 βύθισε με το πυροβόλο του το Ιταλικό πετρελαιοφόρο “Quinto” στην Αδριατική. Μετά την κατάληψη της Ελλάδας, τον Απρίλιο του 1941, κατέφυγε με τον υπόλοιπο Ελληνικό στόλο στην Αίγυπτο.
Το 1943 με κυβερνήτη τον Αντιπλοίαρχο Βασίλη Λάσκο ΠΝ ξεκίνησε και πάλι τις πολεμικές περιπολίες. Στις 2 Απριλίου 1943 βύθισε το Ιταλικό βοηθητικό περιπολικό “Tergeste” στο λιμάνι του Γυθείου, στις 5 Απριλίου 1943 βύθισε έξω από την Κύθνο το Ισπανικό ατμόπλοιο “San Isidro Labrador” και στην τελευταία επιχείρηση του στις 29 Μαΐου 1943 βύθισε κοντά στην Σηπιάδα το Ισπανικό ατμόπλοιο “Rigel”. Στις 14 Σεπτεμβρίου 1943 ενώ το Y/B “Κατσώνης” (Y1) ανέμενε την διέλευση ενός εχθρικού πλοίου κοντά στις ακτές του νοτίου Πηλίου, εντοπίστηκε από το Γερμανικό ανθυποβρυχιακό “UJ-2101” (πρώην ελληνικό Β.Π. ναρκαλιευτικό-ναρκοθετικό Στρυμών). Μετά τη ρίψη βομβών βάθους το Υ/Β Κατσώνης (Υ1) εξαναγκάσθηκε σε ανάδυση και εξόρμηση δια πυροβόλου, αλλά εμβολίστηκε από το Γερμανικό ανθυποβρυχιακό, με αποτέλεσμα να βυθιστεί βόρεια της Σκιάθου.
Το βιβλίο του Δημήτρη Γκαλών είναι ένα ξεχωριστής σημασίας πόνημα με πληθώρα πληροφοριών για τη δράση ενός πολύ σημαντικού υποβρυχίου του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, που αξίζει να διαβαστεί και να είναι κομμάτι της κάθε βιβλιοθήκης, καθώς αποτελεί ένα αξιοσημείωτο δείγμα Ιστορικής και Εθνικής μνήμης. Το βιβλίο διατίθεται προς πώληση στην ειδική τιμή των 27 ευρώ από το Ναυτικό Μουσείο Κρήτης.
