“Εμείς τραγουδούσαμε κάθε μέρα…… χωρίς γιορτή…. χωρίς αιτία τραγουδούσαμε……”
Οι Μικρασιατες, δεν χρειαζόντουσαν και πολύ, για να έρθουν στο τσακίρ κέφι…. λίγο κρασί, ένας μεζές, λίγοι φίλοι και το γλέντι άναβε από το τίποτα….. ποτηράκια, ταψιά και κατσαρόλες είχαν την τιμητική τους και στα χέρια των ανθρώπων του κεφιού, που είχαν μέσα τους τον ρυθμό, έβγαζαν ήχους γλυκούς, αγαπημένους…… οι Μικρασιατες ένοιωθαν όλα τα συναισθήματα έντονα στην ψυχή τους, την αγάπη, την χαρά, τον πόνο και την λύπη…..και όλα αυτά τα τραγουδούσαν……
Το μουσικό ιδίωμα της Σμύρνης
Το μουσικό ιδίωμα της Σμύρνης εντάσσεται σε ένα ευρύ πλαίσιο που εκτείνεται από τα Βαλκάνια μέχρι τη Μέση Ανατολή ενώ περιέχει και σημαντικά δάνεια από τη Δυτική Ευρώπη . Χαρακτηρίζεται από πολύ μεγάλη ανάμειξη μουσικών ειδών και επιδράσεων αν και ανήκει στην περιοχή των νησιών και των παραλίων του Αιγαίου.
Τα μουσικά όργανα
Κανονάκι
Το κανονάκι ήταν γνωστό από την αρχαιότητα ως τρίγωνο, επιγόνειο, μάγαδις ή σιμίκιον και από το Βυζάντιο ως ψαλτήριο. Μοιάζει με το σαντούρι. Έχει σχήμα ορθογώνιου τραπεζιού. Για κάθε νότα υπάρχουν τρεις χορδές, στο ίδιο ύψος . Ο οργανοπαίχτης ακουμπά στα γόνατα του το κανονάκι, βάζει στους δείκτες των δύο χεριών του τις δακτυλήθρες και εκεί στερεώνει τις πένες ή τα νύχια.
Σαντούρι
Το σαντούρι αν και ήταν γνωστό στον ελλαδικό χώρο από τις αρχές του 19ου αιώνα, διαδόθηκε ιδιαίτερα από τους Έλληνες της Μικράς Ασίας μετά την καταστροφή του 1922 και την εγκατάσταση των προσφύγων στην Ελλάδα. Μελωδικό και πολυφωνικό όργανο, μπορεί να παίζει σόλο ή μαζί με το ένα ή τα δυο άλλα μελωδικά όργανα, βιολί και κλαρίνο. Το σαντούρι που παίζεται ακουμπισμένο σε ένα τραπέζι, έχει χορδές που είναι τεντωμένες οριζόντια σε ένα κομμάτι ξύλο, πιασμένες από κάτι καρφάκια στην άκρη του οργάνου. Παίζεται με δυο ξύλινα ραβδάκια, τις μπαγκέτες. Οι μπαγκέτες έχουν τη μια άκρη τους λίγο λυγισμένη. Η άκρη αυτή τυλίγεται σφιχτά με βαμβάκι ή δέρμα…
Οι μουσικοί χώροι
Η τοπογραφία των μουσικών εκδηλώσεων των σμυρναίικων τραγουδιών, καλύπτει το σύνολο της πόλης και των περιχώρων της Σμύρνης. Από τα καφενεία ,τις μπυραρίες, τις μπακαλοταβέρνες και τα ακριβά κέντρα της Προκυμαίας μέχρι τα ουζερί που βρίσκονταν στα στενά σοκάκια και τους μαχαλάδες, γέμιζαν από Σμυρνιούς γλεντζέδες που πήγαιναν μετά τη δουλειά για να έρθουν στο τσακίρ κέφι ακούγοντας ένα από τα αξιόλογα δημιουργήματα της μικρασιατικής παράδοσης , τον αμανέ και να χορέψουν.
Αχ μελαχρινό μου
Αχ μελαχρινό μου, γύρισε να ιδείς,
πως με βασανίζεις και με τυραννείς.
Το κορμί μου λιώνει όταν σε κοιτώ,
όταν σε δω πως είσαι μελαγχολικό.
Αχ μελαχρινό, σκέρτσο πεταχτό,
γιατί με βασανίζεις, αφού σε αγαπώ.
Μ’ έδωκες τον όρκο, πως θα μ’ αγαπάς,
μα εσύ είσαι ψεύτρα, και παιζογελάς.
Δίχως να ρωτήσεις, μου πήρες την καρδιά,
μελαχρινό λυπήσου, δώσ’ μου παρηγοριά.
Δώσ’ μου λάγνα, ολόγλυκα φιλιά,
γιατί μελαχρινό μου, τα έχω χάσει πια.
Τίκι Τίκι Τακ
Τικ τικ, τίκι τίκι τακ, κάνει η καρδιά μου
σαν σε βλέπω, να διαβαίνεις
Τικ τικ, τίκι τίκι τακ, θέλω μικρή μου,
να μαντέψω, που πηγαίνεις
Θέλω μικρό μου, να σε ρωτήσω
Φοβούμαι μη σε δυσαρεστήσω
γιατί…όταν σε ιδώ…
αρχίζει της καρδιάς το τικ, τίκι τίκι τακ
γιατί…όταν σε ιδώ…
αρχίζει της καρδιάς το τικ, τίκι τίκι τακ
Τικ τικ, τίκι τίκι τακ, κάνει η καρδιά μου
τη ματιά σου σαν μου ρήξεις
Τικ τικ, τίκι τίκι τακ, θέλω καρδιά μου
λίγη αγάπη να μου δείξεις
Τικ τικ, τίκι τίκι τακ, αυτή η καρδιά σου
με τρελαίνει, με μαγεύει
Τικ τικ, τίκι τίκι τακ, θέλω πουλί μου
να μαντέψω τι γυρεύεις
Μικρασιάτικοι μεζέδες: Μπουρεκάκια με κιμά
Υλικά
250 γραμμάρια φύλλα κρούστας, 250 γραμμάρια κιμά, 2 μεγάλα κρεμμύδια ψιλοκομμένα (όχι τριμμένα), ½ κουταλάκι μοσχοκάρυδο ή μπαχάρι τριμμένο, 2 κουταλιές φρέσκο βούτυρο, ½ φλιτζάνι κεφαλογραβιέρα για τον κιμά, ½ φλιτζανάκι κεφαλογραβιέρα για το πασπάλισμα των φύλλων, 1 αυγό για τη γέμιση, 1 κουταλάκι γάλα, λίγο αλάτι, πιπέρι, βούτυρο για τα φύλλα προαιρετικά, 2 κουταλιές ψιλοκομμένα φύλλα μαϊντανού για την γέμιση.
Εκτέλεση
Σε ένα τηγάνι προσθέτουμε το βούτυρο και σοτάρουμε ελαφρά τα κρεμμύδια μέχρι να μαραθούν. Κατόπιν προσθέτουμε τον κιμά λίγο αλάτι, πιπέρι, το τριμμένο μπαχάρι ή το μοσχοκάρυδο και σοτάρουμε καλά σε μέτρια φωτιά. Προσθέτουμε 1 φλιτζανάκι νερό και σιγοβράζουμε τον κιμά μέχρι να πιει τα υγρά του. Αφαιρούμε το τηγάνι από τη φωτιά και προσθέτουμε το ψιλοκομμένο μαϊντανό και ανακατεύουμε καλά. Μόλις κρυώσει το μίγμα χτυπάμε ελαφρά το αυγό με το γάλα και το ρίχνουμε μαζί με το τυρί μέσα στον κιμά και ανακατεύουμε καλά. Στη συνέχεια κόβουμε σε μακρόστενες λωρίδες 15 πόντων το φύλλο, το βουτυρώνουμε ένα ένα, το πασπαλίζουμε με λίγο τυρί και ρίχνουμε μια κουταλιά από τη γέμιση του κιμά κατά μήκος του κάθε φύλλου. Τυλίγουμε τις άκρες προς τα μέσα και γυρίζουμε σε ρολάκια. Βουτυρώνουμε ένα ταψί και τοποθετούμε τα μπουρεκάκια σε σειρές. Αλείφουμε την επιφάνειά τους με βούτυρο και ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στους 180 βαθμούς μέχρι να ροδίσουν.
Μελιτζανόπιτα
Υλικά
7 φύλλα για πίτα, 1½ κιλό μελιτζάνες φλάσκες (χωρίς σπόρους), 600 γραμμάρια κρεμμύδια ξερά χοντροκομμένα, 200 γραμμάρια τυρί μανούρι ή τυρί κρέμα, 250 γραμμάρια γραβιέρα γλυκιά τριμμένη, 200 γραμμάρια φέτα θρυμματισμένη, 4-5 αυγά, 2 κουταλιές μαϊντανό ψιλοκομμένο, 1 κουταλάκι ζάχαρη, ½ φλιτζανάκι ελαιόλαδο, λίγο αλάτι, πιπέρι, ελαιόλαδο για το άλειμμα των φύλλων.
Εκτέλεση
Πλένουμε τις μελιτζάνες κόβουμε το κοτσάνι και τις ρίχνουμε σε άφθονο καυτό νερό με μια κουταλιά αλάτι να βράσουν μέχρι να μαλακώσουν. Κατόπιν τις στραγγίζουμε και τις αφήνουμε να κρυώσουν. Στη συνέχεια τις στύβουμε με τα χέρια μας να φύγουν τα πολλά υγρά, τις ξεφλουδίζουμε και τις κόβουμε σε κομματάκια. Σε μία κατσαρόλα ρίχνουμε 1½ φλιτζάνι νερό και ρίχνουμε μέσα τα κρεμμύδια μαζί με 1 κουταλάκι ζάχαρη και ½ κουταλάκι αλάτι και τα βράζουμε μέχρι να μαλακώσουν και να πιούν τα υγρά τους, προσέχοντας να μην καούν. Στη συνέχεια προσθέτουμε το ελαιόλαδο και τις ψιλοκομμένες μελιτζάνες και ανακατεύουμε με ξύλινη κουτάλα για 2-3 λεπτά να σοταριστούν. Βγάζουμε την κατσαρόλα από τη φωτιά και προσθέτουμε τα θρυμματισμένα τυριά, τα αυγά ελαφρά χτυπημένα, λίγο αλάτι αν χρειάζεται, το πιπέρι, το μαϊντανό και τα ανακατεύουμε να ενσωματωθούν καλά όλα τα υλικά. Κατόπιν αλείφουμε με ελαιόλαδο ένα ταψί και στρώνουμε το πρώτο φύλλο. Το λαδώνουμε και τοποθετούμε από πάνω το δεύτερο φύλλο και αδειάζουμε μέσα την μισή ποσότητα της γέμισης και τη στρώνουμε ομοιόμορφα σκεπάζοντάς την με δυο λαδωμένα φύλλα. Αδειάζουμε και την υπόλοιπη γέμιση και την σκεπάζουμε με τα υπόλοιπα φύλλα καλά λαδωμένα. Χαράζουμε την πίτα σε κομμάτια, ραντίζουμε την επιφάνεια της με λίγο νερό και τη ψήνουμε για 30 λεπτά σε προθερμασμένο φούρνο στους 180 βαθμούς και στη συνέχεια το δυναμώνουμε στους 200 βαθμούς και συνεχίζουμε το ψήσιμο για αλλά 30 – 40 λεπτά μέχρι να ροδίσει ή επιφάνεια της πίτας.
